Ngày 18/7, tại lễ mít tinh trọng thể kỷ niệm 60 năm Ngày thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam - Lào (5/9/1962 - 5/9/2022); 45 năm ký kết Hiệp ước Hữu nghị và hợp tác Việt Nam - Lào (18/7/1977 - 18/7/2022) tại Hà Nội, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã có bài phát biểu quan trọng khẳng định tình đoàn kết, hợp tác, giúp đỡ lẫn nhau giữa Việt Nam và Lào là quy luật khách quan, là nhân tố có ý nghĩa sống còn của mỗi Đảng, mỗi nước; đồng thời là tài sản chung vô giá và là nền tảng để hai nước cùng phát huy trong các giai đoạn lịch sử tiếp theo; nhấn mạnh Việt Nam và Lào không chỉ là hai nước láng giềng, mà là "hai nước anh em, đồng chí". Bài phát biểu của Tổng Bí thư đã nhận được sự ủng hộ, đồng tình và đánh giá cao của đông đảo quan chức, học giả và người dân Lào.
Trả lời phỏng vấn của phóng viên TTXVN tại Lào chiều 19/7, đồng chí Thongsavanh Phomvihane, Trưởng Ban Đối ngoại Trung ương Đảng Nhân dân Cách mạng Lào cho biết ông đánh giá rất cao bài phát biểu có ý nghĩa hết sức sâu sắc của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tại mít tinh, đặc biệt là bài phát biểu đã nhấn mạnh tới truyền thống đoàn kết của hai nước, có nguồn gốc chung từ Đảng Cộng sản Đông Dương và việc hai nước "chung lưng đấu cật" chống lại kẻ thù chung; nhấn mạnh rằng dù tình hình thế giới hiện có nhiều biến đổi phức tạp và khó lường, hai nước càng phải gìn giữ mối quan hệ đặc biệt, được xây dựng từ mồ hôi, xương máu của các nhà cách mạng, cán bộ chiến sĩ, của các đảng viên và nhân dân các dân tộc hai nước, và ngày nay đã trở thành một trong những di sản vô giá để các thế hệ sau tiếp tục gìn giữ và phát huy, đúng như nội dung của Hiệp ước Hữu nghị và Hợp tác mà hai nước đã ký vào năm 1977.
Chia sẻ với phóng viên TTXVN tại Lào về cảm nhận sau khi nghe phát biểu của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tại sự kiện trên, ông Vanxay Tavinyan, Tổng Biên tập Báo Pasaxon, cơ quan ngôn luận của Đảng Nhân dân Cách mạng Lào cho biết : “Trong bài diễn văn, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đánh giá rằng, Đảng, Nhà nước và nhân dân Việt Nam luôn ủng hộ mạnh mẽ toàn diện đối với sự nghiệp đổi mới của Lào, đồng thời coi trọng, dành ưu tiên số 1 cho mối quan hệ đặc biệt, vừa là đồng chí vừa là anh em giữa hai Đảng, hai Nhà nước chúng ta. Bên cạnh đó, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng cũng mong muốn hợp tác, giúp đỡ Lào với câu ‘Giúp bạn là tự giúp mình’, tôi cho đó là nhiệm vụ lịch sử với mong muốn sẽ cùng với Đảng, Nhà nước và nhân dân Lào không ngừng tăng cường lòng tin chính trị, thúc đẩy quốc phòng an ninh và tăng cường kết nối khu vực kinh tế, nâng cao chất lượng hợp tác giáo dục, đào tạo và cùng nhau xây dựng nền kinh tế độc lập, tự chủ, hội nhập sâu rộng, cùng nhau phấn đấu để những kết quả hợp tác đó ngày càng xứng với mối quan hệ đặc biệt Việt Nam – Lào cũng như mong muốn của lãnh đạo hai nước”.
Đánh giá về phát biểu của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, Phó Giáo sư - Tiến sĩ Saykhong Sayasine, Phó Chủ tịch, Tổng thư ký Hội hữu nghị Lào - Việt Nam, cho biết: “Bản thân tôi cũng như người dân Lào thấy rằng bài phát biểu của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã đánh giá mặc dù tình hình có khó khăn thế nào đi chăng nữa, thế giới có thay đổi nhưng tình đoàn kết Lào - Việt Nam càng bền chặt hơn trước, càng vững chắc hơn trước và càng gắn bó hơn trước, trở thành di sản vô giá của hai đất nước, trở thành mối quan hệ vĩ đại của hai đất nước. Đặc biệt là trong bối cảnh hiện nay, chúng ta càng phải yêu thương đoàn kết lẫn nhau, cùng nhau vượt qua khó khăn, cùng nhau xây dựng kinh tế trên cơ sở tự chủ, độc lập và mở rộng hợp tác. Những đánh giá này hết sức trong sáng và tình đoàn kết đặc biệt hiếm có trên thế giới”.
Bày tỏ sự xúc động về bài phát biểu của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, Tiến sĩ Bountheng Souksavatd, nguyên Viện trưởng Viện thông tin Khoa học Xã hội Lào, cho biết: “Bài diễn văn của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng có sức truyền cảm, tập trung vào những sự kiện quan trọng qua các thời kỳ cách mạng của hai nước, đặc biệt là tập trung vào quan hệ đặc biệt Việt Nam - Lào. Tổng Bí thư đã đề cao và vinh danh tình đoàn kết đặc biệt, thuỷ chung trước sau như một của Đảng, chính phủ và nhân dân hai nước. Qua bài diễn văn của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, tôi còn cảm nhận được tầm quan trọng của việc gìn giữ mối quan hệ đặc biệt Việt Nam - Lào cho hôm nay và cho cả mai sau”.