Một nhà máy lọc dầu của Nga ở vùng Astrakhan. Ảnh: TASS/TTXVN
Hãng tin Bloomberg ngày 16/5 dẫn nguồn tin ẩn danh trong chính phủ Đức cho biết Berlin đang nỗ lực hoàn tất các đồng nhập khẩu dầu thô với các nhà cung ứng thay thế Nga. Chính phủ của Thủ tướng Olaf Scholz tin tưởng rằng Đức có thể xử lý những khó khăn về hậu cần trong khoảng từ 6-7 tháng tới. Đó là những khó khăn có thể nảy sinh trong quá trình thay đổi nhà cung cấp. Berlin hiện chưa thông báo quốc gia nào sẽ thay thế Nga cung ứng dầu thô cho Đức.
Theo Bộ Kinh tế Đức, tiêu thụ dầu thô của Đức từ nguồn cung ứng Nga đã giảm trong thời gian gần đây. Từ chỗ cung cấp khoảng 35% tổng nhu cầu tiêu thụ dầu mỏ của Đức tính tại thời điểm trước khi nổ ra xung đột Ukraine, Nga hiện chỉ đáp ứng khoảng 12% tổng mức tiêu thụ dầu thô của Đức.
Những thách thức còn lại bao gồm phải đảm bảo đủ nguồn cung thay thế cho một nhà máy lọc dầu chủ chốt ở miền Đông nước Đức vốn phụ thuộc nhiều vào dầu thô của Nga được vận chuyển qua tuyến đường ống Druzhba và được vận hành bởi tập đoàn dầu mỏ Rosneft thuộc sở hữu nhà nước của Nga.
Nhà máy lọc dầu PCK Schwedt ở Schwedt – vốn đảm nhận vai trò cung cấp nhiên liệu cho sân bay quốc tế Berlin, hầu hết các trạm nhiên liệu ở thủ đô nước Đức và bang Brandenburg phụ cận, sẽ phải tiếp cận được với nguồn dầu thô thay thế được vận chuyển qua cảng Rostock (Đức) ở Biển Baltic.
Giới chức Đức đã tính đến khả năng sử dụng tuyến đường ống cũ, dẫn dầu từ cảng Rostock tới Schwedt. Nhưng tuyến đường ống này tương đối nhỏ, khả năng chỉ có thể đáp ứng khoảng 60% công suất vận hành của nhà máy lọc dầu. Các đầu mối hữu quan hiện tính đến giải pháp nâng áp xuất đường ống này và hiện đại hóa hạ tầng, để có thể tăng lượng dầu vận chuyển từ Rostock tới Schwedt.
PCK Schwedt do Rosneft nắm cổ phần chi phối. Nhưng do tập đoàn dầu khí của Nga không có ý định thay thế nhà cung cấp dầu thô đối với cơ sở này nên chính phủ Đức từ hồi tháng 4 vừa qua đã công bố kế hoạch kiểm soát PCK Schwedt. Quốc hội Đức đang soạn thảo một đạo luật cho phép Đức giành quyền kiểm soát nhà máy lọc dầu PCK Schwedt từ tay Rosneft, với khả năng chuyển giao sớm nhất là vào ngày 1/6 tới.
Cấm vận dầu mỏ chống Nga và an ninh năng lượng được coi là nghị trình ưu tiên cao của Thủ tướng Olaf Scholz trong tuần này. Ông sẽ có chuyến đi tới Hà Lan, hội đàm với Thủ tướng Mark Rutte vào ngày 19/5, kế đó là buổi tiếp đón Quốc vương Qatar Tamim bin Hamad Al Thani ở Berlin ngày 20/5. Tập đoàn Shell (Liên danh Anh-Hà Lan) đã dừng kế hoạch bán cổ phần tại nhà máy lọc dầu PCK Schwedt cho Rosneft theo thỏa thuận đạt được hồi năm ngoái và đang thương thảo với chính phủ Đức về số cổ phần này.
Lệnh cấm nhập khẩu dầu mỏ của Nga là một trong những nội dung chính tại Hội nghị Ngoại trưởng EU diễn ra ngày 16/5 ở Brussels (Bỉ). Tuy nhiên, EU đã không đạt được sự đồng thuận do Hungary cùng một số quốc gia Đông Âu khác như Slovakia, Bulgaria - những nền kinh tế phụ thuộc lớn vào nguồn cung dầu mỏ từ Nga, không ủng hộ gói trừng phạt này. Thủ tướng Hungary Viktor Orban cho biết bất kỳ lệnh cấm nhập khẩu dầu thô nào cũng cần phải được thảo luận ở cấp thượng đỉnh EU. Kỳ họp thượng đỉnh EU sớm nhất dự kiến sẽ được tổ chức từ ngày 30-31/5.
Trước đó, để thúc đẩy đồng thuận nội khối, Ủy ban châu Âu (EC) đã đưa ra điều kiện nới lỏng đối với Hungary và Slovakia, cho phép hai nước này đến năm 2024 mới phải hoàn tất kế hoạch thay thế nhà nhập khẩu dầu thô. Bulgaria sau đó cũng đe dọa sẽ phủ quyết kế hoạch cấm nhập khẩu dầu thô Nga nếu không nhận được quyền miễn trừ tương tự.
Theo đề xuất của EC, các nước thành viên còn lại trong EU sẽ có khoảng thời gian chuyển giao 6 tháng để giảm và tiến đến ngừng nhập khẩu dầu thô Nga, thay bằng nguồn cung mới. Với các sản phẩm xăng, dầu diesel và sản phẩm lọc dầu khác, thời gian chuyển giao này là 8 tháng.