Nghị viện châu Âu vừa quyết định hủy nghị định thư mở rộng phạm vi của thỏa thuận đánh bắt cá giữa Marốc và Liên minh châu Âu (EU) .
Nghị định thư này do Ủy ban châu Âu (EC) soạn thảo cách đây một năm và bị huỷ bỏ cuối tuần qua, cho phép 120 tàu của EU, nhất là các tàu của Tây Ban Nha, vào khai thác cá tại vùng lãnh hải của Marốc, đặc biệt là cá xácđin và cá mực ở ngoài khơi Tây Xahara. Đổi lại, EU trả cho Marốc 36,1 triệu euro/năm tiền phí khai thác. Thoả thuận này làm dấy lên căng thẳng giữa Marốc và EU, gây chia rẽ trong EU. Có tới 326 nghị sỹ trong Nghị viện châu Âu phản đối thỏa thuận đánh bắt ca trong khi 296 nghị sỹ ủng hộ. Các nghị sỹ cũng yêu cầu trong tương lai, các nước EU cần có một thỏa thuận đánh bắt cá với Marốc trên tinh thần tôn trọng đầy đủ luật pháp quốc tế và có lợi cho người dân địa phương, trong đó có người Xarauy.
Chính quyền Marốc đã ngay lập tức phản ứng bằng việc yêu cầu các tàu cá châu Âu rời khỏi lãnh hải nước này ngay trước 12 giờ đêm ngày 14/12. Bộ Ngoại giao Marốc nhấn mạnh những tổn thất ngân sách, kinh tế và lợi ích sinh thái khi thỏa thuận bị hủy bỏ, và cho rằng chiến dịch phản đối thỏa thuận hợp tác xuất phát từ những nhóm thù nghịch và điều này không có tác dụng gì. Từ 2 năm qua, Marốc đã thực hiện một chiến lược quốc gia phát triển lĩnh vực này, có tên "Kế hoạch Halieutis". Các ngư dân Marốc thường phàn nàn về sự suy kiệt các nguồn cá do các tàu của châu Âu khai thác quá mức.
Về phần mình, Ủy viên phụ trách các vấn đề biển và nghề cá của EU, Maria Damanaki, đánh giá một thỏa thuận tương lai sẽ cần phải đưa ra các câu trả lời thuyết phục về các vấn đề môi trường, lợi ích kinh tế và luật pháp quốc tế. Trong khi đó, phía Marốc cho rằng bà Damanaki đã không quan tâm ủng hộ một thỏa thuận mà bà đã đàm phán trước đó.
Bên cạnh một nước châu Âu ủng hộ thỏa thuận, đặc biệt là Tây Ban Nha, Bồ Đào Nha và Pháp, đa số các nghị sỹ thuộc các nước Thụy Điển, Phần Lan, Áo, Hà Lan và Đức đều phản đối. Giới quan sát nhận định tương lai của thỏa thuận đánh bắt EU - Marốc đang đi vào "vùng nước đục".
Văn Hào