Người tị nạn Syria tại thị trấn Kilis, miền Trung Thổ Nhĩ Kỳ. Ảnh (tư liệu): AFP/TTXVN
Tuyên bố trên được đưa ra sau khi Chủ tịch Hội đồng châu Âu Charles Michel và Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen có cuộc gặp với Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan tại thủ đô Ankara trong khuôn khổ chuyến thăm nước này. Phát biểu tại họp báo, Chủ tịch Hội đồng châu Âu Charles Michel nêu rõ EU sẵn sàng đề ra một chương trình nghị sự cụ thể để tăng cường hợp tác với Thổ Nhĩ Kỳ trong vấn đề kinh tế, di cư và thắt chặt quan hệ song phương.
Trong khi đó, Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen nêu bật những lĩnh vực mà hai bên có thể cải thiện quan hệ. Bà nhấn mạnh EU là đối tác xuất khẩu và nhập khẩu quan trọng nhất của Thổ Nhĩ Kỳ. Để tăng cường thương mại song phương và nâng cấp thỏa thuận, hai bên sẽ tập trung vào việc dỡ bỏ rào cản trong thỏa thuận Liên minh Thuế quan. Vấn đề biến đổi khí hậu và y tế công cũng nằm trong số những chủ đề quan trọng trong cuộc đối thoại cấp cao lần này. Phía EU cũng mong muốn hỗ trợ chương trình trao đổi sinh viên Erasmus với Thổ Nhĩ Kỳ để tăng cường giao lưu giữa hai bên.
Bà von der Leyen nêu rõ EU sẽ tiếp tục hỗ trợ Thổ Nhĩ Kỳ liên quan việc gần 4 triệu người Syria đang tị nạn tại nước này, trong khuôn khổ thỏa thuận di cư hai bên đạt được năm 2016. Theo thỏa thuận, Thổ Nhĩ Kỳ cam kết ngăn người di cư và tị nạn vượt biên sang châu Âu, đổi lại viện trợ và các điều kiện chính trị khác từ EU. Mặc dù EU đã đề xuất viện trợ cho Thổ Nhĩ Kỳ 6 tỷ euro (7,1 tỷ USD), song Ankara muốn điều chỉnh thỏa thuận và tăng viện trợ từ EU. Bà von der Leyen nhận định một thỏa thuận mới sẽ giúp giải quyết vấn đề di cư và khôi phục quan hệ EU-Thổ Nhĩ Kỳ dựa trên chương trình nghị sự tích cực.
Về phần mình, Văn phòng Tổng thống Erdogan đã ra tuyên bố nhấn mạnh Thổ Nhĩ Kỳ mong muốn EU có những bước đi cụ thể nhằm hỗ trợ một chương trình nghị sự tích cực. Theo người phát ngôn của Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Ibrahim Kalin, Tổng thống Erdogan nhấn mạnh vấn đề người tị nạn cần được giải quyết trên cơ sở trách nhiệm chung, đồng thời nêu bật tầm quan trọng của việc điều chỉnh thỏa thuận trong bối cảnh làn sóng người tị nạn trong khu vực đang gây ra tình trạng bất ổn và dẫn đến khủng hoảng nhân đạo.
Bên cạnh đó, Ankara cũng kêu gọi gia hạn thỏa thuận Liên minh Thuế quan, thực hiện miễn thị thực đối với công dân Thổ Nhĩ Kỳ, thúc đẩy giao lưu nhân dân và các cuộc đàm phán chính trị cấp cao. Người phát ngôn của Tổng thống Erdogan khẳng định mục tiêu cuối cùng của Thổ Nhĩ Kỳ là gia nhập EU.
Chuyến thăm của hai nhà lãnh đạo hàng đầu EU được coi là dấu hiệu mới nhất nhằm cải thiện quan hệ song phương giữa EU và Thổ Nhĩ Kỳ. Cuộc hội đàm giữa các nhà lãnh đạo EU và Thổ Nhĩ Kỳ tại thủ đô Ankara là cuộc gặp trực tiếp đầu tiên giữa hai bên kể từ khi ông Erdogan thực hiện chuyến công du tới Brussels vào tháng 3/2020.
EU và Thổ Nhĩ Kỳ vừa trải qua một năm sóng gió liên quan các hoạt động thăm dò dầu khí của Ankara ở Ðông Ðịa Trung Hải cũng như các chính sách đối với khu vực Trung Ðông - Bắc Phi, trong đó có cuộc khủng hoảng ở Libya. Tại hội nghị thượng đỉnh của EU diễn ra ngày 25/3, các nhà lãnh đạo liên minh đã nhất trí áp dụng cách tiếp cận “theo từng giai đoạn, cân đối và có thể đảo ngược” nhằm tăng cường hợp tác với Ankara trong những lĩnh vực mà hai bên có lợi ích chung. Các nhà lãnh đạo EU sẽ đưa ra các quyết định tiếp theo về quan hệ với Thổ Nhĩ Kỳ vào tháng 6 tới.