Tổng thống Mỹ Joe Biden phát biểu tại bang Pennsylvania. Ảnh: AFP/TTXVN
Nền kinh tế Mỹ đang phát triển, Tổng thống Mỹ Joe Biden cũng không phải đối mặt với cáo buộc hình sự nào như đối thủ cạnh tranh của Đảng Cộng hòa Donald Trump và hoạt động gây quỹ của ông Biden đang diễn ra tốt đẹp.
Tuy nhiên, theo tờ Telegraph (Anh) ngày 21/4, cuộc chiến tái tranh cử của Tổng thống Biden hiện phải đối mặt với một mối đe dọa mới bất ngờ: Giá xăng dầu tăng cao.
Kể từ đầu năm nay, giá xăng ở Mỹ đã tăng từ hơn 3 USD/gallon lên 3,67 USD - tăng khoảng 20%. Giá nhiên liệu vẫn là một trong những vấn đề chính trị tiềm ẩn nhất ở Mỹ.
Ông Bob McNally, cựu cố vấn của Tổng thống Mỹ thời chính quyền George W Bush, nói với Financial Times: “Không có gì khiến một tổng thống Mỹ đương nhiệm sợ hãi hơn việc giá xăng dầu tăng vọt trong năm bầu cử”.
Đó là lý do tại sao Mỹ đã nhiều lần cảnh báo Ukraine ngừng các cuộc tấn công vào các nhà máy lọc dầu của Nga và kêu gọi Israel kiềm chế leo thang xung đột ở Trung Đông vì lo ngại điều này có thể khiến giá xăng dầu tăng vọt.
Nhiên liệu là một vấn đề nhạy cảm vì người Mỹ thường có thói quen lái xe nhiều. Giá nhiên liệu được hiển thị nổi bật dọc theo các đường cao tốc ở Mỹ và thường được coi là đại diện cho “sức khỏe” nền kinh tế quốc gia.
Bất cứ khi nào giá nhiên liệu giảm, Tổng thống Biden đều ca ngợi và nhấn mạnh trước công chúng về điều đó. Trong khi đó, không có gì đáng ngạc nhiên khi ông Biden tương đối im lặng về vấn đề này khi giá xăng dầu tăng cao.
Tuần trước, thư ký báo chí Nhà Trắng Karine Jean-Pierre tuyên bố rằng Tổng thống Biden đã giúp hạ giá xăng dầu trong nước: “Tôi có thể nói rằng giá xăng vẫn thấp hơn nhiều so với mức đỉnh vào năm 2022 và đó là nhờ những gì Tổng thống Biden đã làm trong ba năm qua. Tôi nghĩ điều đó quan trọng”.
Nhưng nhiều cử tri Mỹ đã không nhìn nhận theo hướng đó. Theo dữ liệu của Bộ Lao động Mỹ, lạm phát nhiên liệu đường bộ đã tăng 3,8% trong tháng 2 năm nay và sau đó tăng tiếp 1,7% vào tháng 3 vừa qua.
Những đợt tăng giá đó không chỉ tác động chủ sở hữu phương tiện vì giá dầu còn có tác động mạnh mẽ đến lạm phát chung. Giá dầu tăng đã đẩy tỷ lệ lạm phát của Mỹ lên 3,5% trong 12 tháng tính đến tháng 3 năm nay.
Dữ liệu mới nhất từ Cơ quan Thông tin Năng lượng Mỹ (EIA) cho thấy sẽ có nhiều đợt tăng giá hơn. Ví dụ, nhu cầu xăng dầu của Mỹ đã tăng từ 8,61 triệu thùng lên 8,66 triệu thùng mỗi ngày chỉ trong tuần trước, nhưng mức tồn kho xăng dầu của Mỹ giảm 1,1 triệu thùng, xuống còn 227,4 triệu thùng.
Gia tăng nhu cầu hoặc giá dầu toàn cầu tăng sẽ nhanh chóng đẩy giá nhiên liệu ở Mỹ lên cao. Ngoài ra, thời kỳ quan trọng cho nền chính trị dựa trên xăng dầu đang đến. Trong ngành công nghiệp ô tô, mùa hè được gọi là “mùa lái xe” ở Mỹ vì số lượng người đi du lịch trong kỳ nghỉ rất đông. Khi đó, người dân Mỹ sẽ cảm nhận rõ nhất sức ép của giá nhiên liệu tăng cao.
Trong bối cảnh này, đối với Tổng thống Biden, triển vọng ổn định giá xăng dầu có vẻ rất mong manh. Ông Dan Eberhart, Giám đốc công ty dịch vụ dầu mỏ Canary của Mỹ, bình luận với tạp chí Forbes trong tuần này: “Giá xăng 4 USD/gallon dường như không còn xa nữa, đặc biệt khi rủi ro địa chính trị đã quay trở lại thị trường năng lượng”.
Theo chuyên gia trên, căng thẳng gia tăng ở Trung Đông và các cuộc tấn công bằng máy bay không người lái của Ukraine vào khu vực lọc dầu của Nga cũng đang đẩy giá tăng cao.
Điều này gây ra một “cơn đau đầu” lớn với Tổng thống Biden, khi cuộc bầu cử vào tháng 11 năm nay diễn ra ngay sau “mùa lái xe”.
Ashley Kelty, nhà phân tích và nghiên cứu về dầu khí tại ngân hàng đầu tư Panmure Gordon, cho biết: “Giá nhiên liệu rất quan trọng đối với các cuộc bầu cử ở Mỹ và bất kỳ tổng thống đương nhiệm nào cũng sẽ làm tất cả những gì có thể để giữ giá thấp hơn".
Tổng thống Biden đã rút 180 triệu thùng dầu từ Cơ quan Dự trữ Dầu khí Chiến lược Quốc gia trong những tháng trước cuộc bầu cử giữa kỳ năm 2022, nhưng có rất ít tác động rõ rệt đến giá cả.
Các yếu tố chính thúc đẩy giá nhiên liệu tăng là các nguyên tắc cơ bản của cung và cầu, trong khi giá dầu có vẻ sẽ không giảm sớm.
Ông Jorge León, Phó Chủ tịch cấp cao về nghiên cứu dầu và năng lượng tại Rystad Energy, cho biết: “Dự báo của chúng tôi là giá dầu sẽ vẫn tăng trong thời gian còn lại của năm, dao động quanh mức cao 80 USD”.
Các nhà phân tích khác cũng có chung dự báo nhưng cảnh báo rằng căng thẳng leo thang giữa Israel và Iran là ẩn số lớn đối với giá nhiên liệu trong thời gian tới.
Đối với chiến dịch tái tranh cử của Tổng thống Biden, mọi thứ có thể phụ thuộc vào việc ngăn chặn xung đột leo thang ở Trung Đông và giá xăng dầu tăng ở Mỹ.