Giáo sĩ ôn hòa đắc cử Tổng thống Iran

Ngày 15/6, Bộ trưởng Nội vụ Iran Mohammad Najjar thông báo trên truyền hình nhà nước rằng giáo sĩ ôn hòa theo đường lối cải cách Hassan Rowhani đã giành chiến thắng trong cuộc bầu cử tổng thống Iran vừa qua.


Theo Bộ trưởng Najjar , 36,7 triệu người (72,7%) trong số 50,5 triệu cử tri Iran đủ tư cách đã đi bỏ phiếu và ông Rowhani giành được 18,6 triệu phiếu bầu, tương đương 50,% tổng số phiếu. Đứng thứ hai là Thị trưởng Tehran Mohammad Baqer Qalibaf với 6,07 triệu phiếu (16,55%) và vị trí thứ ba thuộc về nhà đàm phán hạt nhân Saeed Jalili với 4,16 triệu phiếu (11,35%).

Ngay sau khi có kết quả chính thức, dân chúng Iran đã kéo tới quảng trường Vali-Asr ở trung tâm thủ đô Tehran với ảnh ông Rowhani trên tay và hô vang các khẩu hiểu ủng hộ ông.

Trong cuộc bầu cử vừa qua, Ủy ban bầu cử đã phải kéo dài thời gian bỏ phiếu thêm 5 giờ đến 23h00 ngày 14/6 (giờ địa phương) do có nhiều cử tri tham gia bỏ phiếu. Giới chức nước này ước tính, có tới hơn 70% trong tổng số hơn 50 triệu cử tri đã tham gia bỏ phiếu.

Có 6 ứng cử viên tham gia tranh cử tổng thống Iran nhằm kế nhiệm Tổng thống Mahmoud Ahmadinejad, người đã tại vị hai nhiệm kỳ liên tiếp và theo luật định không thể tiếp tục tranh cử.

Chủ trương ôn hoà

Ông Rowhani năm nay 64 tuổi, là một giáo sĩ ôn hoà, từng làm trưởng đoàn đàm phán hạt nhân của Iran trong giai đoạn 2003-2005 dưới thời của tổng thống Mohammad Khatami. Ông có bằng tiến sỹ luật của trường Đại học Caledonian Glasgow của Scotland.

Ông Rowhani từng cam kết nỗ lực cải thiện quan hệ của Iran với cộng đồng thế giới với quan điểm ít cứng rắn hơn so với tổng thống Ahmadinejad trong các vấn đề quốc tế, bao gồm cả vấn đề hạt nhân của Iran. Ông bày tỏ mong muốn theo đuổi một sự “hợp tác xây dựng với thế giới”, trong đó thúc đẩy việc dỡ bỏ cấm vận quốc tế vốn được coi là yếu tố kìm hãm nền kinh tế Iran. Tuy nhiên, ông cũng khẳng định “không đầu hàng” trước những đòi hỏi của Phương Tây.

Trong cuộc bầu cử tổng thống vừa qua, ông Rowhani giành chiến thắng nhờ có được sự ủng hộ của cả hai phe cải cách và ôn hoà, trong đó có các nhân vật quan trọng như hai cựu tổng thống Khatami và Akbar Hashemi Rafsanjani. Ngoài ra, ông còn có mối quan hệ gần gũi với nhà lãnh đạo tinh thần tối cao của Iran, Ayatollah Ali Khamenei, người có tiếng nói quyết định trong mọi chính sách lớn của Tehran.

Phản ứng quốc tế

Sau khi giáo sĩ Rowhani đắc cử tổng thống Iran, ngày 15/6 thế giới đã có những phản ứng đầu tiên. Tổng Thư ký (TTK) LHQ Ban Ki-moon kêu gọi Iran có vai trò "xây dựng" trong các vấn đề khu vực và quốc tế. Văn phòng của TTK Ban Ki-moon gửi một thông điệp chúc mừng ông Rowhani, trong đó nêu rõ: "TTK Ban có ý định tiếp tục can dự với giới chức Iran và với tổng thống đắc cử nước này về các vấn đề quan trọng đối với cộng đồng quốc tế cũng như sự thịnh vượng của người dân Iran. Ông Ban sẽ tiếp tục khích lệ Iran đóng vai trò xây dựng trong các vấn đề khu vực và quốc tế".

Trong một tuyên bố, Mỹ nói rằng sẵn sàng tham gia đàm phán trực tiếp với Iran về chương trình hạt nhân gây tranh cãi của nước này nhằm tìm kiếm "một giải pháp ngoại giao giải quyết hoàn toàn quan ngại của cộng đồng quốc tế về chương trình hạt nhân của Iran".

Là một đồng minh của Mỹ, Pháp tuyên bố "sẵn sàng làm việc" với ông Rowhani về các vấn đề từ tham vọng hạt nhân của Tehran đến cuộc xung đột Syria. Trong khi Anh kêu gọi Tổng thống đắc cử Rowhani đưa nước Cộng hòa Hồi giáo đi trên "con đường khác trong tương lai". Ngoại trưởng Đức Guido Westerwelle thì hoan nghênh việc bầu chọn giáo sĩ Rowhani làm tân Tổng thống là một cuộc bầu cử vì cải cách và một "chính sách đối ngoại xây dựng".

Từ Brussels, Đại diện cấp cao Liên minh châu Âu phụ trách chính sách an ninh và đối ngoại, bà Catherine Ashton nói EU cam kết hợp tác với tổng thống đắc cử Iran nhằm tìm kiếm một giải pháp cho chương trình hạt nhân gây tranh cãi của Tehran.

Trong khi đó, tổng thống đắc cử Rowhani kêu gọi các cường quốc thế giới đối xử với Iran bằng sự tôn trọng và công nhận các quyền của nước này nếu muốn nhận được phản hồi thích hợp. Phát biểu trên truyền hình, ông Rowhani nói: "Một cơ hội mới đã được tạo ra bằng bản anh hùng ca vĩ đại này, và các nước rao giảng dân chủ và mở ra đối thoại cần nói với người Iran bằng sự tôn trọng và công nhận quyền của Cộng hòa Hồi giáo... Từ đó họ sẽ được nghe câu trả lời thích hợp".


Tin tức