Bà mẹ và trẻ em từ các gia đình nhập cư bất hợp pháp tại thị trấn McAllen, bang Texas, Mỹ ngày 15/6. Ảnh: AFP/TTXVNTrong một tuyên bố ngày 10/7, Thẩm phán Dana Sabraw tại tòa án San Diego nêu rõ: "Đây là hạn chót dứt khoát, không phải là mục tiêu muốn đạt được". Tuy nhiên, ông Sabraw không đề cập những án phạt mà chính phủ phải đối mặt.
Khoảng 2.300 trẻ em, trong đó có 102 trẻ dưới 5 tuổi, đã bị tách khỏi gia đình từ đầu tháng 5 vừa qua khi chính quyền Tổng thống Donald Trump thực hiện chính sách không khoan nhượng đối với những người vượt biên trái phép vào Mỹ.
Tuy nhiên, trong tháng 6, Tổng thống Trump đã đình chỉ chính sách này sau làn sóng chỉ trích từ dư luận trong nước cũng như quốc tế. Quỹ tài trợ quyền tự do nhân sự Mỹ (ACLU) đã đâm đơn kiện chính sách không khoan nhượng của chính phủ.
Ngoài hạn chót ngày 10/7, Thẩm phán Sabraw cũng yêu cầu chính phủ phải cho đoàn tụ những trẻ em trên 5 tuổi trước ngày 26/7 tới.
Trước đó, Chính phủ Mỹ đã đề nghị Thẩm phán Sabraw gia hạn thực hiện việc đoàn tụ các gia đình do cần xét nghiệm ADN để xác định quan hệ ruột thịt, kiểm tra lý lịch, cũng như kiểm tra sức khỏe của cha mẹ các bé.
Theo thông báo ngày 10/7 của giới chức Mỹ, đến nay chỉ có chưa đến 50 trẻ trong số 102 trẻ dưới 5 tuổi nói trên có thể đoàn tụ với cha mẹ kịp hạn chót. Trong đó, 4 trẻ đã được gặp cha mẹ trước ngày 10/7 trong khi 34 cuộc đoàn tụ khác sẽ diễn ra trong ngày.
Những trường hợp còn lại đều phải hoãn đến sau hạn chót, do cha mẹ các em này bị tạm giữ vì nhập cư trái phép, có tiền án tiền sự nghiêm trọng, hoặc đã bị trục xuất.
Thẩm phán Sabraw đã yêu cầu ACLU đề xuất biện pháp xử lý nếu chính phủ không đáp ứng thời hạn chót ngày 10/7 cho 63 trẻ dưới 5 tuổi đoàn tụ với cha mẹ. Theo ACLU, có nhiều lựa chọn hình phạt, từ phạt nặng cho đến các hình thức trợ cấp tiền.
Các chuyên gia luật nhận định các khoản phạt chỉ mang tính tượng trưng, tuy nhiên, việc bị phạt do không tuân thủ quyết định của tòa án sẽ ảnh hưởng đến hình tượng của chính phủ do đó chính phủ Mỹ sẽ phải nỗ lực thực hiện.
Trong khi đó, Thẩm phán Tòa án Los Angeles Dolly Gee ngày 9/7 đã bác bỏ yêu cầu của Bộ Tư pháp Mỹ về việc tăng thời gian tạm giữ lên 20 ngày đối với những trẻ em nhập cư bất hợp pháp vào Mỹ.
Liên quan vấn đề trên, Cơ quan Thực thi luật nhập cư và hải quan Mỹ sẽ mở một văn phòng đặc biệt cho những trẻ em nhập cư bị chia tách khỏi gia đình nhằm giám sát tình hình cũng như thiết lập đối thoại và thành lập một nhóm làm việc để trao đổi thông tin vì lợi ích của những người di cư.
Theo thông báo, việc mở văn phòng này nằm trong những thỏa thuận đã đạt được trong một cuộc họp giữa Bộ trưởng Bộ An ninh Nội địa Mỹ Kirstjen Nielsen K.Ni-en-xen) với Ngoại trưởng các nước Guatemala, Honduras, Mexico và Thứ trưởng Ngoại giao phụ trách vấn đề di trú của El Salvador đã diễn ra tại Guatemala.