Ảnh minh họa: Guardian
Lần đầu tiên, các chuyên gia đã quan sát thấy hai virus đường hô hấp phổ biến là cúm và RSV hợp nhất để tạo thành một chủng lai có khả năng lẩn tránh hệ miễn dịch của con người và lây nhiễm sang các tế bào phổi.
Theo tờ Guardian, nhóm nghiên cứu tin tưởng phát hiện mới này sẽ giúp giải thích lý do tại sao tình trạng đồng nhiễm có thể khiến bệnh nặng hơn đáng kể ở một số bệnh nhân, trong đó có căn bệnh viêm phổi do virus rất khó điều trị.
Mỗi năm, khoảng 5 triệu người trên thế giới phải nhập viện vì cúm A. Trong khi đó, RSV là nguyên nhân hàng đầu gây nhiễm trùng đường hô hấp dưới cấp tính ở trẻ em dưới 5 tuổi, cũng như có thể gây triệu chứng nặng ở một số trẻ em trên 5 tuổi và người lớn.
Mặc dù tình trạng một người bị nhiễm cả hai loại virus cùng một lúc là khá phổ biến, nhưng vẫn chưa rõ những loại virus này sẽ phản ứng như thế nào khi phát hiện chúng ở trong cùng một tế bào.
Tiến sĩ Joanne Haney và các đồng nghiệp tại Trung tâm nghiên cứu virus MRC - Đại học Glasgow (Anh), đã cố tình lây nhiễm cả hai loại virus kể trên vào tế bào phổi của con người. Kết quả, họ phát hiện rằng thay vì cạnh tranh với nhau như một số loại virus khác, chúng kết hợp với nhau để tạo thành một loại virus lai có hình dạng tựa như cây cọ.
Giáo sư Pablo Murcia, người giám sát nghiên cứu vừa được đăng trên tạp chí Nature Microbiology này cho biết: “Loại virus lai này chưa từng được biết đến trước đây. Chúng ta đang nói về các loại virus từ hai họ hoàn toàn khác nhau nhưng lại kết hợp với nhau bằng bộ gien và các protein bên ngoài của cả hai loại virus. Nó là một loại virus gây bệnh mới”.
Sau khi được hình thành, virus lai cũng có thể lây nhiễm sang các tế bào lân cận, bất chấp sự hiện diện của các kháng thể chống lại bệnh cúm. Mặc dù kháng thể vẫn bám dính vào các protein cúm trên bề mặt của loại virus lai, nhưng nó chỉ sử dụng các protein RSV để lây nhiễm các tế bào phổi. Ông Murcia nói: “Bệnh cúm đang sử dụng các hạt virus lai ghép như một con ngựa thành Troy”.
Ngoài khả năng giúp virus trốn tránh hệ thống miễn dịch, sự kết hợp giữa RSV và cúm còn giúp chúng dễ dàng tiếp cận nhiều loại tế bào phổi hơn. Trong khi cúm thường lây nhiễm vào các tế bào ở mũi, họng và khí quản, thì RSV có xu hướng tấn công các tế bào khí quản và phổi.
Tiến sĩ Stephen Griffin, nhà virus học tại Đại học Leeds, cảnh báo chủng virus lai mới trên có thể làm tăng nguy cơ gây bệnh nhiễm trùng phổi nặng và đôi khi gây tử vong. Mặc dù ông cảnh báo rằng cần phải có thêm nhiều nghiên cứu để chứng minh rằng virus lai có liên quan đến bệnh ở người. Ông nói: “RSV có xu hướng đi xuống phổi, thấp hơn so với virus cúm mùa nên bạn có nhiều khả năng mắc bệnh nặng hơn”. Do đó, ông kêu gọi các cá nhân nên chủ động thực hiện các biện pháp phòng ngừa để tránh bị đồng nhiễm các loại virus lai tạp.
Đáng chú ý, nhóm nghiên cứu đã chỉ ra rằng các virus lai có thể lây nhiễm sang các lớp tế bào được nuôi cấy, cũng như các tế bào hô hấp riêng lẻ.
Bước tiếp theo trong nghiên cứu này là nhằm xác định liệu virus lai có thể hình thành ở những bệnh nhân mắc bệnh đồng nhiễm hay không, và nếu có thì đó là những virus nào.
Giáo sư Murcia lưu ý: “Chúng tôi cần biết liệu điều này chỉ xảy ra với bệnh cúm và RSV, hay nó còn lan sang các tổ hợp virus khác. Tôi nghĩ đây chỉ là bước khởi đầu của một hành trình dài, với những khám phá rất thú vị”.