Vụ tai nạn máy bay chở 157 người của hãng hàng không Ethiopian Airlines ngày 10/3 khiến nhiều hành khách đi máy bay khắp thế giới lo sợ. Mới cách đây gần 5 tháng, một chiếc máy bay Boeing 737 Max 8 của hãng Lion Air cũng đã rơi ngoài khơi Indonesia khiến toàn bộ 189 người thiệt mạng.
Một chiếc Boeing 737 Max 8 tương tự chiếc vừa gặp nạn của Ethiopian Airlines. Ảnh: EPA
Dù nguyên nhân thảm kịch ngày 10/3 chưa được xác định và cuộc điều tra vụ tai nạn của Lion Air vẫn đang diễn ra, nhưng một số tình huống của hai vụ tai nạn tương tự nhau.
Máy bay Boeing 737 Max 8 200 chỗ ngồi là mẫu phổ biến từ khi xuất hiện trên thị trường năm 2017. Hơn 4.000 máy bay đã được đặt hàng trong vòng 6 tháng đầu năm đó.
Máy bay này bán chạy vì có nhiều đặc điểm mà hành khách rất thích: khoang máy bay yên tĩnh hơn, nhiều chỗ để chân hơn. Các hãng hàng không cũng chuộng loại này vì hiệu quả nhiên liệu cao hơn. Sự xuất hiện của Boeing 737 Max 8 dường như là một điều hiếm hoi khiến cả hành khách và hãng hàng không đều có lợi.
Tại thời điểm xảy ra vụ tai nạn của Ethiopian Airlines, gần 350 chiếc Boeing 737 Max 8 đang hoạt động trên thế giới. Sau vụ việc, hơn chục hãng hàng không khắp thế giới đã đình chỉ hoạt động của mẫu máy bay này. Tuy nhiên, ít nhất 12 hãng hàng không vẫn tiếp tục sử dụng Boeing 737 Max 8.
Nói với tờ The New York Times, Alicia Winnett cho biết cô và chồng đã có kế hoạch bay hãng Air Canada từ Vancouver tới Calgary ngày 15/3. Cô đã liên lạc với hãng hàng không qua Twitter sau khi nghe tin về vụ Ethiopian Airlines. Hãng này xác nhận chuyến bay của cô sử dụng Boeing 737 Max 8 và nói thêm rằng Max 8 có tỷ lệ an toàn, độ tin cậy tuyệt vời và được hành khách đánh giá cao.
Cô Winnett bức xúc: “Làm sao họ có thể nói một chiếc Boeing 737 Max 8 có lịch sử an toàn tuyệt vời khi hai chiếc máy bay mới đều gặp tai nạn bi kịch trong vòng 5 tháng theo cách dường như giống nhau”.
Winnet cho biết cô muốn đổi sang chuyến bay sau để được bay máy bay Airbus 320 mặc dù Air Canada nói điều đó là không thể. Winnet cho biết: “Tôi không thể ngồi an tâm trên một chiếc Boeing 737 Max 8”.
Boeing 737 Max 8 bị ngày càng nhiều nước cấm tạm thời. Ảnh: CNN
Vậy làm thế nào để biết chuyến bay mình định đặt có phải là Boeing 737 Max 8 hay không? Với phần lớn hành khách, thông tin về loại máy bay xuất hiện tại thời điểm đặt vé, trong lúc chọn chỗ ngồi hoặc thời điểm khác khi thao tác trên mạng.
Hành khách có kinh nghiệm, đặc biệt là những người thường xuyên đặt chuyến bay dài, thường vào trang FlightStats.com hoặc SeatGuru.com để xác định loại máy bay mình sắp đi.
Thậm chí nếu hành khách biết chính xác loại máy bay mà họ vừa đặt vé bay thì các hãng hàng không cũng có thể đổi máy bay vào phút chót tùy theo thay đổi về thời tiết hay hậu cần.
Để trả lời câu hỏi nếu hành khách muốn hủy chuyến bay trên chiếc Boeing 737 Max 8 thì họ có quyền gì và có được hoàn phí hay bay miễn phí lúc khác không, ông Henrik Zillmer, Tổng giám đốc AirHelp (công ty hỗ trợ hành khách đòi bồi thường từ hãng hàng không) cho rằng hành khách trong trường hợp đó có thể coi là không may. Ông nói: “Hành khách có thể hủy chuyến bay, nhưng sẽ không đủ điều kiện để đồi bồi thường. Họ không có quyền nhận bồi thường hoặc hoàn vé vì chính họ quyết định hủy chuyến. Chỉ khi tình huống là do vấn đề kỹ thuật và là lỗi của hãng hàng không thì hành khách có thể được bồi thường”.
Tuy nhiên, nếu hành khách đặt vé với một hãng hàng không đã đình chỉ máy bay Boeing 737 Max 8 thì có thể sẽ được hoàn vé.
Điều quan trọng là vấn đề bồi thường và luật bảo vệ hành khách còn tùy vào sân bay khởi hành và tùy xem hãng hàng không đó là của nước nào. Nếu bay trên chuyến bay vào hoặc ra khỏi Liên minh châu Âu, hoặc chuyến bay do hãng hàng không ở đây thực hiện thì hành khách có thể được bồi thường tới 700 USD/người.
Trong trường hợp không có loại máy bay khác hoạt động trên cùng tuyến đó thì hành khách không có nhiều lựa chọn.
Một số hành khách không muốn bay Boeing 737 Max 8. Ảnh: AFP
Theo ông Paul Hudson, Chủ tịch tổ chức Flyers Rights, cho biết các hãng bảo hiểm cũng có thể không giúp gì được trong trường hợp này. Bảo hiểm không thể bảo vệ hành khách trong trường hợp hành khách đổi chuyến bay.
Bà Julie Loffredi, Giám đốc truyền thông của trang InsureMyTrip.com, cho biết “sợ” thường không phải là lý do đủ thuyết phục với các nhà bảo hiểm để bồi thường cho các hành khách hủy chuyến bay.
Tuy nhiên, từ vụ khủng bố 11/9/2001, nhiều người đã mua bảo hiểm cho phép hủy chuyến vì bất kỳ lý do gì.
Với hành khách bay từ Mỹ, vì Cơ quan Hàng không Liên bang Mỹ không đình chỉ Boeing 737 Max 8 nên các hãng hàng không sẽ tuân thủ chính sách bình thường với hành khách muốn đổi lịch trình bay. American Airlines tính phí đổi chuyến. Southwest Airlines không tính phí nhưng hành khách phải trả tiền chênh lệch giá vé.