Tổng thống Vênêxuêla Hugo Chavez đã tồn tại qua ba cuộc bầu cử, một âm mưu đảo chính và một cuộc chiến sống còn chống căn bệnh ung thư. Giờ đây, ông đang tràn đầy hy vọng giành thêm một nhiệm kỳ sáu năm trên cương vị là người đứng đầu nhà nước của quốc gia đứng thứ năm thế giới về sản lượng dầu khí.
Vận một chiếc áo thu đông màu xanh nhạt thấm đẫm mồ hôi trong buổi tối cuối tuần, Tổng thống Hugo Chavez vui vẻ hát cùng với một nhóm những người ủng hộ ông tại thành phố Maturin, rồi sau đó cất lên với một giọng hùng biện đầy tự tin: “Chúng ta sẽ chiến thắng giới tư sản bằng một đòn nốc ao”!
Tổng thống Chavez và những người ủng hộ trong hoạt động tranh cử ở bang Lara ngày 2/10/2012. Ảnh: THX -TTXVN |
Suốt 14 năm qua, Tổng thống Chavez đã thắng lợi trong cả ba cuộc bầu cử, một âm mưu đảo chính chống lại ông và một cuộc chiến thập tử nhất sinh với căn bệnh ung thư. Trên suốt chặng đường dài đó, người dân Vênêxuêla luôn đứng về phía ông, cổ vũ, ủng hộ ông tiếp tục đảm đương trách nhiệm cao cả là người đứng mũi chịu sào con thuyền Cách mạng Bôliva hướng tới mục tiêu xây dựng thành công “CNXH của thế kỷ 21”.
Trước thềm cuộc bầu cử tổng thống ngày 7/10, kết quả các cuộc thăm dò đều cho thấy Tổng thống Hugo Chavez đang chiếm ưu thế. Trong khi đó, ứng cử viên phe đối lập - cựu Thống đốc bang Miranda, Henrique Capriles - cũng chưa hẳn là người dễ bị đánh bại.
Sinh ra và lớn lên tại một trung tâm nông nghiệp thuộc bang Barinas, Chavez từng là một thiếu sinh quân xuất sắc của học viện quân sự. Ông nhanh chóng được thăng cấp trong quân đội và đạt tới cấp hàm Thiếu tá vào năm 1991.
Trong suốt thời gian trên, ông đã đứng ra thành lập một tổ chức bí mật gồm những sĩ quan trẻ có cùng chung chí hướng, với tên gọi Phong trào Cách mạng Bôliva (MBR - Movimiento Bolivariano Revolucionario). Được thành lập sau cuộc bạo loạn tại Caracát năm 1989 làm hàng trăm người thiệt mạng, MBR đảm đương vai trò thay đổi xã hội Vênêxuêla.
Điều gì cần đến đã đến. Năm 1992, Hugo Chavez và một số sĩ quan cấp tá đã nổi dậy nhằm lật đổ chế độ của Tổng thống Carlos Andrés Pérez. Cuộc đảo chính bất thành, Chavez chấp nhận đầu hàng với điều kiện được phát biểu với công chúng trên truyền hình.
Trong bài diễn văn ngắn nhưng hết sức quan trọng cho sự nghiệp sau này của ông, Chavez tự giới thiệu là người đại diện cho đất nước Vênêxuêla, kêu gọi các đồng chí của mình hạ vũ khí; đồng thời tự nhận mọi trách nhiệm về mình. Ông nói: “Thật là một điều không may mắn. Chúng ta chưa thực hiện được những mục đích đã đề ra - nhưng chỉ tạm thời thôi”.
Hình tượng của người sĩ quan lý tưởng với chiếc mũ nồi màu đỏ trên đầu - mà sau này được chọn làm biểu tượng của Chavez - đã trở thành hiện tượng lan tỏa trên cả nước. Sau hai năm trong trại giam, Chavez được ân xá và thành lập một chính đảng mới có tên gọi là Phong trào nền Cộng hòa thứ Năm (Movimiento Quinta República); đồng thời, phát động chiến dịch tranh cử tổng thống dựa trên việc cải cách Hiến pháp năm 1961.
Chiến dịch cải tổ và những bài diễn thuyết hùng biện chống lại một chế độ lỗi thời đã thực sự đánh trúng tâm lý của tuyệt đại đa số người dân vốn quá mệt mỏi với chính phủ bù nhìn thân ngoại bang. Kết quả cuối cùng là Hugo Chavez đã giành thắng lợi trong cuộc bầu cử tổng thống với 62% số phiểu ủng hộ.
Ông bắt đầu cuộc cải tổ đất nước, bao gồm cải tổ Hiến pháp, đổi tên nước thành nước Cộng hòa Bôliva Vênêxuêla, cùng một số cải cách dân túy khác. Trong cuộc bầu cử tổng thống năm 2000, Chavez đã tái đắc cử với 60% số phiếu ủng hộ.
Nhưng năm 2002, đất nước bắt đầu bị xáo động trước đường lối theo hướng XHCN của chính phủ Hugo Chavez. Tình hình căng thẳng lên tới đỉnh điểm khi ngày 11/4/2002, đảo chính xảy ra. Nhưng chỉ 48 giờ sau đó, Tổng thống Chavez lại được phục hồi chức vụ nhờ sự hậu thuẫn của những người ủng hộ.
Năm 2004, phe đối lập tập hợp được hơn 2 triệu chữ ký cần thiết để triệu tập một cuộc trưng cầu ý dân; song Hugo Chavez lại một lần nữa vượt qua thử thách, với 59% số phiếu ủng hộ. Một năm sau đó, Chavez bị lâm vào một trong các vấn đề gây tranh cãi trong chính phủ, đó là việc tịch thu đất đai với lý do vì an ninh lương thực và chính sách phân chia lại tài sản.
Trong khi những việc làm này gây ra mối lo ngại đối với giới đầu tư nước ngoài, thì chúng lại được tầng lớp những người nghèo khổ ở trong nước nhiệt liệt tán thưởng và họ xem Tổng thống Chavez như một vị cứu tinh.
Kể cả khi đất nước bị ảnh hưởng nghiêm trọng bởi một cuộc lạm phát chưa từng có trong lịch sử và bị đánh giá là một trong những quốc gia có tỉ lệ các vụ tội phạm cao nhất thế giới, Tổng thống Chavez vẫn giành được sự tín nhiệm của hơn 50% người dân Vênêxuêla.
Nhận xét về con người này, nhà phân tích Oscar Schemel nêu rõ: “Ông Chavez không chỉ là một vị tổng thống đơn thuần, mà còn giống như một lãnh tụ tôn giáo. Ông ấy có mối quan hệ sâu sắc đầy ấn tượng đối với giai cấp lao động. Ông là một nhà truyền giáo, một đấng cứu thế, và chính vì lẽ đó mọi người luôn sẵn lòng tha thứ cho ông.
Năm 2006, Tổng thống Chavez tái tranh cử lần hai và đã thắng áp đảo cựu Thống đốc bang Zulia, với 63% phiếu bầu. Khi bắt đầu nhiệm kỳ mới, ông Chavez cam kết đẩy nhanh tiến độ xây dựng “Chủ nghĩa xã hội của Thế kỷ 21” và bắt đầu một chương trình quốc hữu hóa các ngành công nghiệp then chốt, kể cả công ty điện thoại và các nhà máy điện của Vênêxuêla.
Tháng 6/2011, “cỗ xe tăng” Chavez vấp phải chướng ngại vật lớn, chưa từng gặp bao giờ là căn bệnh ung thư. Gần đây, ông khẳng định đã hoàn toàn khỏi bệnh sau thời gian điều trị tại Cuba.
Hãy tạm gác vấn đề sức khỏe sang một bên. Những người đang quan tâm đến tình hình cuộc bầu cử ngày 7/10 tại quốc gia Nam Mỹ đều ghi nhận một điều là ứng cử viên Đảng Xã hội Thống nhất Vênêxuêla (PSUV) Hugo Chavez vẫn tràn đầy niềm tin và sức lực, sẵn sàng bước vào một trận chiến đấu mới, cuộc chiến mà sự thắng lợi - theo lời ông nói - không dành cho riêng cá nhân ông, mà thuộc về tổ quốc, thuộc về nhân dân lao động Vênêxuêla..
Hà Thu Hoạch(P/v TTXVN tại Cuba)