Sự kiện diễn ra dưới sự chủ trì của Đại tướng Tea Banh - Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng, đại diện Thủ tướng Chính phủ Hoàng gia Campuchia Samdech Techo Hun Sen.
Tham dự sự kiện có Đại tướng Sao Sokha, Phó Tổng Tư lệnh Lực lượng Vũ trang, Tư lệnh Bộ Tư lệnh Hiến binh Quân đội Hoàng gia Campuchia, Trưởng nhóm phụ trách công tác xây dựng khu vực lịch sử quân sự X16, cùng đại diện Thượng viện, Quốc hội, Chính phủ Hoàng gia, Bộ Quốc phòng Campuchia, chính quyền địa phương, lực lượng công chức, viên chức và đông đảo người dân địa phương. Về phía khách mời quốc tế có Tham tán công sứ Đại sứ quán Việt Nam tại Vương quốc Campuchia Ngô Văn Tuất, cùng đại diện các Đại sứ quán, cơ quan tùy viên quốc phòng các nước tại Campuchia và đoàn đại biểu các tướng lĩnh quân sự và cựu chiến binh Việt Nam.
Sau các nghi thức tôn giáo truyền thống, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Campuchia Tea Banh duyệt đội quân nhạc, thực hiện nghi thức dâng hoa, dâng hương và cắt băng khánh thành công trình. Sau đó, tiến hành nghi thức rước và an táng 49 hài cốt các chiến sĩ thuộc Lực lượng Vũ trang Đoàn kết Cứu nước Campuchia trong ngôi đại mộ tháp vừa hoàn thành tại khu vực lịch sử quân sự Techo Koh Thmar X16 sau hơn 5 tháng thi công.
Phát biểu tại sự kiện, Samdech Tea Banh cho biết, việc xây dựng ngôi đại mộ tháp và an táng hài cốt 49 liệt sĩ thuộc Lực lượng Vũ trang Đoàn kết Cứu nước Campuchia vào thời điểm này khẳng định sự quan tâm, coi trọng và tôn vinh của lãnh đạo Chính phủ Hoàng gia Campuchia đối với các đồng đội đã hy sinh vì Tổ quốc, cống hiến cho công cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc khỏi chế độ diệt chủng vào năm 1978; đồng thời nhằm lưu giữ những chứng tích lịch sử không thể phủ nhận về sự hy sinh to lớn trong công cuộc tìm kiếm nền hòa bình cho tổ quốc. Theo Bộ trưởng Tea Banh, tuy đất nước Campuchia có được nền hòa bình trọn vẹn ở thời điểm hiện nay nhưng Thủ tướng Samdech Techo Hun Sen “không bao giờ bỏ rơi hay lãng quên họ’”.
Trước đó, chiều 1/4, Đại tướng Sao Sokha, Phó Tổng Tư lệnh Lực lượng Vũ trang Hoàng gia Campuchia, Tư lệnh Lực lượng Hiến binh Quốc gia kiêm Trưởng nhóm công tác hồi hương hài cốt chiến sĩ Lực lượng Vũ trang Đoàn kết Cứu nước Campuchia từ Việt Nam đã tổ chức nghi lễ tôn giáo hoàn thành ngôi đại mộ tháp.
Trao đổi với phóng viên TTXVN tại địa bàn, Đại tướng Sao Sokha nhấn mạnh việc xây dựng ngôi đại mộ tháp an táng hài cốt 49 chiến sĩ nhằm tưởng nhớ, tri ân công lao to lớn của họ đối với sự nghiệp giải phóng đất nước và nhân dân Campuchia khỏi chế độ diệt chủng Pol Pot. Thay mặt gia đình 49 liệt sĩ, Đại tướng Sao Sokha bày tỏ lòng thành kính tri ân đối với Samdech Techo Hun Sen, dù bận bịu việc dân việc nước nhưng đã luôn quan tâm chăm lo đến các chiến sĩ Campuchia trong công cuộc đấu tranh giải phóng đất nước vào năm 1978.
Trước nghi thức khánh thành công trình, hài cốt 49 chiến sĩ thuộc Lực lượng Vũ trang Đoàn kết Cứu nước Campuchia được lưu giữ tạm thời tại Nhà Hữu nghị trong khuôn viên khu vực này, chờ đến thời điểm hoàn thành công trình để thực hiện nghi thức rước và an táng chính thức tại ngôi đại mộ tháp theo kế hoạch.
Trước đó, lễ bàn giao hài cốt 49 liệt sĩ thuộc Lực lượng Vũ trang Đoàn kết Cứu nước Campuchia được tổ chức vào cuối năm 2022 tại Khu di tích lịch sử quân sự X16 Koh Thmor trước sự chứng kiến của Đại tướng Sao Sokha và Trung tướng Đỗ Căn, Phó Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị Quân đội Nhân dân Việt Nam, đại diện Bộ Ngoại giao Việt Nam, Lực lượng vũ trang và chính quyền tỉnh Đồng Nai và Bình Phước, cùng đông đảo người dân hai nước Campuchia và Việt Nam.
Theo truyền thông Campuchia, trong sự nghiệp đấu tranh giải phóng đất nước và nhân dân Campuchia khỏi chế độ diệt chủng Pol Pot, ông Hun Sen - Thủ tướng Chính phủ Hoàng gia Campuchia đương nhiệm - đã thành lập Lực lượng Vũ trang Đoàn kết Cứu nước Campuchia vào ngày 12/5/1978. Trong phong trào đấu tranh giải phóng dân tộc này, nhiều thành viên thuộc Lực lượng Vũ trang Đoàn kết Cứu nước Campuchia đã bị thương, hy sinh. Trong số này, có 49 chiến sỹ bị thương và hy sinh, không tìm được người thân nên đã được an táng tại một nghĩa trang liệt sĩ được công nhận là di tích lịch sử, nhận được sự quan tâm, chăm sóc chu đáo của chính quyền tỉnh Đồng Nai và Quân đội Nhân dân Việt Nam.
Việc hồi hương và an táng tập trung 49 hài cốt chiến sĩ thuộc Lực lượng Vũ trang Đoàn kết Cứu nước Campuchia trong một đại mộ tháp được thực hiện theo ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ Hoàng gia Campuchia Hun Sen, nhân lễ kỷ niệm 45 năm Hành trình hướng tới lật đổ chế độ diệt chủng Pol Pot (20/6/1977 - 20/6/2022) của ông và các đồng đội được tổ chức tại khu di tích lịch sử nêu trên.
Phát biểu tại sự kiện diễn ra vào ngày 20/6/2022 dưới sự đồng chủ trì của Thủ tướng Chính phủ Việt Nam Phạm Minh Chính, Thủ tướng Hun Sen nhấn mạnh đất nước Campuchia đã có hòa bình, có khả năng, đã đến lúc đưa hài cốt các chiến sĩ giải phóng dân tộc không có người thân kể trên về lại quê nhà.