Vụ mùa khoai tây năm 2023 đã không đạt được kết quả như mong đợi do điều kiện thời tiết không thuận lợi. Mưa nhiều đã khiến đất đai ngập úng, gây khó khăn cho việc thu hoạch và làm giảm năng suất.
Tình hình còn trở nên tồi tệ hơn khi mùa mưa kéo dài sang đầu năm 2024, khiến việc trồng khoai tây bị trì hoãn. Điều này dự kiến sẽ dẫn đến vụ mùa 2024 bị chậm trễ và sản lượng thấp hơn so với bình thường.
Khoai tây là loại lương thực phổ biến ở Bỉ, được trồng trên diện tích 100.000 ha, tương đương với 150.000 sân bóng đá. Con số này vượt xa nhu cầu tiêu thụ quốc gia. Trong những năm gần đây, Bỉ đã trở thành nhà xuất khẩu hàng đầu thế giới về các sản phẩm chế biến như khoai tây chiên và khoai tây chiên đông lạnh.
Tuy nhiên, giá khoai tây bảo quản, dùng để chế biến khoai tây chiên đông lạnh, đã tăng vọt. Vào ngày 20/6 vừa qua, giá một tấn khoai tây lên tới 600 euro, gấp ba lần so với giá bình thường.
Ông Jean-Pierre Van Puymbrouck, một nhà sản xuất khoai tây ở Tourinnes-Saint-Lambert, cho biết vụ thu hoạch năm 2023 không tốt. Mưa nhiều, các cánh đồng ngập nước, máy móc không thể thu hoạch được. Nông dân đã mất 10% sản lượng. Do đó, nguồn khoai tây dự trữ đã cạn kiệt nhanh hơn bình thường. Điều này khiến giá khoai tây tăng vọt. Sự tăng giá này đã tạo ra cơn sốt trên thị trường bán buôn khoai tây bảo quản, dùng để chế biến, nhưng chưa ngay lập tức ảnh hưởng đến người tiêu dùng cuối cùng.
Mùa xuân mưa nhiều đã làm chậm quá trình trồng trọt cho vụ thu hoạch năm 2024. Ông Jean-Pierre Van Puymbrouck cho biết đã trồng cây đến ngày 27/6. Điều này muộn hơn rất nhiều so với thường lệ. Do đó, mùa thu hoạch sẽ bị lùi lại, và trừ khi mùa hè tới có thời tiết hoàn hảo, nó có thể thấp hơn so với năm bình thường.
Tất nhiên, không chỉ có Bỉ sản xuất khoai tây. Các thương nhân có thể tìm nguồn cung từ Đức, Hà Lan hoặc miền Bắc nước Pháp, nhưng không thể nói rằng điều kiện thời tiết ở đó tốt hơn so với ở Bỉ.
Dự kiến sẽ có sự căng thẳng ngày càng gia tăng trên thị trường khoai tây tươi trong những tuần tới. Điều này sẽ ảnh hưởng đến giá gói khoai tây trong các cửa hàng. "Có thể sẽ tăng từ 10 đến 20%", ông Jean-Pierre Van Puymbrouck ước lượng.
Sự tăng giá khoai tây tươi cũng sẽ tác động đến 4.500 cửa hàng khoai tây chiên ở Bỉ. Ông Bernard Lefèvre, Chủ tịch Liên đoàn các nhà sản xuất khoai tây chiên (UNAFRI ) cho biết ảnh hưởng này sẽ ít hơn so với gói khoai tây trong cửa hàng bởi vì khoai tây chỉ chiếm khoảng 10% giá thành của một gói khoai tây chiên. Cần tính thêm chi phí bao bì, khấu hao thiết bị chế biến, dầu mỡ, năng lượng, lương… Nếu giá gói khoai tây chiên tăng, nó sẽ không vượt quá vài phần trăm.
Trong hai năm qua, với chiến tranh ở Ukraine và lạm phát, giá gói khoai tây chiên đã tăng khoảng 25%.
Khoai tây chiên giòn tan là niềm tự hào của người Bỉ. Tuy nhiên, ngành sản xuất khoai tây đang đối mặt với nhiều thách thức do biến đổi khí hậu. Để bảo vệ di sản ẩm thực này và đảm bảo an ninh lương thực, cần có những chính sách hỗ trợ nông dân từ phía chính phủ. Các doanh nghiệp cần đầu tư vào công nghệ hiện đại, và người tiêu dùng cần có ý thức hơn trong việc lựa chọn sản phẩm. Chỉ khi đó, chúng ta mới có thể xây dựng một ngành sản xuất khoai tây bền vững và phát triển, đáp ứng nhu cầu của cả người tiêu dùng trong nước và quốc tế.