Libi: Tranh cãi về khả năng can thiệp quân sự từ bên ngoài

Ngày 3/3, hàng loạt tàu chiến của các nước Mỹ, Anh, Pháp, Canađa, Italia và Hàn Quốc đã xuất phát theo lộ trình hướng về Libi. Tin từ cơ quan quản lý kênh đào Suez xác nhận, hai tàu đổ bộ tấn công USS Kearsarge và USS Ponce của Mỹ, với một hạm đội máy bay lên thẳng, các thiết bị y tế, 800 lính thủy đánh bộ và 400 lính tăng cường đã đến Địa Trung Hải.

Tàu khu trục trang bị tên lửa có điều khiển USS Barry cũng đã đến kênh đào Suez. Câu hỏi được dư luận quan tâm hiện nay là liệu nước ngoài có can thiệp quân sự vào Libi và điều này sẽ dẫn đến hệ lụy gì?

Còn nhiều do dự

Ngoại trưởng Mỹ Hillary Clinton, trong phiên điều trần trước Thượng viện Mỹ ngày 3/3 (giờ VN), cảnh báo rằng bất kỳ sự can thiệp nào của Mỹ nhằm trợ giúp lực lượng chống Tổng thống Libi Moamer Kadhafi cũng sẽ “gây tranh cãi” tại Libi và xa hơn là trong thế giới Arập.

Lực lượng chống chính phủ Libi trên đường tiến về Brega ngày 3/3. Ảnh: AFP/TTXVN

Theo bà Clinton, Mỹ vẫn chưa quyết định liệu có áp đặt vùng cấm bay ở Libi hay không. Ngoại trưởng Mỹ nhấn mạnh đến phát biểu của các nhà lãnh đạo quân sự Mỹ hôm 2/3 rằng việc áp đặt vùng cấm bay ở Libi sẽ là một sự phức tạp “bất thường” và Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) vẫn chưa nhất trí về bất kỳ sự can thiệp quân sự nào ở Libi.

Bà Clinton khẳng định, một trong những lo ngại lớn nhất của Oasinhtơn là Libi có thể rơi vào hỗn loạn và trở thành “thiên đường” cho tổ chức khủng bố Al-Qaeda, giống như Xômali. Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Robert Gates thì nhấn mạnh, việc thiết lập một vùng cấm bay sẽ đòi hỏi một cuộc tấn công vào Libi để làm tê liệt hệ thống phòng không của nước này. Ông Gates đồng thời thừa nhận hiện NATO chưa đồng thuận về khả năng sử dụng vũ lực đối với khủng hoảng chính trị ở Libi.

Về phía NATO, Tổng Thư ký Anders Fogh Rasmussen, trong cuộc họp báo tại trụ sở NATO ở Brúcxen ngày 3/3, đã tuyên bố, “NATO không có ý định can thiệp vào Libi, nhưng với tư cách là một tổ chức an ninh và liên minh quân sự, chúng tôi đang thận trọng lên kế hoạch cho mọi tình huống”. Ông Rasmussen cũng cho biết, lực lượng đối lập ở Libi đã đề nghị nước ngoài không kích lực lượng của Tổng thống Moamer Kadhafi.

Ngoại trưởng Pháp Alain Juppe cảnh báo việc sử dụng hành động quân sự có thể khiến Arập đối đầu với châu Âu. Ông Juppe khẳng định, việc áp đặt vùng cấm bay ở Libi trước tiên cần phải được sự phê chuẩn của Liên hợp quốc (LHQ). Phó Thủ tướng Anh Nick Clegg thì nhấn mạnh, Luân Đôn sẽ không thực thi một khu vực cấm bay ở Libi nhưng điều này “là kế hoạch đối phó cần thiết”.

Thổ Nhĩ Kỳ, một thành viên của NATO, thì thẳng thừng bác bỏ kế hoạch can thiệp quân sự đối với Libi. Thủ tướng Thổ Nhĩ Kỳ Tayyip Erdogan lưu ý, NATO chỉ có thể can thiệp quân sự khi một trong các quốc gia thành viên của khối bị tấn công.

Trong khi đó, hội nghị ngoại trưởng Liên đoàn Arập (AL) ngày 3/3 đã ra nghị quyết “bác bỏ mọi hình thức can thiệp của nước ngoài vào Libi”, nhấn mạnh đàm phán là giải pháp tốt nhất để bảo vệ người dân. Nghị quyết cũng đề cập đến khả năng ủng hộ lập vùng cấm bay tại Libi.

Nhận định về khả năng xảy ra sự can thiệp quân sự của nước ngoài tại Libi, báo Bưu điện quốc gia (Canađa) số ra cùng ngày cho rằng: Việc phối hợp một hành động can thiệp quân sự quốc tế là khá phức tạp và có ảnh hưởng lớn về chính trị. Mỹ và châu Âu đã công khai thảo luận việc sử dụng vũ lực, trong đó có việc thiết lập một vùng cấm bay.
 

Tàu USS Kearsarge của Mỹ trên hải trình hướng về Libi.Ảnh: AFP/TTXVN

Tuy nhiên, cơ hội để đưa ra một hành động mang tính quyết định và mau lẹ là rất mong manh. NATO đang yêu cầu LHQ phải ra lệnh can thiệp, các nước Arập thì không muốn trở lại thời thực dân trước đây còn Oasinhtơn vẫn bị ám ảnh bởi cuộc chiến tranh Irắc.

Trước đó, trong bài phát biểu trực tiếp trên truyền hình, Tổng thống Kadhafi cảnh báo “hàng nghìn người” sẽ thiệt mạng nếu phương Tây can thiệp quân sự vào Libi, đồng thời nhắc lại cáo buộc Al-Qaeda đứng đằng sau cuộc khủng hoảng chính trị tại Libi.

“Chảo lửa” vẫn sục sôi