Tổng thống Mỹ Donald Trump ban bố tình trạng khẩn cấp quốc gia ngày 15/2 tại Nhà Trắng. Ảnh: AP
Hãng tin AP, kênh CNN cho biết đơn kiện của nhóm 15 tiểu bang do bang California đứng đầu đã chính thức được gửi tới tòa án Mỹ tại quận Bắc California.
Động thái này diễn ra chỉ 4 ngày sau khi nhà lãnh đạo Mỹ hiện thực hóa tuyên bố ban bố tình trạng khẩn cấp quốc gia để có tiền xây bức tường biên giới giáp Mexico, một trong những ưu tiên hàng đầu của ông Trump trong chương trình nghị sự đối nội.
Phát biểu với báo giới, Bộ trưởng Tư pháp bang California Xavier Becerra cho hay: “Chúng tôi đang nỗ lực ngăn chặn Tổng thống vi phạm Hiến pháp, chia rẽ quyền lực, đánh cắp tiền của người dân Mỹ và các bang vấn thuộc thẩm quyền phân bổ theo luật định của Quốc hội”.
Đây là thách thức pháp lý và chính trị mới nhất Tổng thống Trump phải đối mặt, điều đã được chính giới và các nhà phân tích cảnh báo trước khi ông chủ Nhà Trắng đưa ra quyết định ban bố tình trạng khẩn cấp quốc gia ngày 15/2 vừa qua.
Phát biểu với báo giới từ Vườn Hồng tại Nhà Trắng, Tổng thống Trump cho biết ông đã quyết định ban bố tình trạng khẩn cấp quốc gia sau khi đặt bút ký thành luật dự luật cấp ngân sách liên bang và an ninh biên giới.
Trước đó, lưỡng viện Quốc hội Mỹ nửa đêm 14/2 đã thông qua một dự luật cấp ngân sách và an ninh biên giới qui mô lớn nhằm tránh để chính phủ nước này phải đóng cửa thêm một lần nữa.
Theo dự luật vừa được thông qua, Quốc hội Mỹ đồng ý cấp ngân sách cho chính phủ liên bang tới ngày 30/9. Khoản ngân sách hơn 300 tỉ USD cấp cho các bộ và các cơ quan của chính phủ bao gồm cả khoản tiền 1,375 tỷ USD để xây dựng khoảng 90 km hàng rào dọc biên giới ở Rio Grande Valley.
Tuy nhiên, Tổng thống Trump rõ ràng không hài lòng với dự luật vì số tiền này thấp hơn nhiều so với mức 5,7 tỷ USD mà ông đã yêu cầu trong những tuần qua để xây dựng bức tường biên giới ở phía Nam.
Theo một quan chức Nhà Trắng cấp cao, khi đặt bút ký dự luật vừa được lưỡng viện Quốc hội thông qua, Tổng thống Trump đã đồng thời công bố quyết định hành pháp ban bố tình trạng khẩn cấp quốc gia và sắc lệnh liên quan được ký sau đó trong ngày.
Quan chức trên cho biết thêm mục đích của quyết định này là để huy động khoản tiền 8 tỷ USD cho kế hoạch xây dựng bức tường biên giới giáp Mexico, một trong những cam kết tranh cử đáng chú ý nhất của nhà lãnh đạo Mỹ.
Với việc ban bố tình trạng khẩn cấp quốc gia, Tổng thống Trump có thể chuyển khoảng 3,6 tỷ USD ngân sách dành cho các dự án quân sự sang dự án xây tường biên giới phía Nam, đồng thời được phép sử dụng khoảng 2,5 tỷ USD ngân sách từ các chương trình chống ma túy và 600 triệu USD từ một quĩ của Bộ Tài chính. Cộng gộp khoản ngân sách 1,375 tỷ USD cấp phép theo dự luật vừa ký, Tổng thống Trump có thể huy động khoảng 8 tỷ USD để triển khai dự án xây tường biên giới.
Tổng thống Trump, kể từ khi bước chân vào Nhà Trắng, luôn coi cam kết tranh cử xây dựng bức tường biên giới phía Nam là một trong những ưu tiên hàng đầu và hành động cần thiết để ngăn dòng người nhập cư từ các nước Trung Mỹ, ngăn chặn tình trạng buôn bán ma túy và tội phạm xâm nhập vào Mỹ.
Tuy nhiên, chương trình nghị sự này vấp phải sự phản đối quyết liệt của đảng Dân chủ. Đặc biệt, sau khi giành lại quyền kiểm soát Hạ viện Mỹ sau cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ năm 2018, phe Dân chủ mà đứng đầu là Chủ tịch Hạ viện Pelosi đã tỏ rõ quan điểm không nhượng bộ và cương quyết phản đối điều khoản cấp 5,7 tỷ USD trong dự thảo ngân sách liên bang theo đề nghị của Nhà Trắng để xây tường biên giới.
Sự đối đầu này đã dẫn tới tình trạng dự luật ngân sách “án binh bất động” tại Đồi Capitol và Chính phủ Mỹ phải đóng cửa một phần, lần đóng cửa chính phủ dài kỷ lục của nước này. Dù lưỡng viện Quốc hội Mỹ đã phê chuẩn dự luật ngân sách và an ninh biên giới nói trên, song với việc Tổng thống Trump vẫn chủ trương ban bố tình trạng khẩn cấp quốc gia báo hiệu nhiều bất ổn và mâu thuẫn giữa tổng thống và phe Dân chủ trong thời gian tới.