Sinh viên Trung Quốc vẫy quốc kỳ trong lễ tốt nghiệp Đại học Columbia tại New York. Ảnh: THX
Hãng tin Reuters cho biết dự luật trên - do các Thượng nghị sĩ đảng Cộng hòa Chuck Grassley, Tom Cotton, Ted Cruz, Marsha Blackburn và Josh Hawley đề xuất - đề nghị Chính phủ Mỹ thành lập một danh sách các viện kỹ thuật và cơ sở nghiên cứu khoa học trực thuộc Quân Giải phóng Nhân dân Trung Quốc. Theo đó, những người làm việc trong các đơn vị thuộc danh sách này sẽ đều bị áp lệnh cấm cấp visa.
Dự luật được đưa ra trong bối cảnh căng thẳng giữa Mỹ và Trung Quốc leo thang do những bất đồng liên quan đến chiến tranh thương mại, đặc biệt là sau lần đàm phán thất bại tuần trước. Hôm 13/5, Tổng thống Trump cho biết ông sẽ gặp người đồng cấp Trung Quốc Tập Cận Bình trong tháng tới tại Nhật Bản bên lề Hội nghị cấp cao Nhóm các nền kinh tế phát triển và mới nổi hàng đầu thế giới (G-20).
Dự luật cũng được giới thiệu sau khi một số quan chức Mỹ bày tỏ quan ngại về nguy cơ công dân Trung Quốc “trộm cắp” tài sản trí tuệ hay thậm chí làm gián điệp khi có cơ hội học trong các trường đại học và cao đẳng Mỹ.
Có khá nhiều quan chức đại học cảnh báo Chính phủ Mỹ đã quá mạnh tay với động thái trên. Mặc dù họ thừa nhận điều quan trọng là Mỹ nên cảnh giác trước nguy cơ về mặt an ninh, song vẫn cho rằng Washington nên ghi nhận vai trò và đóng góp quan trọng của các học giả, sinh viên Trung Quốc tại các trường và viện nghiên cứu của Mỹ.
Trước đây, Stephen Miller – cố vấn đóng vai trò quan trọng trong quá trình hình thành các chính sách nhập cư của Tổng thống Trump – từng đề xuất cấm công dân Trung Quốc học tập ở Mỹ. Khi công bố chiến lược an ninh quốc gia tháng 12 năm ngoái, Nhà Trắng cho biết sẽ xem xét giới hạn cấp thị thực cho sinh viên nước ngoài trong một số ngành liên quan đến khoa học-kỹ thuật.
Tháng 5/2018, Bộ Ngoại giao Mỹ đã yêu cầu các đại sứ quán và lãnh sự quán Mỹ rằng những sinh viên Trung Quốc tốt nghiệp các ngành nằm trong chiến lược "Made in China 2025" như robot, hàng không, sản xuất công nghệ cao... có thể chỉ được cấp thị thực giới hạn 1 năm. Thượng nghị sĩ Marco Rubio ca ngợi quyết định này, cho rằng "sinh viên và thị thực học thuật là hai loại vũ khí Trung Quốc sử dụng để chống lại Mỹ".