Ngập lụt do mưa lớn tại Mombasa, Kenya ngày 3/11/2023. Ảnh: AFP/TTXVN
Hội Chữ thập đỏ Kenya (KRC) cho biết 18 trong số 47 tỉnh ở Kenya bị ảnh hưởng bởi lũ lụt, trong đó nghiêm trọng nhất là cư dân ở các khu vực khô cằn và bán khô cằn như các vùng Tana River, Makueni, Wajir, Isiolo, Marsabit và Mandera. Lũ lụt ập đến trong bối cảnh những cộng đồng cư dân này đang chật vật hồi phục sau ảnh hưởng của đợt hạn hán tồi tệ nhất trong 40 năm qua.
Tại Tana River, sông Tana bị vỡ bờ làm ngập lụt các ngôi nhà, trang trại, trường học và nơi thờ cúng, khiến hàng trăm cư dân phải di dời. Nước lũ cũng đã nhấn chìm tỉnh Garissa, khiến các cơ sở kinh doanh, trang trại, nhà ở... ngập nước và cuộc sống của người dân bị đảo lộn. KRC ước tính số người phải di dời do lũ lụt ở khắp tỉnh Garissa là 22.000 người, phần lớn người dân đang sống trong các trại tị nạn.
Tại tỉnh Isiolo, hàng trăm cư dân đã mất gia súc do lũ lụt hoành hành. Nhiều người trong số họ trở thành người vô gia cư. Đó là một thảm kịch kép đối với người dân trong tỉnh và những nơi khác như Makueni ở miền Đông Kenya, những người đang xây dựng lại cuộc sống sau đợt hạn hán kéo dài kết thúc vào tháng 4. Theo Cơ quan quản lý hạn hán quốc gia (NDMA), khoảng 2 triệu động vật, bao gồm dê, cừu, bò và lạc đà, đã chết trong đợt hạn hán này.
NDMA từng dự báo rằng điều kiện ở các khu vực khô cằn sẽ được cải thiện khi mùa mưa bắt đầu (từ tháng 10 đến tháng 12 hằng năm). Tuy nhiên, với những cơn mưa lớn đang diễn ra, tình hình có thể sẽ trở nên tồi tệ hơn khi cuộc khủng hoảng chuyển từ hạn hán sang lũ lụt. Giám đốc khu vực của KRC - ông Mohammed Abdikadir cho biết số người bị ảnh hưởng do lũ lụt đang tăng nhanh hơn và cơ quan này "đang phải đối mặt với một cuộc khủng hoảng nhân đạo khi hàng nghìn người ở miền Bắc Kenya đang cần hỗ trợ”. Tỉnh Kilifi ở bờ biển và Budalangi, ở Busia, phía Tây Kenya, nằm trong số những khu vực được đặt trong tình trạng báo động cao do lũ lụt có thể xảy ra.
Trong khi đó, tại Somalia, Bộ trưởng Thông tin Daud Aweis ngày 12/11 cho biết mưa lớn gây ra lũ quét ở quốc gia vùng sừng châu Phi này đã khiến khoảng 500.000 người phải rời bỏ nhà cửa và hơn 30 người thiệt mạng. Somalia đã hứng chịu những trận mưa như trút nước kể từ đầu tháng do hiện tượng thời tiết El Nino, làm ngập nhà cửa và đất nông nghiệp. Thảm họa xảy ra ngay sau đợt hạn hán kỷ lục khiến hàng triệu người Somalia đứng trước bờ vực nạn đói.
Lũ lụt chủ yếu tàn phá vùng Gedo ở miền Nam và vùng miền Trung Hiran của Somalia, nơi sông Shabelle bị vỡ bờ, nhấn chìm các con đường và cuốn trôi tài sản ở thị trấn Beledweyne. Trước đó, khoảng 200.000 người đã phải di dời khỏi Beledweyne khi nước sông tràn vào hồi tháng 5 vừa qua.
Somalia được coi là một trong những quốc gia dễ bị tổn thương nhất do biến đổi khí hậu. Hồi tuần trước, Cơ quan Điều phối các vấn đề nhân đạo của Liên hợp quốc (OCHA) cảnh báo Somalia đang phải đối mặt với "đợt lũ lụt nghiêm trọng nhất trong một thế kỷ” và cảnh báo rằng 1,6 triệu người có thể bị ảnh hưởng.
Theo OCHA, tình hình thời tiết đã trở nên trầm trọng hơn do tác động kết hợp của hai hiện tượng khí hậu El Nino và Lưỡng cực Ấn Độ Dương - một hệ thống khí hậu được xác định qua sự khác biệt về nhiệt độ bề mặt nước biển giữa khu vực phía Tây và phía Đông của đại dương.