Lý do cả Đức và Mỹ đều ngại gửi xe tăng chiến đấu cho Ukraine

Theo Bloomberg, các đồng minh của Ukraine đã tổ chức các cuộc đàm phán ở nhiều cấp độ khác nhau trong những tuần gần đây để bàn về việc có nên gửi các xe tăng chiến đấu chủ lực như Abram và Leopard đến Ukraine hay không. Nhưng ngay cả khi Ukraine liên tục cấp bách kêu gọi các nước gửi những loại vũ khí này, vẫn chưa nước nào đưa ra quyết định.

Lo ngại của Đức và Mỹ

Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ cho biết cung cấp cho Ukraine xe tăng chiến đấu hiện đại sẽ đòi hỏi quá trình đào tạo, bảo dưỡng và hỗ trợ lâu dài. Hiện nay quốc tế nỗ lực cung cấp cho Ukraine những loại vũ khí mà nước này có thể sử dụng một cách nhanh chóng và hiệu quả.

Trước đó, một quan chức Nhà Trắng đã phản đối quan điểm của Ukraine rằng Mỹ ngại gửi xe tăng do Mỹ sản xuất vì lo rằng Tổng thống Nga Vladimir Putin có thể leo thang xung đột.

Từ phía châu Âu, các đồng minh của Ukraine có một số lượng hạn chế xe tăng hiện đại và không muốn gửi ra khỏi Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) do căng thẳng với Nga.

Các quan chức Đức cũng có những lo ngại tương tự về vấn đề huấn luyện và bảo dưỡng xe tăng Leopard, mặc dù những vấn đề này ít nghiêm trọng hơn và có thể được giải quyết vào một thời điểm nào đó.

Hiện nay, Ukraine chủ yếu yêu cầu gửi các xe tăng hiện đại nhưng là phiên bản cũ hơn để giảm thiểu rủi ro bị lộ công nghệ nếu bị lực lượng Nga thu được. Các loại xe tăng này cũng không đòi hỏi quá nhiều huấn luyện sử dụng và sửa chữa.

Tuy nhiên, Thủ tướng Đức Olaf Scholz có thể không đơn phương bật đèn xanh để cấp xe tăng Leopard cho Ukraine nếu không có động thái tương tự của Mỹ và các đồng minh NATO khác.

Ông Scholz đã nhiều lần nhắc tới mối quan ngại về nguy cơ Nga mở rộng xung đột ở Ukraine, đặc biệt là khi Nga chuyển sang điều động quân dự bị và cảnh báo sử dụng vũ khí hạt nhân. Khi được hỏi tại sao không gửi xe tăng chiến đấu cho Ukraine, Thủ tướng Scholz nói với tờ New York Times rằng đó là một cuộc chiến rất nguy hiểm.

Trong khi đó, Mỹ đang dựa vào Đức để làm nhiều hơn. Trong một cuộc phỏng vấn hồi đầu tháng 9 với đài truyền hình Đức ZDF, Đại sứ Mỹ tại Đức Amy Gutmann cho biết bà hoan nghênh và ngưỡng mộ những hỗ trợ mà Đức đã dành cho Ukraine nhưng nói thêm: “Kỳ vọng của tôi thậm chí còn cao hơn”.

Nhu cầu của Ukraine

Từ trước tới nay, Ukraine liên tục kêu gọi các đồng minh viện trợ những loại vũ khí không phải là loại thời Liên Xô. Ukraine muốn có xe tăng, máy bay chiến đấu và hệ thống tên lửa tầm xa hơn theo tiêu chuẩn mạnh hơn của NATO. Cho đến nay, Ukraine cũng đã mất nhiều xe tăng và máy bay, đồng thời xe tăng thời Liên Xô ngày càng hiếm nguồn cung trên khắp thế giới.

Ông Yuriy Sak, cố vấn của Bộ trưởng Quốc phòng Ukraine, cho biết xe tăng hiện đại hiệu quả hơn trên chiến trường so với xe tăng của Liên Xô, xét cả mặt hiệu năng, tầm bắn và độ chính xác cũng như khả năng bảo vệ binh sĩ.

Phát biểu trong một cuộc phỏng vấn với Bloomberg, ông Sak nói thêm rằng xe tăng hiện đại sẽ dễ sửa chữa hơn và lượng đạn sẵn có hơn so với xe tăng của Liên Xô. Ông Sak cho biết Ukraine cần khoảng 200 xe tăng để hoạt động hiệu quả trên thực địa vào giai đoạn này và có thể dần thay thế các xe tăng Liên Xô bằng những chiếc hiện đại.

Vào tháng 4, các nước NATO đã đồng ý bắt đầu gửi cho Ukraine các thiết bị hiện đại hơn, đạt tiêu chuẩn NATO để thay thế các vũ khí từ thời Liên Xô và kể từ đó, các nước bắt đầu đào tạo lực lượng Ukraine về các loại vũ khí đó.

Bà Jana Puglierin, Giám đốc văn phòng Hội đồng châu Âu về Quan hệ Đối ngoại tại Berlin, cho biết: “Xung đột càng kéo dài thì kho dự trữ xe tăng Liên Xô sẽ càng cạn kiệt và sẽ có lúc chúng ta cần giao cho Ukraine xe tăng do phương Tây thiết kế. Do mất khoảng 4 tháng để huấn luyện binh sĩ sử dụng xe tăng, tốt hơn hết là nên bắt đầu ngay từ bây giờ trước khi hết sạch xe tăng Liên Xô”.

Một quan chức châu Âu cho biết một phương án có thể là Mỹ sẽ gửi cho Đức xe tăng Abram nếu Đức cấp xe tăng Leopard cho Ukraine, nhưng không rõ phương án này được cân nhắc ở mức độ nào. Một người quen thuộc với vấn đề này nói rằng đưa xe tăng chiến đấu Abram vào quân đội Đức sẽ là cơn ác mộng hậu cần do nhu cầu về công nghệ, huấn luyện và nhiên liệu khác nhau.

Khoảng một chục quốc gia châu Âu sử dụng xe tăng Leopard nhưng sẽ cần Đức đồng ý để đưa đến khu vực xung đột. Rất khó có khả năng Ukraine sẽ có được những chiếc xe tăng hiện đại.

Một đề xuất được công bố vào đầu tháng 9 đã kêu gọi Đức thành lập liên minh với các đồng minh châu Âu khác để gửi cho Ukraine khoảng 90 xe tăng Leopard 2. Đề xuất dường như không thu hút được chú ý ở Đức.

Dù vậy, có thể sẽ có thay đổi trong tính toán của các bên, nhất là sau sự cố nổ đường ống Nord Stream vừa rồi. Quan chức phụ trách chính sách đối ngoại của Liên minh châu Âu Josep Borrell ngày 28/9 cho biết sự cố rò rỉ và nổ đường ống khí đốt ở Biển Baltic là do cố ý. Ông Borrell cảnh báo sẽ có phản ứng mạnh mẽ và thống nhất với hành vi phá hoại này.

Sau khi các quan chức châu Âu cho rằng có hành vi phá hoại trong vụ nổ đường ống dẫn khí, ông Mykhailo Podolyak, cố vấn của Tổng thống Ukraine, cho biết trên Twitter rằng phương án đầu tư an ninh và phản ứng tốt nhất là gửi xe tăng cho Ukraine, đặc biệt là xe tăng của Đức.