Tổng thống Mỹ Joe Biden. Ảnh: AFP/TTXVN
Ngày 31/10, Tổng thống Biden cho biết ông dự định áp thuế lợi nhuận đối với các công ty dầu mỏ và khí đốt lớn nếu các doanh nghiệp này không sử dụng những khoản lợi nhuận kỷ lục đã kiếm được để giảm chi phí tiêu dùng cho người dân Mỹ và tăng sản lượng. Động thái này diễn ra trong bối cảnh nước Mỹ sắp bước vào cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ quan trọng, dự kiến vào ngày 8/11 tới.
Phát biểu trước báo giới, ông Biden chỉ rõ lợi nhuận mà các công ty dầu mỏ kiếm được là do tác động từ giá dầu mỏ tăng xuất phát từ cuộc xung đột tại Ukraine, chính vì vậy, những doanh nghiệp này có trách nhiệm hỗ trợ người tiêu dùng bằng cách thúc đẩy sản xuất và công suất lọc dầu, qua đó mới có thể giảm giá dầu.
Trước đó, các tập đoàn năng lượng lớn như ExxonMobil và Chevron đã thông báo mức lợi nhuận tăng mạnh, một phần nhờ giá dầu thế giới tăng cao.
Nhà lãnh đạo Mỹ cảnh báo sẽ áp dụng một mức thuế cao hơn đối với khoản siêu lợi nhuận của những doanh nghiệp không có động thái giúp giảm giá dầu, thậm chí những công ty này có thể đối mặt với nhiều hạn chế khác.
Theo trang oilprice.com, những cảnh báo của ông Biden không mới, gọi nhớ hồi mùa hè vừa rồi, khi ông Biden đang thử một cách tiếp cận tương tự với Saudi Arabia.
Ngày 31/10, Tổng thống Biden đã viết trên Twitter rằng giá xăng đã giảm hơn 1,2 USD/gallon kể từ mức đỉnh thiết lập vào mùa hè này và đã giảm trong ba tuần liên tiếp. Dòng tweet này được đưa ra chỉ vài ngày sau cáo buộc trục lợi mà Tổng thống Mỹ nhằm vào ngành dầu mỏ.
Các công ty dầu mỏ của Mỹ có thể đang khá hoang mang. Các công ty dầu, đặc biệt là công ty lớn, đang đối diện với lời cảnh báo về việc bị áp thuế lợi nhuận và các biện pháp khác.
Bên cạnh những lời cảnh báo, còn có những lời kêu gọi đầu tư nhiều hơn vào sản xuất, mặc dù lời kêu gọi kiểu này đi ngược lại với chương trình nghị sự chuyển đổi năng lượng của chính quyền Mỹ, như được nêu gần đây nhất trong Đạo luật Giảm lạm phát.
Theo quan điểm của ngành dầu mỏ, Tổng thống Mỹ đang yêu cầu họ chi tiền cho những thứ sẽ sớm trở thành tài sản bị mắc kẹt nếu quá trình chuyển đổi sang năng lượng sạch thành công như kế hoạch.
Mặt khác, Tổ chức các nước xuất khẩu dầu mỏ (OPEC) nói rằng nhu cầu dầu sẽ vẫn tồn tại. Thậm chí, nhu cầu dầu sẽ tăng trưởng mạnh hơn dự kiến trước đây.
Trong báo cáo, OPEC ước tính rằng nhu cầu dầu trên toàn cầu sẽ tăng thêm 2,7 triệu thùng mỗi ngày từ năm nay và năm sau, lên tổng cộng 103 triệu thùng/ngày. Vào năm 2030, nhu cầu dầu toàn cầu sẽ đạt 108,3 triệu thùng/ngày.
Đó có thể là lý do đủ để thúc đẩy hoạt động khoan dầu, nhưng chỉ đối với một số công ty. Hầu hết công ty lớn đã đặt cược vào những loại năng lượng như điện gió, năng lượng mặt trời, năng lượng hydro vì các nhà đầu tư đã thúc giục họ thực hiện những khoản đầu tư này.
Điều này không có nghĩa là vì vấn đề đó mà các công ty dầu lớn không thể tăng cường sản xuất và tránh bị đánh thuế. Họ có thể làm được, nhưng những tuyên bố của Tổng thống Biden cũng như chính sách năng lượng của ông không đủ để kích thích đầu tư nhiều hơn vào sản xuất dầu.
Điều đầu tiên mà ông Biden làm khi ông nhậm chức là “khai tử” đường ống dẫn dầu Keystone XL. Nhiều người coi đây là phát súng đầu tiên trong cuộc chiến của chính quyền ông Biden đối với ngành dầu mỏ Mỹ.
Ông Mike Sommers, Chủ tịch Viện Dầu khí Mỹ cho biết: “Thay vì nhận công khi giá giảm và đổ lỗi khi giá tăng, chính quyền của ông Biden nên nghiêm túc giải quyết tình trạng mất cân bằng cung cầu đã khiến giá xăng cao hơn và tạo ra những thách thức về năng lượng trong dài hạn”.
Ông Sommers khẳng định các công ty dầu mỏ không thiết lập giá. Tăng thuế năng lượng không khuyến khích đầu tư vào sản xuất mới. Các gia đình và doanh nghiệp Mỹ đang muốn các nhà lập pháp tìm giải pháp chứ không phải là những lời vận động tranh cử.
Đây không phải là lần đầu tiên ngành dầu mỏ tìm cách giải thích với các thành viên của chính quyền ông Biden, rằng thị trường nhiên liệu không đơn giản như các giả định dựa trên các bản tóm tắt báo cáo tài chính hàng quý.
Bơm xăng cho phương tiện tại trạm xăng ở Salt Lake City, Utah (Mỹ). Ảnh: AFP/TTXVN
Trong thực tế, giá xăng ở Mỹ đã giảm đáng kể kể từ khi đạt đỉnh vào mùa hè và hiện chỉ cao hơn khoảng 0,35 USD so với mức trung bình của thời điểm này năm ngoái. Tuy nhiên, khi mà ông Biden thúc giục các công ty dầu mỏ giảm giá xuống nữa, thì mức giá hiện nay là chưa đủ thấp với ông. Cho dù các công ty dầu mỏ làm gì thì giá xăng cũng khó mà giảm ngay.
Về lâu dài, tình hình vẫn còn bấp bênh, càng khiến ngành dầu mỏ không muốn làm theo ý muốn của chính quyền.
OPEC dự kiến nhu cầu dầu cao hơn, nhưng IEA cho biết vài ngày trước rằng nhu cầu dầu sẽ đạt đỉnh vào năm 2030.
Không thể dễ dàng quyết định khi xuất hiện những dự báo trái ngược như vậy đối với nhu cầu dầu mà nhu cầu dầu về cơ bản là yếu tố duy nhất quyết định các quyết định đầu tư vào ngành dầu mỏ.
Vì vậy, trong bối cảnh này, các công ty dầu mỏ đang làm những gì mà ai cũng sẽ làm trong điều kiện hiện nay. Họ vẫn thận trọng và cẩn thận với tiền của mình.