Về mặt kỹ thuật, chính phủ Mỹ đã bị “đóng cửa” được 3 ngày. Nhưng các cuộc đàm phán giữa Tổng thống Barack Obama và phe Cộng hòa nhằm chấm dứt tình trạng này vẫn bế tắc với các màn đổ lỗi, cáo buộc lẫn nhau.
Tiếp tục màn đổ lỗi
Không có đột phá nào sau cuộc gặp kéo dài hơn một giờ, ngày 2/10, giữa Tổng thống Obama với lãnh đạo đảng Cộng hòa, gồm Chủ tịch Hạ viện John Boehner và lãnh đạo phe Cộng hòa thiểu số tại Thượng viện Mitch McConnell. Trong cuộc gặp, lãnh đạo cả hai đảng đều đưa ra một số nhượng bộ mang tính chiếu lệ và tất nhiên đều bị phe kia nhanh chóng bác bỏ.
Khách du lịch bỏ về do đài tưởng niệm Lincoln bị đóng cửa. |
Phát biểu với phóng viên sau cuộc gặp, ông Boehner nói: Tất cả những gì đảng Cộng hòa đòi hỏi chỉ là bàn bạc và sự công bằng cho người dân Mỹ về đạo luật chăm sóc sức khỏe “Obamacare”.
Trong khi đó, cả lãnh đạo phe Dân chủ tại Hạ viện Nancy Pelosi và lãnh đạo phe Dân chủ đa số tại Thượng viện Harry Reid đều cáo buộc phe Cộng hòa mang tổng thống ra làm con tin bằng cách bác bỏ “Obamacare”. Đây là đạo luật do ông Obama chủ xướng nhằm hỗ trợ bảo hiểm y tế cho người nghèo (mà phe Dân chủ của ông bảo vệ) bằng cách tăng thuế đánh vào người giàu (mà phe Cộng hòa bảo vệ). Ông Reid tuyên bố Dân chủ không bao giờ từ bỏ đạo luật này.
Chiều 3/10, tại Hà Nội, trong cuộc họp báo thường kỳ Bộ Ngoại giao, trả lời câu hỏi của phóng viên về quan điểm của Việt Nam trước việc chính phủ Mỹ ngừng hoạt động và việc này có hay không ảnh hưởng đến quan hệ giữa hai nước, Người Phát ngôn Bộ Ngoại giao Lương Thanh Nghị cho biết: Sau khi chính phủ Mỹ ngừng hoạt động, các hoạt động hợp tác, trao đổi đoàn giữa hai nước vẫn diễn ra bình thường, gần đây nhất là ngày 1/10, hai nước vừa tiến hành vòng đối thoại chính trị - an ninh - quốc phòng thường niên lần thứ 6. Các cơ quan đại diện ngoại giao của hai nước cũng vẫn hoạt động bình thường. Chúng tôi hy vọng tình trạng hiện nay là tạm thời và sẽ không tác động đến quan hệ hai nước và mong chính phủ Mỹ sẽ sớm khôi phục và ổn định hoạt động. |
Về phần mình, Tổng thống Obama nói ông không chấp nhận chiêu trò của phe Cộng hòa, nhưng vẫn hi vọng “lẽ thường” sẽ thắng. Trước cuộc gặp, phát biểu với kênh truyền hình CNBC, ông Obama cho biết chính phủ phải đóng cửa là điều hoàn toàn không cần thiết và hành động của phe Cộng hòa là vô trách nhiệm.
Trước đó, do bất đồng quanh “Obamacare”, quốc hội Mỹ đã không thể thông qua dự luật ngân sách tạm thời để cấp tiền cho chính phủ hoạt động trong năm tài khóa mới bắt đầu từ ngày 1/10. Hậu quả là lần đầu tiên trong 17 năm qua, nhiều cơ quan công quyền của Mỹ phải ngừng hoạt động.
Hạ viện xoa dịu cử tri
Dù kiên quyết không thương lượng “mở cửa” chính phủ trở lại, nhưng Hạ viện Mỹ do phe Cộng hòa kiểm soát đã nhất trí ba dự luật chi tiêu hôm 2/10, cấp tiền cho một vài bộ phận của chính phủ mà họ cho là cần thiết với cử tri.
Theo dự luật, Hạ viện cho phép mở cửa trở lại các công viên quốc gia như Yosemite và các tượng đài như Nữ thần Tự do. Hạ viện cũng cấp kinh phí cho hoạt động ở thủ đô Washington DC và lực lượng dự bị của lục quân, cấp tiền cho các dự án nghiên cứu y tế quan trọng và hoạt động cứu chữa bệnh nhân ở Viện Y tế Quốc gia. Hai dự luật khác liên quan vấn đề chăm sóc sức khỏe của cựu chiến binh và kinh phí cho Lực lượng bảo vệ quốc gia sẽ được bỏ phiếu ngày 3/10 (giờ Mỹ).
Tuy nhiên, sự nhượng bộ của Hạ viện vẫn chưa đảm bảo cho sự vận hành trở lại của chính phủ Mỹ. Ông Harry Reid nhận định Hạ viện đã có “tối kiến” khi chọn một vài bộ phận của chính phủ mà họ thích để mở cửa. Ông khẳng định Thượng viện sẽ thẳng thừng bác bỏ những dự luật này.
Thùy Dương