Các tay súng Taliban tại Afghanistan. Ảnh: Sputnik
Lời kêu gọi được đưa ra trong tuyên bố chung của Mỹ, EU, Pháp, Đức, Italy, Na Uy, Anh và NATO. Tuyên bố chung có đoạn: “Chúng tôi kêu gọi Taliban chấm dứt các hoạt động quân sự, và cả Cộng hòa Hồi giáo Afghanistan và Taliban cùng tham gia một tiến trình hòa bình có ý nghĩa”.
Nhóm các nước cũng hoan nghênh các cam kết của Taliban và việc sẵn sàng đàm phán với Kabul về cơ chế của một chính phủ đại diện ở Afghanistan, đảm bảo tôn trọng nhân quyền, trong đó có quyền của phụ nữ và các cộng đồng thiểu số; tuân thủ luật pháp quốc tế, bao hàm cả luật nhân đạo quốc tế.
Mỹ và các đối tác châu Âu tham gia ký tuyên bố chung này cũng nhìn nhận một cách thực tế rằng việc đạt được giải pháp cuối cùng cho Afghanistan sẽ cần phải có thời gian. Tuyên bố chung nêu rõ: “Chúng tôi biết rằng việc đạt được giải pháp chính trị cuối cùng, trong đó có cả Hiến pháp, có thể sẽ mất nhiều thời gian. Chúng tôi hối thúc hai bên nhất trí về một lệnh ngừng bắn lâu dài và toàn diện, về các nguyên tắc cơ bản cho Nhà nước Afghanistan tương lai và các chi tiết thỏa thuận điều hành trong giai đoạn chuyển tiếp cho đến khi đạt được giải pháp cuối cùng”.
Trước đó cùng ngày, Thư ký báo chí Nhà Trắng Jen Psaki cho biết Tổng thống Mỹ Joe Biden ủng hộ đội ngũ lãnh đạo hiện nay tại Afghanistan, trong đó có Tổng thống Ashraf Ghani. Tuyên bố trên được đưa ra trong bối cảnh có tin nói rằng Taliban coi việc Tổng thống Ghani từ chức và thành lập một chính phủ mới là cần thiết cho nền hòa bình tại Afghanistan.
Tuy nhiên, người phát ngôn văn phòng chính trị của phong trào Taliban, Mohammad Naeem ngày 23/7 cho hay Taliban phủ nhận các thông tin trên truyền thông cho rằng lực lượng này yêu cầu Tổng thống Afghanistan Ghani từ chức như một điều kiện tiên quyết để có một lệnh ngừng bắn.
Theo thỏa thuận rút quân ban đầu giữa Mỹ và Taliban được ký dưới thời cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump tại thủ đô Doha (Qatar), tất cả các binh sĩ nước ngoài sẽ rút khỏi Afghanistan trước tháng 5 nếu Taliban đáp ứng những đảm bảo về an ninh.
Tổng thống Mỹ đương nhiệm Joe Biden tuyên bố hồi tháng 4 rằng các lực lương Mỹ sẽ hoàn tất rút quân trước ngày 11/9, điều này khiến Taliban nổi giận. Kể từ sau quyết định rút quân của ông Biden, bạo lực đã gia tăng đáng kể khi Taliban tiến hành các cuộc tấn công lớn, giành quyền kiểm soát nhiều quận, huyện và khu vực biên giới quan trọng.
Reuters dẫn nguồn tin của Bộ Chỉ huy Trung tâm (CENCOMT) của Mỹ, lực lượng đảm trách khu vực Trung Đông và Afghanistan, cho hay việc rút quân của Mỹ đã hoàn tất hơn 95% và lính Mỹ sẽ rút hết vào cuối tháng 8. Tuy nhiên, khoảng 650 binh sĩ sẽ ở lại Afghanistan để bảo vệ các cơ sở ngoại giao của Mỹ, trong đó có tòa đại sứ quán, và hỗ trợ việc đảm bảo an ninh cho Sân bay quốc tế Kabul.
Việc Taliban đang nhanh chóng gia tăng ảnh hưởng và sức mạnh khiến nhiều người quan ngại. Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng liên quân Mỹ, Tướng Mark Milley, cho hay Taliban đang kiểm soát khoảng 213 trên tổng số 419 huyện thị của Afghanistan. Và cho dù Taliban chưa chiếm giữ bất kỳ tỉnh lị nào của 34 tỉnh, song nhóm này đã bao vây quá nửa trong số đó trong nỗ lực nhằm cô lập các trung tâm đông dân cư. Tướng Mark Milley cho rằng Taliban dường như có được “động lực chiến lược” trong những cuộc tấn công trên khắp lãnh thổ Afghanistan khi Mỹ và liên quân rút khỏi nước này.