Quang cảnh đặc khu kinh tế Mariel, Cuba. Ảnh tư liệu: AFP/TTXVN
Luật Helms-Burton, được Tổng thống Mỹ Bill Clinton ký ban hành năm 1996, đã trở thành một trong những nền tảng pháp lý cho cuộc bao vây cấm vận kinh tế - tài chính - thương mại của Mỹ chống Cuba. Đề mục III cho phép các công dân Cuba có tài sản bị chính quyền cách mạng quốc hữu hóa, sau khi nhập quốc tịch Mỹ được quyền khởi kiện tại các tòa án Mỹ đòi các doanh nghiệp, của Cuba hay nước ngoài, phải bồi thường nếu sử dụng các tài sản bị tịch biên đó qua những thỏa thuận với Chính phủ Cuba. Do tính chất pháp lý phức tạp, kể từ khi Luật Helms-Burton ra đời, tất cả các tổng thống Mỹ mỗi khi ký gia hạn điều luật này đều miễn áp dụng Đề mục III theo thời hạn 6 tháng. Tuy nhiên, việc Tổng thống Donald Trump chỉ ký miễn áp dụng đề mục này trong thời hạn 45 ngày, hồi tháng 1 vừa qua, đã bắt đầu làm dấy lên các nghi ngại về việc Washington lần đầu tiên áp dụng biện pháp cứng rắn và phức tạp này.
Theo thông báo mới nhất của Ngoại trưởng Pompeo, Mỹ tiếp tục hoãn áp dụng Đề mục III thêm 30 ngày, nhưng đã cho phép các công dân Mỹ gốc Cuba được khởi kiện các doanh nghiệp Cuba nằm trong một danh sách trừng phạt do Bộ Ngoại giao Mỹ đơn phương đưa ra từ tháng 11/2017. Danh sách này bao gồm các doanh nghiệp và chi nhánh liên quan tới an ninh và quốc phòng của Cuba, bao gồm từ Bộ Các lực lượng vũ trang cách mạng, Lực lượng cảnh sát cách mạng quốc gia, cho tới Đặc khu phát triển Mariel hay hải cảng La Habana. Danh sách này thường xuyên được Washington cập nhật, chủ yếu nhắm vào các khách sạn và cơ sở du lịch của Cuba.