Cơ quan Vũ trụ Nga có kế hoạch di chuyển địa điểm huấn luyện đối với các phi hành gia thực hiện nhiệm vụ tại Trạm không gian Quốc tế (ISS) tới các cơ sở ở Crimea, một động thái có thể sẽ buộc Mỹ phải gửi các nhà du hành vũ trụ tới bán đảo sáp nhập vào Nga hồi năm ngoái.Do Washington không công nhận chủ quyền của Moskva đối với Crimea, nên bước đi này được dự báo sẽ có tác động mạnh đến hợp tác Nga – Mỹ trong lĩnh vực không gian vũ trụ.
Cá nhà du hành đã từng tiến hành các nội dung huấn luyện trên bán đảo Crimea về hạ cánh khẩn cấp và tồn tại trong vũ trụ ngay từ những ngày Liên Xô triển khai chương trình do thám không gian, dựa vào địa hình có đồi núi, thảo nguyên tại khu vực bao quanh Biển Đen này. Năm 2007, Cơ quan Vũ trụ Nga (Roscosmos) đã dời một phần chương trình huấn luyện tại Crimea về Trung tâm huấn luyện ở Zvyozdny Gorodok (Thành phố Ngôi sao) ngoại ô Moskva. Tuy nhiên, sau việc Crimea sáp nhập vào Nga, Roscosmos đang có ý định quay trở lại khu vực này vào năm 2016.
NASA hiện vẫn phụ thuộc vào phía Nga trong việc đưa người lên trạm ISS. Ảnh: NASA |
Yury Lonchakov, một quan chức Roscosmos và là Giám đốc trung tâm huấn luyện vũ trụ Nga nói rằng, cơ quan này có kế hoạch chuyển địa điểm huấn luyện khoa mục “sống sót giữa đại dương” về Crimea. Đại sứ quán Mỹ tại Moskva hiện chưa đưa ra bình luận nào về phản ứng của Mỹ trước động thái trên. Giám đốc Chương trình các chuyến bay thử nghiệm của Cơ quan Hàng không Vũ trụ Mỹ (NASA) tại Nga Sean Fuller cho biết ông chưa nhận được thông báo nào của Roscosmos về bước thay đổi này. Khi được hỏi chương trình huấn luyện tại Crimea sẽ ảnh hưởng như thế nào đến hợp tác song phương NASA - Roscosmos, phát ngôn viên của Roscosmos Mikhail Fadeyev nói rằng vấn đề “đang được nghiên cứu, mọi quyết định sẽ được thông báo sau”.
Việc di chuyển địa điểm huấn luyện về Crimea đã nhiều lần được đề cập đến sau sự kiện Crimea sáp nhập vào Nga tháng 3/2014. Ông Lonchakov cho biết chưa có hoạt động chính thức nào, vì cơ sở ở Crimea không bảo đảm, tuy nhiên việc nâng cấp đã được tiến hành. “Chúng tôi rất thích các điều kiện ở Crimea. Chúng giống hết các điều kiện thực tế (mà các phi hành đoàn trên tàu Soyuz sẽ trải qua khi hạ cánh khẩn cấp)… Chúng tôi đang triển khai công việc và dự định sẽ cho thực hiện mọi khoa mục huấn luyện ở Crimea” – Giám đốc trung tâm huấn luyện vũ trụ Nga chia sẻ. Hãng tin TASS dẫn lời một nguồn tin khác cho biết, các nhà du hành Nga gia nhập hàng ngũ năm 2010, 2012 đã và đang trải qua các bài luyện tập ở bán đảo này.
Tàu vũ trụ Soyuz của Nga hiện là phương tiện duy nhất vươn tới trạm ISS. Các nhà du hành vũ trụ người nước ngoài sẽ phải hoàn thiện các khoa mục huấn luyện do Nga thiết kế để bay vào không gian. Các phi hành gia của NASA, Cơ quan vũ trụ không châu Âu, Cơ quan không gian Nhật Bản cùng tham gia vào chương trình huấn luyện với các đồng nghiệp người Nga tại Trung tâm đào tạo ở Zvyozdny Gorodok, Houston, bang Texas (Mỹ). Tuy nhiên, đa phần khóa huấn luyện được tổ chức tại Nga, dưới sự giám sát của Roscosmos.
NASA hiện phải trả cho Roscosmos 75 triệu USD cho một chỗ ngồi trên tàu Soyuz theo hợp đồng có thời hạn đến năm 2017. Cơ quan Hàng không vũ trụ Mỹ đang hợp tác với nhiều công ty tư nhân để phát triển tàu vũ trụ thay thế Soyuz, nhưng điều này chỉ có thể trở thành hiện thực vào cuối năm 2017. Nếu thông tin mà Nga đưa ra là sát thực, NASA sẽ phải đứng trước lựa chọn khó khăn: Để các phi hành gia thiếu kĩ năng bay trên tàu của Nga, hoặc là ngầm công nhận chủ quyền của Moskva đối với Crimea.