Nhân viên y tế triển khai xét nghiệm COVID-19 tại Djibouti hồi tháng 5. Ảnh: AFP
Phát biểu tại một sự kiện trực tuyến được Đại học Tài chính và Quản lý Frankfurt tổ chức vào ngày 6/10, Chủ tịch WB David Malpass cáo buộc Trung Quốc gây ra gánh nặng nợ đối với một số quốc gia và không tham gia đầy đủ vào Sáng kiến đình chỉ dịch vụ nợ (DSSI) của nhóm 20 nền kinh tế phát triển và đang nổi hàng đầu thế giới (G20).
Chủ tịch Malpass nhận định làn sóng “nợ” đổ vào đầu các quốc gia châu Phi và các nền kinh tế mới nổi là kết quả của "sự phát triển nhanh chóng của các bên cho vay chính thức mới, đặc biệt là một số chủ nợ Trung Quốc có sẵn vốn dồi dào".
“Các nhà cho vay ở Trung Quốc đã mở rộng danh mục đầu tư của mình một cách đáng kể và không tham gia đầy đủ vào các quy trình giãn nợ vốn dĩ được tạo ra để làm dịu làn sóng nợ trước đây”, ông Malpass cho hay.
Trước đó, vào tháng 4, nhóm các nước G20 đã phát động sáng kiến DSSI, đề nghị hoãn thanh toán nợ từ ngày 1/5 đến cuối năm cho 73 quốc gia có thu nhập thấp, chủ yếu ở châu Phi và một số nước ở châu Á, bị ảnh hưởng do đại dịch COVID-19.
Bên cạnh đó, 43 quốc gia đã nhận được khoảng 5 tỷ USD từ DSSI để hỗ trợ các khoản an sinh xã hội, y tế và kinh tế nhằm ứng phó với đại dịch.
Nhóm G7 cũng ủng hộ việc mở rộng sáng kiến xóa nợ cho các quốc gia nghèo nhất thế giới sau năm 2020.
Tuy nhiên, Chủ tịch Malpass nói rằng “có quá nhiều chủ nợ không tham gia vào sáng kiến trên, khiến việc giảm nợ trở nên ít ỏi và không thể đáp ứng nhu cầu tài chính do đại dịch gây ra. Với sức ảnh hưởng nặng nề do đại dịch, tôi tin rằng chúng ta cần phải hành động khẩn cấp để cắt giảm nợ cho các quốc gia đang gặp khó khăn”.
Trung Quốc là nước cho vay song phương lớn nhất đối với hầu hết các nền kinh tế mới nổi.
Trong tổng số nợ mà các quốc gia nghèo thuộc chương trình DSSI đang phải gánh chịu có đến 70%, tương đương 7,17 tỷ USD là khoản vay của Trung Quốc. Số tiền đó dự kiến sẽ tăng lên 10,51 tỷ USD, tương đương 74% tổng số vào năm tới nếu DSSI được gia hạn.
G7 chỉ trích Trung Quốc vì đã phân loại các tổ chức tài chính lớn thuộc sở hữu nhà nước là bên cho vay thương mại chứ không phải là chủ nợ song phương chính thức. Chủ tịch Malpass cho rằng Ngân hàng Phát triển Trung Quốc (CDB) cần tham gia với tư cách là một bên cho vay song phương chính thức để DSSI có hiệu quả.
Ông Malpass cũng cho hay cần công khai minh bạch thông tin tái cơ cấu nợ cũng nhằm tránh tình huống Trung Quốc xóa nợ bí mật cho một số quốc gia, trong đó có Angola và Lào.
Tuyên bố của Chủ tịch WB được đưa ra sau khi xuất hiện tin tức Trung Quốc nhất trí ban hành một lệnh hoãn nợ trong 3 năm đối với Angola, bao gồm các khoản nợ thương mại từ Ngân hàng Trung Quốc và CDB. Bắc Kinh lập luận rằng vì CDB cho vay thương mại thay vì các điều khoản ưu đãi nên ngân hàng được coi là một người cho vay thương mại.
Châu Phi hiện là một trong những châu lục ít bị ảnh hưởng nhất bởi đại dịch COVID-19 khi chỉ có khoảng 1,8 triệu ca nhiễm và 34.500 ca tử vong, nhưng lại chịu tác động mạnh của suy thoái toàn cầu do đại dịch COVID-19 gây ra.
Theo Tổng thống Côte d’Ivoire Alassane Ouattara, đại dịch COVID-19 có thể “quét sạch” hơn một thập kỷ tăng trưởng kinh tế và tiến bộ xã hội của châu Phi. Do đó, các quốc gia ở châu lục này cần những giải pháp lâu dài, đặc biệt trong vấn đề thanh khoản và đầu tư, để có thể chống chọi với cú sốc chưa từng có đang xảy ra. Ông Ouattara ước tính châu Phi sẽ cần khoảng 100 tỷ USD mỗi năm trong vòng 3 năm tới.