Theo quan chức liên quân Mỹ và người Kurd, công cuộc đánh bại tổ chức khủng bố dường như sắp được hoàn thành. Hiện chỉ còn vài trăm tay súng cực đoan IS cố thủ tại hai làng Marashida và Baghuz Fawqani bên bờ sông Euphrates, cách biên giới Iraq ở phía đông nam Syria vài kilomet.
Trong khi vùng lãnh thổ bên kia sông là nơi lực lượng Chính phủ Syria chiếm đóng, thì tại bên này, vùng đất xưa kia nhóm khủng bố kiểm soát từng có thời kỳ rộng bằng nước Anh giờ chỉ còn vỏn vẹn 15,5 km2. Giờ chiến dịch tái chiếm hai làng từ tay IS chỉ còn tính bằng tuần, thậm chí là ngày.
Người phát ngôn quân đội Mỹ tại Baghdad Sean Ryan ngày 28/1 cho biết liên quân do Mỹ dẫn đầu có thể tái chiếm 2 ngôi làng trong vòng 14 ngày. Trong khi đó, chỉ huy cấp cao Lực lượng Dân chủ Syria (SDF) Mazloum Kobani trả lời hãng tin AFP vào hôm thứ Sáu tuần trước rằng chiến dịch đánh IS sẽ diễn ra chưa đầy 1 tháng.
Nếu như chiến dịch đánh bại IS kết thúc, câu hỏi được đặt ra ở đây là khi nào và làm thế nào Mỹ rút quân khỏi Syria, theo tuyên bố của Tổng thống Mỹ Donald Trump đưa ra trong tháng trước. Nhà lãnh đạo Mỹ cho biết lính Mỹ sẽ duy trì sự hiện diện tại Syria cho đến khi chiến dịch chống IS chấm dứt và chưa có ngày cụ thể cho việc rút quân. Mặc dù quân đội đã rút một vài trang thiết bị song lính Mỹ vẫn chưa rời khỏi. Thay vào đó, bên liên quân tuyên bố binh sĩ Mỹ sẽ tập trung huấn luyện đối tác địa phương để bình ổn khu vực nhằm ngăn không cho phiến quân hồi sinh.
Thượng tá Sean Ryan cảnh báo kết thúc chiến dịch trên mặt đất không đồng nghĩa với việc mối đe dọa từ IS đã bị triệt tiêu hẳn. Các phần từ có thể tìm cách tái hợp để hình thành một lực lượng nổi dậy và đánh trả lại.
“Xét về lãnh thổ kiểm soát, có thể thấy chiến dịch gần đi đến hồi kết, song những phần tử cực đoan vẫn tiếp tục tái hợp và như chúng ta chứng kiến trong hai tuần qua, chúng tìm cách gây sự”, Thượng tá Ryan ám chỉ tới hai lần đánh bom liều chết tại thành phố Manbij vào tuần trước, khi sự cố khiến 4 lính Mỹ thiệt mạng.
Số phận cuối cùng về vùng lãnh thổ rộng lớn phía đông Syria nằm dưới quyền kiểm soát của quân đội Mỹ sau khi đánh bại IS hiện vẫn chưa được quyết định. Thông báo bất ngờ của Tổng thống Trump về việc rút quân khiến dư luận quốc tế vẫn chưa biết làm gì với vùng lãnh thổ chiếm 1/3 Syria.
Các quan chức Mỹ đã có cuộc hội đàm với những người đồng cấp Thổ Nhĩ Kỳ tại Ankara vào 25/1 liên quan đến yêu cầu của Thổ Nhĩ Kỳ về “vùng an toàn” ở phía đông bắc Syria. Thổ Nhĩ Kỳ từng tuyên bố một khi binh sĩ Mỹ rời khỏi, họ sẽ triển khai quân đội vào Syria để ngăn người Kurd tiến hành các cuộc tấn công xuyên biên giới.
Về phần mình, người Kurd lo ngại sự khủng bố của Thổ Nhĩ Kỳ nên đã chuyển sang Nga để tìm giúp đỡ trong việc môi giới một thỏa thuận trao cho Chính phủ Syria quyền kiểm soát toàn bộ khu vực.
Thổ Nhĩ Kỳ cũng đang thảo luận với Nga về khả năng khôi phục quyền kiểm soát của Chính phủ Syria theo các điều khoản của thỏa thuận năm 1998 giữa Thổ Nhĩ Kỳ và Syria, yêu cầu Damascus phải đảm bảo rằng người Kurd sẽ không tiến hành các cuộc tấn công nhằm vào Thổ Nhĩ Kỳ từ Syria.
Bất kỳ lỗ hổng quyền lực nào trong khu vực cũng sẽ tạo cơ hội cho IS hồi sinh. “Sự kết thúc của nhà nước tự xưng là khởi đầu của nhiệm vụ lâu dài tìm ra phương án duy trì sự ổn định ở một trong những khu vực mang tính chất bộ tộc nhất Syria. Đây sẽ là một nhiệm vụ đầy khó khăn, và không có một nhân tố ngoại quốc nào, kể cả Mỹ, Nga, Iran và Thổ Nhĩ Kỳ, có khoảng thời gian dễ dàng giữ chân IS”, Nicholas Heras làm việc tại Trung tâm An ninh Mỹ mới nhận định.