Một nông dân thu hoạch lúa trên cánh đồng khô cằn ở ngoại ô thành phố Ahmedabad, Ấn Độ. Ảnh: Reuters
Theo Cục Khí tượng Ấn Độ (IMD), Nam Á cần phải chuẩn bị sẵn sàng cho mùa mưa moonson đến muộn vào tháng tới và những cơn mưa thất thường từ tháng 6 đến tháng 9, gây ra nắng nóng kéo dài và ảnh hưởng đến sản lượng lúa gạo tại khu vực cung cấp gạo hàng đầu thế giới.
Các nghiên cứu chỉ ra biến đổi khí hậu do con người gây ra đang khiến các hiện tượng thời tiết khắc nghiệt như sóng nhiệt có khả năng xảy ra cao gấp 30 lần. Nửa cuối tháng 4, nhiệt độ kỷ lục đã được thiết lập ở các vùng của Bangladesh và Ấn Độ.
IMD cho biết mùa mưa hàng năm, chiếm 70% lượng mưa của cả nước, dự kiến đổ bộ vào bang Kerala phía Nam nước này vào ngày 4/6 thay vì ngày 1/6 như thường lệ.
Công ty tư nhân Skymet Weather dự báo do ảnh hưởng từ mối đe dọa hiện hữu El Nino, lượng mưa năm nay sẽ thấp hơn một chút so với những năm thông thường.
El Nino và La Nina là hai hiện tượng khí hậu trái ngược nhau trên Thái Bình Dương. La Nina thường mang lại thời tiết mát mẻ, ẩm ướt hơn, trong khi El Nino báo trước khí hậu nóng hơn, khô hơn. Các mô hình khí hậu trên toàn cầu cho thấy “khả năng cao” El Nino quay trở lại vào tháng 6 và thay thế La Nina.
Mahesh Palawat, Phó Chủ tịch phụ trách khí tượng và biến đổi khí hậu của Skymet Weather, cho biết: “Chúng tôi nghĩ rằng mùa mưa có thể đến chậm hơn và có một số lý do khiến các dòng hải lưu không thể hình thành. Nếu đến chậm từ 4-5 ngày, nhiệt độ sẽ không giảm”.
Ông Palawat cho biết mùa mưa moonson xuất hiện muộn là do bị gián đoạn bởi một cơn bão xoáy trên Biển Arab cũng như sự xuất hiện của cơn bão Fabien trên Ấn Độ Dương. Chuyên gia này cho biết thêm hướng gió trên Vịnh Bengal cũng có thể lệch hướng vào đầu tháng 6.
Điều đó có nghĩa là một số khu vực nhất định ở như ven biển Kerala và Karnataka có khả năng hứng chịu mưa lớn.
Palawat cho biết còn quá sớm để dự đoán lượng mưa moonson trên khắp miền Trung, miền Đông và miền Bắc của Ấn Độ.
Trong khi đó, ông Raghu Murtugudde, giảng viên tại Viện Công nghệ Ấn Độ Bombay và là giáo sư danh dự tại Đại học Maryland, cho hay khí hậu đang chuyển từ mùa đông La Nina sang mùa hè El Nino và đây có thể là một tin xấu.
“Sự xuất hiện của mùa mưa có thể bị kéo chậm lại và chúng ta có thể bị thâm hụt lượng mưa khá lớn”, chuyên gia Murtugudde giải thích. Tuy nhiên, tác động đối với mùa màng có thể kiểm soát được nếu dự đoán của IMD về mùa mưa hàng năm đúng.
Khí hậu của vùng Nam Á hiện đang trở thành mối quan tâm của toàn cầu vì Ấn Độ, Thái Lan và Việt Nam là ba nhà cung cấp gạo hàng đầu thế giới.
Chuyên gia Palawat cho biết biến đổi khí hậu đang ngày càng ảnh hưởng đến sự phân bố lượng mưa của mùa mưa với những ngày mưa dữ dội xen kẽ với những ngày khô hạn kéo dài ảnh hưởng đến mùa màng, mặc dù tổng lượng mưa tổng theo mùa có thể tương đương với những năm trước.
“Điều này không có lợi cho nông dân vì nó không có thời gian để nước ngầm phục hồi và dẫn đến tình trạng lũ quét”, ông Palawat giải thích.
Trong suốt 20 năm qua, sự nóng lên toàn cầu đã khiến hệ thống gió mùa phát triển trên Vịnh Bengal, sau đó chuyển hướng từ hướng Đông Bắc sang hướng Tây, làm giảm lượng mưa trên các vùng vựa ngũ cốc phía Bắc của Ấn Độ.
World Weather Attribution, một tổ chức hợp tác học thuật, ngày 17/5 cho biết toàn cầu nóng lên 1,2 độ kể từ cuối những năm 1800 đồng nghĩa với việc những hiện tượng thời tiết cực đoan 100 năm mới xảy ra một lần như đợt nắng nóng ở Bangladesh và Ấn Độ có khả năng rút gọn tần suất xuống còn 5 năm một lần.
Nếu nhiệt độ toàn cầu tăng thêm 2 độ, những sự kiện như vậy có thể xảy ra ít nhất 2 năm một lần.
Friederike Otto, Giảng viên cao cấp về Khoa học Khí hậu tại Viện Biến đổi Khí hậu Grantham cho biết, các kiểu mưa thất thường như mùa mưa moonson có thể khuếch đại tác động và dẫn đến các đợt nắng nóng ẩm. “Chúng tôi thấy rằng biến đổi khí hậu làm tăng đáng kể tần suất và cường độ của các đợt nắng nóng, một trong những sự kiện thời tiết nguy hiểm nhất. Tuy nhiên, các kế hoạch hành động ngăn ngừa nắng nóng lại được triển khai rất chậm trên toàn cầu”, nữ giảng viên báo động.