Nhận định trái chiều về vụ Tổng thống Biden ra lệnh không kích Syria

Ngày 25/2 (sáng 26/2 theo giờ VN), Tổng thống Mỹ Joe Biden đã ra lệnh tiến hành các cuộc không kích nhằm vào cơ sở của hai nhóm dân quân do Iran hậu thuẫn tại Syria.

Theo tạp chí Newsweek, vụ không kích được cho là hành động trả đũa cho cuộc tấn công bằng rocket tại Irbil, Iraq trong tuần trước làm bị thương các binh sĩ Mỹ, khiến một nhà thầu người Philippines thiệt mạng, cũng như hai vụ tấn công khác thời gian gần đây.

Đây là hành động quân sự công khai đầu tiên của Tổng thống Biden kể từ khi ông nhậm chức. Lực lượng Mỹ đã thả 7 quả bom xuống 7 mục tiêu được tổ chức Kata’ib Hezbollah và Kata’ib Sayyid al-Shuhada sử dụng để buôn lậu vũ khí. Thông tin của Washington Post cho biết nhiều người thiệt mạng trong vụ không kích này.

Tờ Politico cho biết Tổng thống Biden đã lựa chọn “phương án vừa phải” trong các lựa chọn được trình lên, nhưng không rõ những phương án còn lại được ông cân nhắc là gì.

Một quan chức Mỹ phát biểu giấu tên cho hay quan điểm của chính quyền trong vụ không kích này là họ cần phải “phát đi một thông điệp rằng Mỹ sẽ không làm ngơ trước những cuộc tấn công nhằm vào lực lượng Mỹ bởi dân quân do Iran hậu thuẫn”.

Người phát ngôn Lầu Năm Góc John Kirby cho biết Tổng thống đã ra lệnh “phản ứng quân sự tương xứng” để gửi “một thông điệp rõ ràng: Tổng thống Biden sẽ hành động để bảo vệ các nhân sự Mỹ và liên quân. Đồng thời, chúng tôi đã hành động một cách có chủ ý nhằm giảm leo thang tình hình chung ở cả miền đông Syria và Iraq”.

Theo tờ Wall Street Journal, vụ tấn công xảy ra vào khoảng 18h ngày 25/2 (theo giờ Bờ Đông Mỹ) mặc dù biện pháp trả đũa đã được lên kế hoạch trong vài ngày qua. Tổng thống Biden ra quyết định cuối cùng vào buổi sáng cùng ngày.

Sau vụ tấn công, Bộ trưởng Quốc phòng Lloyd Austin thông báo với các phóng viên: “Tôi tin tưởng vào mục tiêu mà chúng tôi đã theo đuổi, chúng tôi biết mình đã đánh trúng mục tiêu nào. Chúng tôi tin tưởng mục tiêu đó đang được sử dụng bởi cùng lực lượng chiến binh dòng Shiite đã tấn công quân đội Mỹ trong tuần trước”.

Một số chuyên gia đã hoan nghênh quyết định của Tổng thống Joe Biden. 

Ông Phillip Smyth, một chuyên gia về dân quân dòng Shiite tại Viện Chính sách Cận Đông Washington, cho rằng “Đây là một động thái vàng của chính quyền Tổng thống Biden” vì nó đã cho Tehran hiểu rằng đội ngũ chính quyền Mỹ mới sẵn sàng tấn công các mục tiêu liên quan Iran bất kể chúng hoạt động ở đâu trên khắp Trung Đông". “Đây là cách chính quyền nói rằng ‘chúng tôi’ đã vào cuộc” - ông Smyth bổ sung.

Đây cũng là một cách để gửi đi thông điệp đó mà không khiến Iraq tức giận. Nhắm mục tiêu không kích vào các cơ sở ủy nhiệm của Iran tại Iraq, như thời chính quyền Tổng thống Trump, sẽ bị Baghdad coi là một hành động xâm phạm chủ quyền. Việc tấn công một cơ sở vũ khí tại Syria sẽ tránh được vấn đề đó. 

Trong khi đó, các chuyên gia khác như Phyllis Bennis, thuộc Viện Nghiên cứu Chính sách (Mỹ) tại tin rằng quyết định của Tổng thống Biden là “khiêu khích và nguy hiểm một cách không cần thiết”. 

“Liệu đó có phải là ý nghĩa của ‘Nước Mỹ trở lại’” hay không, bà Phyllis Bennis mỉa mai.

Câu hỏi lúc này là cuộc không kích trả đũa sẽ có ảnh hưởng ra sao tới nỗ lực của chính quyền Tổng thống Biden nhằm tái ký thỏa thuận hạt nhân Iran. 

Washington đã đồng ý tham dự cuộc họp không chính thức với Iran, do Liên minh châu Âu làm trung gian, tuy nhiên Tehran vẫn đang xem xét đề nghị này. Có khả năng chính quyền Iran sẽ dè chừng với các cuộc đàm phán trong tương lai sau hành động quân sự của Tổng thống Biden. 

Mặc dù vậy, có vẻ như ông Biden đã tính toán rằng việc bảo vệ quân đội Mỹ hoạt động ở Trung Đông khỏi các cuộc tấn công của lực lượng ủy nhiệm Iran được ưu tiên hơn so với tiến trình ngoại giao đó. Khi làm như vậy, ông trở thành vị tổng thống mới nhất ra lệnh cho một chiến dịch quân sự ở Trung Đông.