Người dân đeo khẩu trang tại khu phố người Hoa ở Bangkok, Thái Lan, trong bối cảnh dịch COVID-19 lây lan mạnh mẽ. Ảnh: Reuters
Theo hãng tin Reuters (Anh), sự bùng phát của đại dịch COVID-19 đã khiến công ty xây dựng nhỏ, nơi bà Kongchai làm thêm, phải đóng cửa. Công việc tại đây giúp bà Kongchai kiếm được 10 USD (230.000 đồng)/ngày để có thêm thu nhập cần thiết.
“Tôi nợ rất nhiều và không biết phải làm gì để trả nợ”, bà mẹ đơn thân 51 tuổi sống tại tỉnh Kamphaeng Phet, miền bắc Thái Lan cho biết. Bà Kongchai cùng nhiều nông dân có hoàn cảnh tương tự đã tham gia vào cuộc biểu tình kêu gọi Chính phủ Thái Lan hỗ trợ giảm bớt gánh nặng nợ nần của họ.
Bà Kongchai mới chỉ trả được một phần tiền lãi của khoản nợ từ năm 2013. Năm nay, bà phải trả 40.000 bath (29 triệu đồng) nhưng không kiếm ra tiền. Kongchai hy vọng bà có thể được giúp đỡ của chính phủ.
Các cuộc biểu tình kêu gọi sự hỗ trợ của chính phủ đang gây thêm áp lực cho Thái Lan, quốc gia vốn phải vật lộn với nhiều cuộc biểu tình dân chủ và nỗ lực vực dậy nền kinh tế bị ảnh hưởng bởi đại dịch.
Các hộ gia đình Thái Lan là một trong những đối tượng đi vay nhiều nhất ở châu Á. Họ đang phải gánh núi nợ lên tới 14.000 tỷ baht, tương đương 89,3% tổng sản phẩm quốc nội (GDP) tính đến cuối tháng 12/2020, tăng mạnh so với mức 78,1% trong năm 2017. Những người này cũng nhận thấy rằng việc trả nợ ngày càng khó khăn do đại dịch COVID-19.
Đây là mức nợ hộ gia đình cao nhất kể từ khi ngân hàng trung ương bắt đầu lưu giữ hồ sơ vào năm 2003.
Nợ cao cũng gây rủi ro cho sự ổn định tài chính, hạn chế chi tiêu của người tiêu dùng và cản trở sự phục hồi sau cuộc khủng hoảng COVID-19 ở nền kinh tế lớn thứ hai Đông Nam Á. Năm ngoái, nền kinh tế Thái Lan đã sụt giảm sâu nhất trong hơn hai thập kỷ, khi xuất khẩu giảm và ngành du lịch lao đao vì vắng bóng du khách nước ngoài.
Người dân đeo khẩu trang tại ga tàu ở Bangkok, Thái Lan. Ảnh: Reuters
Tháng trước, Ngân hàng Trung ương Thái Lan cho biết dịch COVID-19 bùng phát đã gây áp lực lên một số doanh nghiệp và hộ gia đình và cắt giảm triển vọng tăng trưởng tổng sản phẩm quốc nội (GDP) năm 2021 xuống 3% từ mức 3,2%. Họ nhấn mạnh rằng nền kinh tế sẽ không trở lại mức độ trước đại dịch cho đến giữa năm 2022.
Dù đợt bùng phát COVID-19 mới nhất phần lớn đã được kiểm soát, nhưng nhiều lo ngại cho rằng nền kinh tế sẽ phục hồi chậm chạp và gây ra nỗi đau kéo dài cho các doanh nghiệp và hộ gia đình.
Ông Yunyong Thaicharoen, nhà kinh tế trưởng tại Ngân hàng Siam Commercial cho biết: “Ngay cả trước COVID-19, nợ trên GDP của chúng tôi đã cao nhất trong số các thị trường mới nổi. Khoản nợ lớn này có tác động khá lớn đến GDP và chi tiêu hộ gia đình”. Ông cho biết thêm tỷ lệ nợ có thể đạt đỉnh 90-91% GDP trong quý đầu tiên.
Chính phủ Thái Lan đã cam kết chi 1 nghìn tỷ baht cứu trợ để giảm bớt tác động của đợt bùng phát dịch COVID-19. Tuy nhiên, một số người nói rằng việc cứu trợ không được triển khai đủ nhanh đối với nhiều người dân. Năm ngoái, một phụ nữ đã uống thuốc diệt chuột bên ngoài Bộ Tài chính để phản đối sự phản ứng chậm chạp của chính phủ. May mắn, cô đã sống sót và được hứa sẽ trả tiền vào những ngày sau đó.
Bãi biển Patong ở Phuket, Thái Lan vắng bóng khách du lịch. Ảnh: Getty Images
Gánh nặng nợ nần ngày càng tăng cũng có khả năng hạn chế tiêu dùng tư nhân, vốn chiếm một nửa GDP có giá trị 502 tỷ USD của Thái Lan. Điều nãy cũng sẽ làm tổn hại đến thu nhập của người cho vay nếu nhiều khoản vay không thuận lợi.
Đại dịch COVID-19 đã làm giảm nhu cầu vay vào năm ngoái và nền kinh tế suy thoái cũng khiến người dân khó trả nợ hơn.
Cho vay tiêu dùng tăng 4,6% trong năm 2020, chậm hơn mức tăng 7,5% vào năm 2019 do dịch bệnh bùng phát cắt giảm sức mua hộ gia đình. Song các khoản cho vay có rủi ro tín dụng lớn đã tăng vọt, với khoản cho vay mua ô tô đạt 9,5%, mức vay cao nhất trong ít nhất 3 năm trở lại đây.
Tuy nhiên, công ty cho vay Muangthai Capital vẫn lạc quan và đặt mục tiêu tăng trưởng cho vay hàng năm ở mức 20-25% trong 4 năm tới.
Phó Giám đốc Điều hành Parithad Petampai cho biết: “Ngành này vẫn còn nhiều dư địa để phát triển”. Đồng thời, ông lưu ý rằng khoản cho vay của công ty đã tăng gấp 10 lần lên 70 tỷ baht vào năm 2020 so với năm 2014.
Trong nhiều năm qua, tình trạng người tiêu dùng và các doanh nghiệp vay tín dụng gia tăng đã gióng lên hồi chuông cảnh báo về mối nguy hiểm của việc gia tăng nợ hộ gia đình ở Thái Lan. Hiện tại, đại dịch đã khiến hàng triệu người mất việc làm.
Khoảng 4,7 triệu công nhân có nguy cơ bị ảnh hưởng bởi dịch COVID-19. Trong đó, 1,2 triệu công nhân có thể trở nên thất nghiệp hoặc thiếu việc làm, Ngân hàng Trung ương Thái lan cho biết vào tháng 1/2021.
Ngay cả sau khi nền kinh tế đã phục hồi và có thêm nhiều việc làm, những khoản nợ chồng chất sẽ mất nhiều thời gian để giải quyết.
Aree Onkloi, 22 tuổi, công nhân ở tỉnh Phitsanulok, người có gia đình nợ gần 1 triệu baht (734 triệu đồng), cho biết: “Chúng tôi có thể kiếm được nhiều hơn nhưng sẽ phải trả nợ, không còn bao nhiêu để chi tiêu. Chúng tôi sẽ phải tiếp tục vay nợ và không bao giờ thoát khỏi nó”.