Khi Tổng thống Donald Trump quyết định cho từng bang tự đưa ra biện pháp chống dịch COVID-19, một số bang hành động quyết liệt, một số bang lại tỏ ra thờ ơ.
Theo tờ Politico, sau đây là một số bang được các nhà nghiên cứu y tế, quan chức và chuyên gia đánh giá là đối phó với đại dịch tốt hơn so với các bang khác ở Mỹ.
Vermont: Đi đầu trong các bang nông thôn ở đông bắc
Vermont có tỷ lệ tử vong/đầu người thấp thứ hai ở Mỹ. Ảnh: VPR
Không mấy bang có đối phó dịch hiệu quả như Vermont. COVID-19 xuất hiện ở Vermon trong làn sóng thứ nhất. Bang này sát vách với một số bang bị tác động mạnh nhất và có dân số già thứ ba ở Mỹ.
Tuy nhiên, Vermont nhanh chóng xử lý làn sóng dịch thứ nhất và có thời điểm đã trải qua vài tuần không có ca mắc COVID-19 mới. Vermont có chưa đầy 60 người tử vong, giúp bang này có tỷ lệ tử vong/đầu người thấp thứ hai ở Mỹ, chỉ sau Alaska.
Nếu Mỹ có tỷ lệ tử vong như Vermont, con số người chết vì đại dịch sẽ chỉ là 30.000 thay vì trên 215.000 như hiện nay.
Ông Anthony Fauci, chuyên gia bệnh truyền nhiễm ở Mỹ, nói: “Đây nên là mô hình cho Mỹ”.
Các chuyên gia y tế cho rằng Vermont có lợi thế giờ là khu vực nông thôn, nhưng những bang thưa dân khác không làm tốt như Vermont và đã để làn sóng dịch bệnh tràn vào mùa xuân và mùa hè vừa qua. Ở Vermont, tâm lý chủ quan không bao giờ xảy ra.
Bà Mark Levine, ủy viên y tế ở Vermont, nói: “Bang nào chống COVID-19 thành công cũng phải nhờ người dân tuân thủ các biện pháp, vì mọi thứ bạn làm là yêu cầu người dân thay đổi hành vi cá nhân”. Bà Levine cho rằng thành công của bang không có bí quyết gì ngoài việc mở cửa rất chậm rãi.
Bang Washington với “hình mẫu” Seattle: Câu chuyện thành công của một đô thị
Washington ghi nhận ca COVID-19 đầu tiên ở Mỹ. Ảnh: AP
Bang Washington cho thấy các trung tâm đô thị lớn cũng có thể chống dịch bệnh hiệu quả nhờ điều phối nhanh chóng và tập trung sớm vào nhóm dân cư dễ bị tổn thương.
Bang này hồi cuối tháng 1 ghi nhận ca COVID-19 đầu tiên của nước Mỹ và virus đã tràn vào một nhà dưỡng lão ở khu vực Seattle. Đây là dấu hiệu cho thấy các cơ sở dưỡng lão sẽ sớm bị dịch hoành hành. Tuy nhiên, bang Washington đã hành động nhanh chóng.
Thống đốc Jay Inslee đã để các chuyên gia y tế đưa ra thông điệp với người dân từ sớm và dẫn dắt bang phản ứng với dịch bệnh. Gần 9 tháng từ khi bang này có ca đầu tiên, tỷ lệ tử vong/đầu người ở đây chưa bằng 1/6 ở New York.
Giáo sư dịch tễ học Bill Hanage tại Đại học Harvard nhận xét: “Bang Washington đã nhanh chóng đối phó đại dịch và kiểm soát nó. Dù dịch quay lại nhưng số ca mắc gia tăng hiện nay phần lớn là do xét nghiệm tăng cường từ mùa xuân”.
Bang này thành công nhờ chia sẻ dữ liệu rộng khắp, giúp các quan chức y tế phản ứng tốt hơn khi áp dụng biện pháp hạn chế và đóng cửa doanh nghiệp.
Michigan: Thu hẹp bất bình đẳng chủng tộc
Xét nghiệm COVID-19 tại Michigan. Ảnh: michiganradio
Ở những nơi khác, so với người da trắng, người da màu và gốc Tây Ban Nha phải nhập viện nhiều gấp 5 lần vì COVID-19 và có nguy cơ tử vong cao gấp 2 lần. Còn ở Michigan, tỷ lệ này lại khác.
Khi Michigan bị tác động mạnh trong làn sóng đầu tiên hồi tháng 3 và 4, người da đen chiếm trên 40% ca tử vong vì COVID-19 dù chỉ chiếm 14% dân số bang. Bang này hồi giữa tháng 4 đã lập đội đặc nhiệm để giải quyết tình trạng trên.
Ông Heather Howard, cựu ủy viên y tế ở New Jersey, nhận định: “Tôi cho rằng Michigan rất ấn tượng vì họ đã thiết lập đội đặc nhiệm chuyên trách về bất bình đẳng sắc tộc từ sớm”. Nhiệm vụ của họ là giảm sự chênh lệch trong tỷ lệ tử vong giữa các sắc tộc.
Đội này hỗ trợ mở rộng xét nghiệm với các cộng đồng da màu, phái các nhóm xét nghiệm di động tới những nơi mà cộng đồng dân cư khó khăn dễ tiếp cận như công viên, nông trại.
Tới mùa thu, Michigan đã giảm mạnh tỷ lệ chênh lệch giữa các sắc tộc. Người da đen chỉ chiếm 8% số ca mắc mới và 10% ca tử vong trong hai tuần cuối tháng 9.
Giải quyết tốt vấn đề nảy sinh từ dịch bệnh
Văn phòng Bảo hiểm Thất nghiệp ở Colorado. Ảnh: CPR News
Ngoài các bang chống dịch hiệu quả, một số bang ở Mỹ cũng được đánh giá cao nhờ giải quyết tốt các vấn đề nảy sinh từ dịch bệnh.
Ví dụ như bang Colorado. Trong khi các bang khác chật vật giải quyết “cơn bão” đơn xin trợ cấp thất nghiệp thì Colorado lại làm tốt việc này khi chi trả trợ cấp nhanh chóng. Người dân không bị trì hoãn khoản tiền cần thiết này cho dù có sai sót trong đơn đăng ký. Ngoài ra, Colorado cũng chống tình trạng gian lận trợ cấp thất nghiệp rất hiệu quả.
Tại Iowa, bang này đã chi trả khoản tiền hỗ trợ thất nghiệp do đại dịch chỉ trong vòng 2 hoặc 3 tuần sau khi chính phủ liên bang thông qua.
Tại Massachusetts và Connecticut, giới chức có chính sách để hỗ trợ người thuê nhà không bị đuổi ra ngoài vì hết tiền thuê nhà.
Tại Rhode Island, bang này có chính sách mở lại trường học thống nhất trên toàn bang thay vì từng học khu. Kế hoạch giúp phần lớn học sinh trường công trở lại trường vào học kỳ này.