Tổng thống Mỹ Joe Biden (trái) và Tổng thống Nga Vladimir Putin tại cuộc gặp ở Geneva, Thụy Sĩ hồi tháng 6 vừa qua. Ảnh: TASS
Tổng thống Nga sẽ có cuộc điện đàm với đồng cấp người Mỹ Joe Biden từ dinh thự ở Sochi sau khi ông trở về từ New Delhi, kết thúc chuyến thăm Ấn Độ. Dự kiến hai nhà lãnh đạo sẽ thảo luận về tình hình Ukraine, việc NATO mở rộng về phía Đông, những vấn đề liên quan đến ổn định chiến lược và nghị trình song phương. Ngoài ra, lãnh đạo Nga, Mỹ cũng có thể trao đổi về an ninh khu vực, nhất là tình hình ở Afghanistan.
Theo phát ngôn viên Điện Kremlin Dmitry Peskov, hai nhà lãnh đạo sẽ sử dụng đường dây điện đàm video an ninh vốn được thiết lập từ nhiều đời chính quyền Mỹ trước đây khi quan hệ Nga-Mỹ vẫn còn có điểm tích cực.
Đây sẽ là lần đầu tiên đường dây được sử dụng trở lại sau nhiều năm, sau khi vẫn được duy trì hoạt động về mặt kĩ thuật. Ông Peskov khẳng định hình thức điện đàm video này không khác nhiều so về nguyên tắc so với điện đàm hay gặp gỡ trực tiếp. Nó cho phép hai nhà lãnh đạo đề cập đến những chủ đề kín nhất, phức tạp nhất.
Đây là lần thứ 5 hai nhà lãnh đạo Nga, Mỹ tiếp xúc, trao đổi với nhau kể từ khi ông Biden lên nhậm chức. Trước đó, ông Putin và Biden đã có 3 cuộc điện đàm và một hội nghị trực tiếp ở Geneva – cuộc gặp thượng đỉnh trực tiếp Nga-Mỹ lần đầu tiên kể từ năm 2018. Những chủ đề chính được hai bên tập trung thảo luận tại cuộc trao đổi lần này là:
Một là, nghị trình song phương và thực thi các thỏa thuận đã thống nhất: Theo ông Yuri Ushakov – Cố vấn đối ngoại của Tổng thống Nga, lãnh đạo hai nước sẽ giành thời gian thỏa đáng đề thảo luận về triển khai, thực hiện các kết quả đạt được tại vòng đàm phán Geneva vừa qua cũng như thực thi các thỏa thuận trước đó.
Trong tuyên bố chung được đưa ra sau kỳ thượng đỉnh Geneva, Tổng thống Putinv và đồng cấp người Mỹ Biden nhấn mạnh hai bên sẽ đẩy mạnh đối thoại song phương về ổn định chiến lược. Ngoài ra, Moskva và Washington cũng đồng thuận mở tham vấn về an ninh mạng, trao đổi tù nhân và kiểm soát vũ trang.
Tại vòng điện đàm lần này, hai nhà lãnh đạo dự kiến sẽ đề cập về các vấn đề song phương, những chủ điểm chính trong nghị trình quốc tế như khủng hoảng Ukraine, tình hình Afghanistan, Iran, Libya và Syria. Theo ông Ushakov, hai bên có thể tham vấn về đánh giá tiến trình triển khai đối thoại ổn định chiến lược, hoặc là ý tưởng của Nga về tổ chức một cuộc gặp thượng đỉnh của các nước thành viên thường trực Hội đồng bảo an Liên hợp quốc.
Hai là, việc NATO mở rộng sang phía Đông gắn với điểm nóng Ukraine: Đây cũng sẽ là một chủ đề quan trọng. Lãnh đạo Nga, Mỹ sẽ trao đổi về các thỏa thuận pháp lý nhằm triệt tiêu, loại trừ đà tiến của NATO về phía Đông cũng như việc liên minh quân sự này triển khai các hệ thống vũ khí tại các nước láng giềng của Nga, gây đe dọa cho Nga. “Tôi tin rằng Tổng thống Nga sẽ thảo luận về vấn đề này trong cuộc tiếp xúc với Tổng thống Biden”, ông Ushakov nói.
Theo cố vấn Nga, những bảo đảm này là vấn đề cấp thiết, xét tới tình hình căng thẳng hiện nay và phải được ràng buộc bằng văn bản pháp lý. Trước đây, NATO từng hứa hẹn với Liên Xô và sau này là Nga rằng cấu trúc của liên minh này sẽ không mở rộng về phía đông, nhưng cuối cùng mọi chuyện diễn ra trên thực tế lại khác xa.
Về phần mình, phát biểu trước báo giới trước thêm chuyến thăm, ông Biden bác bỏ yêu cầu của Nga về bảo đảm an ninh liên quan đến tình hình Ukraine, không chấp nhận “giới hạn đỏ” mà ông Putin đưa ra liên quan đến Ukraine. Tổng thống Mỹ bày tỏ mong muốn sẽ có cơ hội thảo luận sâu với ông Putin về các diễn biến trên tuyến biên giới Nga-Ukraine gần đây.
Đánh giá về triển vọng kết quả điện đàm lần này, ông Peskov thừa nhận rất khó để kỳ vòng về những bước đột phá trong thảo luận. Ông cho biết điện đàm là cơ hội để hai nhà lãnh đạo chuyển và lắng nghe thông điệp “quan ngại” của mỗi bên.
Về phần mình, phát ngôn viên Nhà Trắng Jen Psaki cho biết cuộc điện đàm là cơ hội để Mỹ đề cập những nguy cơ từ Nga. Bà cũng cho biết Washington muốn ổn định quan hệ với Moskva và không tìm kiếm leo thang đối đầu.