Trong đầu thập niên 1990 của thế kỷ trước, chính phủ Cuba ủng hộ phong trào nông trang thành thị, với trồng rau trong sân và nuôi gà trên mái nhà để hình thành nguồn cung ứng thực phẩm tươi. Nhưng phong trào này đã không tạo ảnh hưởng lớn tới tổng đầu ra nông nghiệp của Cuba.
Sắn trồng theo hình thức hữu cơ tại tỉnh Pinar del Río. Ảnh: Guardian |
Do vậy, phong trào nông nghiệp hữu cơ hiện nay tại Cuba lại mang nhiều khác biệt. Mục tiêu của mô hình này là hướng tới những cây trồng chủ lực có sản lượng ổn định và chúng được trồng tại các nông trang có diện tích dưới 40 ha, với vị trí gần người tiêu dùng.
Tờ Guardian (Anh) dẫn lời ông Juan José León tại Bộ Nông nghiệp Cuba: “Nông nghiệp hữu cơ không mang lại sản lượng lớn có thể giúp giải quyết tất cả các vấn đề của chúng tôi. Tuy nhiên nông nghiệp hữu cơ là đáp án cho nhiều bài toàn nan giải của Cuba và loại hình này đang ngày càng trở nên quan trọng hơn”.
Anh Agustín Pimentel, người đang trồng 45 loại rau quả khác nhau trên khu đất rộng 4 ha tại một thung lũng ở tỉnh Pinar del Río, miền Tây Cuba, phàn nàn: “Thật buồn là nhiều người nông dân tại Cuba vẫn sử dụng phân bón hóa học và thuốc trừ sâu. Chúng độc hại và xâm nhập vào thức ăn của chúng ta”. Pimentel tự hào rằng anh ta không bao giờ sử dụng bất cứ phân bón hóa học nào.
Nông dân Pimentel chặt quả dừa do ông trồng trong nông trại hữu cơ. Ảnh: Guardian |
Phong trào của những người nông dân như Pimentel coi làm nông nghiệp tại địa phương, không theo phương pháp công nghiệp là phần quan trọng để giải quyết bài toán thiếu thực phẩm ở Cuba. Nhiều người trong số này coi nông nghiệp hữu cơ là tương lai cách mạng của Cuba, họ còn nhận định đây là cơ hội để có thể xuất khẩu nông phẩm sang thị trường châu Âu và Mỹ.
Phần lớn động lực cho nông trang quy mô nhỏ đến từ Chương trình Đổi mới Nông nghiệp Địa phương (Pial) được khởi động từ 2002 nhằm khiến nông nghiệp hữu cơ gia tăng quy mô. Chương trình này là tổng hòa của sự tổ chức, lý tưởng và chỉ dẫn của chính phủ Cuba.
Pial đã hỗ trợ các nông dân chia sẻ kinh nghiệm, tiếp cận với nguồn hạt giống chất lượng và kết nối với người mua. Nhà hóa sinh Sandra Miranda, một trong những người thiết kế nên Pial, cho biết chương trình này đạt thành tựu chính là cho người nông dân thấy nông sản hữu cơ là tương lai thực phẩm của Cuba.
Cô Miranda cho biết hiện nay có khoảng 50.000 nông dân và 250 hợp tác xã nông nghiệp đã đăng ký tham gia Pial.