Omicron lan nhanh ở Mỹ, nguy cơ làn sóng ‘trừng phạt’ và lây nhiễm chồng ba

Tờ Washington Post cho biết, các quan chức y tế liên bang hàng đầu đã cảnh báo trong một cuộc họp giữa tuần này rằng biến thể Omicron đang nhanh chóng lây lan ở Mỹ và có thể đạt đỉnh trong một làn sóng lây nhiễm lớn vào tháng 1, theo mô hình mới được phân tích bởi Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Mỹ (CDC).

Theo CDC, ca nhiễm Omicron đã tăng gấp bảy lần chỉ trong một tuần và với tốc độ như vậy, biến thể đột biến mới của COVID-19 có thể tạo ra áp lực lên hệ thống y tế vốn đã căng thẳng ở nhiều nơi khi biến thể Delta vẫn tiếp tục tấn công.

Cảnh báo về một đợt lây nhiễm tăng đột biến được đưa ra khi các quan chức liên bang và một số giám đốc điều hành ngành dược phẩm báo hiệu rằng họ hiện không ủng hộ việc tạo ra một loại vaccine đặc hiệu Omicron. Dựa trên các dữ liệu cho đến nay, họ nói rằng các loại vaccine hiện có cộng với một mũi tiêm nhắc lại là một vũ khí hiệu quả để chống lại biến thể mới này.

Hai kịch bản với biến thể Omicron

Các kịch bản mô hình hóa mới nhất đã được các quan chức chính quyền cấp cao xem xét khi họ thảo luận các quyết định đầy khó khăn về mặt chính trị xung quanh cách thức, thời điểm và liệu có nên thực hiện các bước đi mới để ngăn chặn biến thể mới và giữ cho các bệnh viện không bị quá tải.

Tại cuộc họp nói trên, CDC đã trình bày chi tiết hai kịch bản về cách biến thể Omicron có thể lan truyền khắp nước Mỹ. Kịch bản xấu nhất đã khiến các quan chức y tế hàng đầu lo sợ, khi một làn sóng mới lây nhiễm chồng lên các ca nhiễm biến thể Delta và cúm, còn được mô tả là “lây nhiễm nhân ba”. Kịch bản này có thể áp đảo hệ thống y tế và tàn phá cộng đồng, đặc biệt là những cộng đồng có tỷ lệ tiêm chủng thấp.

“Tôi lo lắng hơn rất nhiều. Tôi rất lo lắng”, ông Marcus Plescia, Giám đốc y tế Hiệp hội Các quan chức y tế tiểu bang và vùng lãnh thổ, cho biết. Ông Plescia lưu ý rằng làn sóng nhiễm Omicron, nếu thành hiện thực như dự báo, sẽ diễn ra cùng lúc biến thể Delta tiếp tục tấn công và cùng thời điểm diễn ra cao điểm dịch cúm hàng năm.

Các quan chức Mỹ nhấn mạnh rằng dữ liệu ban đầu cho thấy những người được tiêm chủng đầy đủ và được tiêm nhắc lại phần lớn vẫn được bảo vệ khỏi bị bệnh nặng và tử vong do Omicron. Nhưng họ lo lắng về việc có rất ít người Mỹ được tiêm mũi vaccine tăng cường. Mới chỉ có trên 55 triệu người ở Mỹ đã được tiêm các mũi nhắc lại, trong số 200 triệu người đã tiêm đầy đủ mũi cơ bản, theo CDC.

Trong khi đó, kịch bản thứ hai phác thảo một đợt gia tăng lây nhiễm Omicron nhẹ hơn vào mùa Xuân 2022. Hiện không rõ kịch bản nào có khả năng xảy ra cao hơn. 

Vaccine đặc hữu Omicron chưa cần thiết

Chiến lược của chính quyền Tổng thống Biden hiện nay chủ yếu dựa vào tiêm chủng và xét nghiệm. Khi ông Biden công bố "kế hoạch hành động" của mình vào ngày 2/12 để chống đại dịch trong mùa đông này, ông lưu ý "nó không bao gồm việc ngừng hoạt động hay đóng cửa, mà là tiêm chủng rộng rãi và tiêm mũi tăng cường, xét nghiệm và nhiều biện pháp khác”.

Các quan chức y tế cấp cao và các chuyên gia tại các công ty vaccine Mỹ cho biết, vaccine đã được cải tiến dành riêng cho Omicron hiện không nằm trong hộp công cụ nói trên của chính quyền, và không có bằng chứng cho thấy việc chuyển đổi thiết kế vaccine là cần thiết.

Họ trích dẫn dữ liệu cho thấy vaccine gốc, cùng với mũi tiêm nhắc lại, vẫn có khả năng cung cấp bảo vệ chống lại bệnh nặng do Omicron gây ra. Các chuyên gia lưu ý rằng cho đến nay, vaccine COVID-19 đã chống lại thành công mọi biến thể. Tuy vậy, quan điểm đó có thể thay đổi trong hai tuần tới khi có nhiều dữ liệu liên quan đến các xét nghiệm trong phòng thí nghiệm và sự lan truyền của Omicron.

Việc chuyển đổi vaccine có ý nghĩa lớn. Nếu vaccine được thay đổi quá sớm, điều đó sẽ hạn chế khả năng đối phó với một biến thể tiềm tàng khác đang hình thành- một biến thể có thể nguy hiểm hơn Omicron.

“Chúng ta phải cẩn thận để không lặp lại những sai lầm trong quá khứ,” một quan chức chính quyền giấu tên nói. “Nếu cần thay đổi, chúng tôi sẽ thực hiện điều đó, nhưng chúng tôi không muốn đi đến thay đổi nếu không thực sự cần. Nó tốn thời gian, tiền bạc và công sức ”.

Các chuyên gia cho rằng không thể liên tục thay đổi vaccine hoặc sử dụng các loại mũi vaccine tăng cường khác nhau vì không có đủ năng lực sản xuất và các nguồn lực khác.

Tiến sĩ Anthony S. Fauci, Cố vấn y tế chính của Tổng thống Biden về phản ứng với đại dịch, cho biết hôm 13/12 rằng “không có bất kỳ lý do thuyết phục nào ngay bây giờ để từ bỏ mọi thứ và tạo ra một loại vaccine đặc hiệu Omicron, thay vì tiếp tục tiêm vaccine  cho người những người chưa tiêm và mũi tăng cường cho những người đã tiêm mũi cơ bản”.

HIện tại biến thể Delta vẫn chiếm ưu thế ở Mỹ và là nguyên nhân của gia tăng số ca nhập viện gần đây, nhưng Omicron tiếp tục cho thấy những dấu hiệu dễ lây lan hơn. Quan trọng hơn, Omicron với hàng chục đột biến khiến nó trở thành kẻ thù dễ tránh né các kháng thể, tuyến phòng thủ đầu tiên của hệ miễn dịch.

Điều này đã được củng cố vào ngày 13/12 với việc công bố một nghiên cứu lớn ở Nam Phi. Nghiên cứu này khẳng định rằng vaccine ít hiệu quả hơn trong việc ngăn ngừa nhiễm Omicron nhưng vẫn ngăn ngừa mắc bệnh nặng. Những người bị nhiễm Omicron cho đến nay có nguy cơ phải nhập viện thấp hơn 29% so với những người bị nhiễm biến thể lưu hành ở Nam Phi vào tháng 3/2020.