Vaccine ngừa COVID-19 của Pfizer/BioNtech. Ảnh: AFP/TTXVN
Trong bối cảnh biến thể Delta có tốc độ lây lan nhanh đang hoành hành, hiện danh sách các chính phủ quyết định tiêm mũi vaccine bổ sung cho người cao tuổi và những người có hệ miễn dịch yếu đang ngày một dài, trong đó có Chile, Đức và Israel. Anh và Mỹ, cùng nhiều nước khác, cũng dự kiến triển khai kế hoạch này.
Thống kê cho thấy, Pfizer cùng với đối tác BioNTech của Đức và Moderna đã cùng nhau thu được hơn 60 tỷ USD từ việc bán vaccine ngừa COVID-19 chỉ trong năm 2021 và 2022. Giới phân tích dự báo doanh thu trong năm 2023 của Pfizer/BioNTech sẽ đạt hơn 6,6 tỷ USD và của Moderna đạt 7,6 tỷ USD, chủ yếu nhờ doanh thu bán vaccine liều bổ sung.
Các nhà sản xuất vaccine cho rằng có bằng chứng cho thấy mức độ kháng thể suy yếu ở những người được tiêm vaccine sau 6 tháng, cũng như tỷ lệ nhiễm bệnh sẽ gia tăng ở những nước bị biến thể Delta tấn công. Điều này hỗ trợ cho lập luận cần tiêm liều vaccine ngừa COVID-19 bổ sung. Tuy nhiên, một số nhà khoa học đã đặt nghi vấn về việc liệu có đủ bằng chứng để chứng minh tiêm mũi bổ sung là cần thiết, nhất là đối với những người trẻ tuổi và khỏe mạnh. Tổ chức Y tế thế giới (WHO) đã đề nghị chính phủ hoãn triển khai việc tiêm mũi bổ sung cho đến khi thế giới có nhiều người hơn được tiêm mũi 1 vaccine ngừa COVID-19.
Theo giới phân tích, nếu việc tiêm mũi vaccine ngừa COVID-19 bổ sung là cần thiết đối với công chúng, thị trường vaccine ngừa COVID-19 sẽ tương tự với vacicne cúm. Mỗi năm các nhà sản xuất vaccine cung cấp cho thị trường hơn 600 triệu liều vaccine phòng cúm mỗi năm. Hiện có 4 “kỳ phùng địch thủ” sản xuất vaccine cúm tại thị trường Mỹ. Đây cũng là những nhà sản xuất thu được nhiều lợi nhuận nhất, chiếm khoảng 1/2 doanh thu toàn cầu.
Nhà phân tích Steve Chesney, thuộc Atlantic Equities, tỷ lệ tiêm vaccine phòng cúm ở các nước đang phát triển hiện chiếm khoảng 50% dân số mỗi năm và việc tiêm mũi vaccine ngừa COVID-19 bổ sung có thể sẽ diễn ra theo mô hình tương tự với vaccine phòng cúm nếu kế hoạch này được triển khai rộng rãi.
Theo dữ liệu của Chính phủ Mỹ, hiện 1 liều vaccine phòng cúm có giá dao động từ 18 - 25 USD và cạnh tranh khiến giá vaccine tăng có kiểm soát. Trong năm 2021, các nhà sản xuất vaccine tăng khoảng 4 hoặc 5% giá bán. Tuy nhiên, Pfizer và Moderna đều có quyền tăng giá bán liều bổ sung, cho đến khi xuất khi các nhà đối thủ khác. Thực tế ban đầu Pfizer ấn định giá bán 19,5 USD/liều vaccine tại Mỹ và 22,9 USD/liều tại Liên minh châu Âu, và trong các thỏa thuận sau đó, hãng này đã nâng giá bán lần lượt là 24% và 25%. Hiện AstraZeneca và Johnson & Johnson đều đang thu thập thêm dữ liệu về mũi tiêm bổ sung.
Nhà phân tích Damien Conover của Morningstar cho rằng hiện có nhiều công ty vẫn chưa xuất hiện trên thị trường, và trong 1 năm tới, tất cả các nhà sản xuất vaccine đều đưa ra kế hoạch triển khai mũi vaccine bổ sung.
Trong khi đó, vẫn còn quá nhiều điều chưa chắc chắn về cách thức triển khai việc tiêm mũi vaccine ngừa COVID-19 bổ sung tại Mỹ, trong đó có khả năng người dân sẽ được tiêm mũi vaccine bổ sung bằng loại vaccine khác so với mũi trước. Viện dị ứng và các bệnh truyền nhiễm quốc gia Mỹ cũng đang triển khai nghiên cứu việc tiêm kết hợp vaccine và một số nước đã triển khai kế hoạch này.
Giới phân tích đã nhắc tới một yếu tố giúp kiềm chế đà tăng giá vaccine tại Mỹ, đó là nếu chính phủ tiếp tục trả tiền vaccine, thì họ có thể đàm phán giá trực tiếp với các nhà sản xuất vaccine, cũng như tận dụng sức mua để khống chế việc tăng giá.