Phần Lan đóng cửa toàn bộ biên giới với Nga

Theo tờ Guardian (Anh), tối 28/11 (theo giờ địa phương), Phần Lan tuyên bố sẽ tạm thời đóng cửa toàn bộ biên giới với Nga sau nhiều tuần căng thẳng giữa hai nước liên quan đến dòng người di cư dồn về biên giới giữa hai nước.

Trong thông báo có hiệu lực trong 24 giờ, chính phủ Phần Lan cho biết họ sẽ đóng cửa cửa khẩu Raja-Jooseppi ở Lapland, điểm qua lại biên giới cuối cùng còn mở giữa nước này với Nga.

Động thái trên diễn ra sau khi Phần Lan đã đóng cửa 8 trạm kiểm soát biên giới khác, có nghĩa là toàn bộ biên giới đất liền dài trên 1.300km giữa Phần Lan và Nga sẽ bị đóng cửa cho đến ngày 13/12.

Trong thời gian đóng cửa, những người xin tị nạn sẽ được chuyển đến các sân bay và bến cảng.

Thông báo về động thái này, Thủ tướng Phần Lan Petteri Orpo cho biết: “Đây là hoạt động gây ảnh hưởng của Nga và chúng tôi không chấp nhận điều đó”.

Bộ trưởng Nội vụ Mari Rantanen cũng cáo buộc: “Phần Lan là mục tiêu của một hoạt động hỗn hợp của Nga. Đây là vấn đề an ninh quốc gia.”

Thủ tướng Orpo hôm 27/11 nói rằng Phần Lan đã thu thập thông tin tình báo cho thấy chính quyền Nga đang giúp những người xin tị nạn đến biên giới và mặc dù những nơi đó đã đóng cửa nhưng vẫn có nhiều người vượt qua để tới Phần Lan. Ông Orpo nói: “Đây là một hoạt động có tổ chức, không phải là một tình huống khẩn cấp thực sự”.

Phát biểu tại Brussels, Tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg cũng cho rằng Nga đang sử dụng vấn đề di cư như một công cụ khác để gây áp lực lên các nước láng giềng.

“Tôi nghĩ đây là một ví dụ khác về cách Nga đang sử dụng nhiều công cụ khác nhau để gây áp lực lên các nước láng giềng. Chúng ta đã thấy họ sử dụng năng lượng, chúng ta đã thấy họ sử dụng các cuộc tấn công mạng, chúng ta đã thấy họ sử dụng các loại hoạt động bí mật khác nhau để cố gắng phá hoại nền dân chủ của chúng ta”, ông Stoltenberg nói.

Trong khi đó, Thứ trưởng Ngoại giao Nga Alexander Grushko đã nhấn mạnh, trong trường hợp Phần Lan đóng cửa toàn bộ biên giới với Nga, Helsinki sẽ làm tổn hại đến lợi ích của chính mình.

Điện Kremlin cũng bày tỏ lấy làm tiếc về quyết định đóng cửa các trạm kiểm soát của Phần Lan và bác bỏ cáo buộc của chính quyền Phần Lan rằng Nga đã khuyến khích dòng người di cư ở biên giới để trừng phạt Phần Lan vì gia nhập NATO.

Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Nga Maria Zakharova trước đó nêu rõ Moskva sẵn sàng hợp tác với các quan chức Phần Lan để đạt được thỏa thuận về vấn đề biên giới. Bà lập luận rằng Phần Lan lẽ ra nên “đưa ra những mối quan ngại của mình để tìm ra giải pháp mà các bên có thể chấp nhận được".

Theo lực lượng biên phòng Phần Lan, tính đến thời điểm hiện tại trong tháng này, hơn 900 người xin tị nạn từ các quốc gia bao gồm Somalia, Yemen, Iraq và Syria đã đến Phần Lan từ Nga - một sự gia tăng đáng kể so với con số thông thường.

Nhiều người được cho là đã đến đây bằng xe đạp trong tuyết và băng. “Bạn chỉ nhìn thấy họ trên đôi giày thể thao và đạp xe trên tuyết. Rõ ràng người gửi họ đến không hề nghĩ đến sự an toàn của họ”, một nguồn tin biên phòng cho biết.

Lực lượng biên phòng Phần Lan cũng thông báo, tính đến sáng 28/11, 63 người xin tị nạn đã thực hiện hành trình đến đồn biên giới xa xôi Raja-Jooseppi sau khi 4 trong số 5 cửa khẩu biên giới còn lại đóng cửa vào nửa đêm ngày 24/11.

Quyết định đóng cửa biên giới được đưa ra bất chấp những lo ngại về tính hợp pháp của việc đóng cửa và tác động đến phúc lợi của những người xin tị nạn trong bối cảnh tuyết rơi và điều kiện nhiệt độ dưới 0 khắc nghiệt ở khu vực Bắc Cực. Nhiều người đến biên giới không được trang bị đầy đủ để chống chọi với thời tiết.

Tổ chức Di cư Quốc tế (IOM) đã kêu gọi “cả hai bên tuân thủ các nghĩa vụ của nhà nước theo luật pháp quốc tế và đảm bảo sự an toàn, nhân phẩm và bảo vệ quyền của người di cư”. Họ cũng kêu gọi mở rộng và cải thiện các tuyến đường an toàn “có thể cung cấp một giải pháp thay thế”.

Hôm 28/11, Annika Sandlund, đại diện cơ quan tị nạn Liên hợp quốc tại các nước Bắc Âu và Baltic, nói rằng việc đóng cửa tất cả các cửa khẩu biên giới sẽ “trái với luật pháp quốc tế”.

Nhưng Thủ tướng Phần Lan Orpo cho biết các tư vấn pháp lý đã khẳng định rằng trong hoàn cảnh hiện tại, việc đóng cửa biên giới là phù hợp và hợp lý. Bộ trưởng Nội vụ Rantanen cũng nói rằng việc đóng cửa hoàn toàn biên giới phía đông là cần thiết vì an ninh quốc gia.

Khi được hỏi làm thế nào mọi người có thể nộp đơn xin tị nạn khi biên giới bị đóng cửa, Matti Sarasmaa, người đứng đầu bộ phận biên giới và hàng hải của Bộ đội Biên phòng Phần Lan, cho biết họ đã được cung cấp “hướng dẫn vận hành cụ thể” về những việc cần làm nếu người xin tị nạn đến biên giới. Nhưng ông không nói rõ sẽ phản ứng thế nào trước việc những người tị nạn phải chờ đợi trong điều kiện đóng băng, nhiệt độ thấp tới -25C trong những tuần gần đây.

Tình hình căng thẳng ở biên giới đã leo thang nhanh chóng trong hai tuần qua, với việc Phần Lan cáo buộc Nga đưa những người xin tị nạn đến biên giới của họ như một hành động trả đũa cho sự hợp tác của Helsinki với Mỹ. Mối quan hệ giữa hai nước đã xấu đi trong những tháng gần đây, đặc biệt kể từ khi Phần Lan trở thành thành viên NATO vào tháng 4 năm nay.

Cơ quan bảo vệ biên giới Phần Lan cho biết họ bắt đầu nhận thấy chính quyền Nga thay đổi cách tiếp cận vào đầu tháng 8, khi một số ít người bắt đầu đến biên giới Phần Lan mà không có giấy tờ cần thiết để vào khu vực Schengen. Nhưng trong hai tuần qua con số này đã tăng vọt.

Giới chức EU cho rằng Moskva đang cố tình cho phép những người xin tị nạn đến biên giới. Hôm 27/11, Thủ tướng Thụy Điển, Ulf Kristersson, phát biểu trong cuộc họp báo chung ở Helsinki với người đồng cấp Orpo rằng bảo vệ biên giới Phần Lan là trách nhiệm chung và họ sẽ hỗ trợ nước láng giềng nếu Phần Lan yêu cầu.

Tuần trước, tại hội nghị thượng đỉnh Bắc Âu-Baltic ở Stockholm, Estonia cũng tuyên bố Nga đang tăng cường hoạt động nhập cư ở biên giới phía Đông châu Âu trong bối cảnh số lượng người xin tị nạn cố gắng vào lãnh thổ Estonia và Phần Lan gia tăng.