Phát hiện bia đá hàng nghìn năm tuổi thuộc nền văn minh Maya ở Mexico. Ảnh (tư liệu) minh họa: INAH/TTXVN
Theo phóng viên TTXVN tại Mexico, thành cổ được các nhà nghiên cứu đặt tên là Valeriana, với nhiều cảnh quan kiến trúc đô thị và cơ sở hạ tầng nông nghiệp phức tạp, đã khiến giới khảo cổ đặt dấu hỏi về sự tồn tại và sinh sống của người Maya ở những vùng đất thấp chưa từng được liệt kê trên bản đồ.
Valeriana được tình cờ phát hiện nhờ công nghệ Lidar - một công nghệ sử dụng tia laser để lập bản đồ và phân tích các địa điểm khảo cổ. Theo đó, các nhà khảo cổ đã sử dụng dữ liệu từ một cuộc khảo sát Lidar trên không chất lượng cao tại một khu vực rộng khoảng 122 km2 ở bang Campeche, Mexico. Đây cũng là một phần của sáng kiến giám sát rừng có tên là Alianza, nhằm mục đích giảm phát thải từ nạn phá hoại và gây suy thoái rừng.
Các nhà nghiên cứu cho biết, dữ liệu của Alianza cho thấy có nhiều loại mật độ định cư cổ đại, từ những vùng nông thôn gần như vắng vẻ cho đến những khu đô thị đông đúc, tương tự như những gì đã được ghi nhận trong các khảo sát khảo cổ trước đây trong khu vực.
Cụ thể, mật độ định cư tổng hợp là 55,3 công trình/km2. Các nhà nghiên cứu đã xác định được 2 trung tâm và tổng cộng 6.764 công trình, cho thấy đây là một thành phố cổ đông dân.
Ẩn mình trong nhiều thế kỷ dưới thảm thực vật dày đặc, thành phố Valeriana bao gồm các ngôi đền kim tự tháp, quảng trường khép kín được nối với nhau bằng con đường rộng, sân bóng, hồ chứa nước... Theo các nhà khảo cổ, cấu trúc các công trình cho thấy địa điểm này có từ trước năm 150 sau Công nguyên. Đây có thể là một trung tâm chính trị cổ của người Maya ở giai đoạn đầu của nền văn minh này.
Thời kỳ vàng son của nền văn minh Maya cổ đại diễn ra từ năm 250 đến năm 900 sau Công nguyên, phát triển mạnh mẽ ở miền Nam Mexico, miền Tây Honduras, Guatemala, Belize và El Salvador.
Các nhà nghiên cứu có kế hoạch tiến hành phân tích định lượng chi tiết hơn về các đặc điểm khảo cổ được xác định trong tập dữ liệu, cũng như xác thực các phát hiện từ xa của họ thông qua công tác thực địa. Khám phá này đánh dấu một bước tiến quan trọng hướng tới sự hiểu biết sâu sắc hơn về mô hình đô thị hóa và định cư của người Maya cổ đại.