Philippines yêu cầu Tòa trọng tài Quốc tế ra phán quyết khẳng định yêu sách chủ quyền của Trung Quốc đòi chiếm gần trọn Biển Đông là vô lý.Hôm 8/7, giới chức Philippines trong phái đoàn hiện có mặt tại Tòa trọng tài thường trực La Haye chia sẻ với các phóng viên rằng, chiến lược của Trung Quốc là từng bước kiểm soát toàn bộ vùng biển chiến lược nhưng tránh kích động một cuộc khủng hoảng.
Ngoại trưởng Albert del Rosario, người hiện có mặt tại La Haye (Hà Lan) bình luận, quan điểm và cách hành xử của Trung Quốc đang ngày càng hiếu chiến và làm đảo lộn tình hình. “Giới quan sát bên ngoài gọi đó là chiến lược lát cắt Salami: Đi từng bước nhỏ, mỗi bước nằm trong giới hạn vừa đủ để không kích hoạt khủng hoảng. Thế nhưng, ghép các bước nhỏ lại với nhau sẽ đưa đến một kết luận Trung Quốc cố tìm cách củng cố kiểm soát Biển Đông trên thực tế”, ông del Rosario phát biểu trước 5 thành viên của Tòa trọng tài thường trực.
Phái đoàn Phillipines dự phiên tòa ở La Haye (The Hague). Ảnh: Rappler |
Tháng 1/2013, Philippines quyết định khởi kiện Trung Quốc ra tòa, nhằm bảo vệ quyền khai thác tài nguyên tại nằm trong vùng đặc quyền kinh tế 200 hải lý (EEZ) theo quy định của Công ước Liên hợp quốc về Luật biển (UNCLOS) năm 1982. Manila nói rằng Bắc Kinh vi phạm UNCLOS khi đòi hỏi “chủ quyền lịch sử” đối với 3,5 triệu km2, tức gần 80% diện tích Biển Đông, dựa trên cái gọi là “đường 9 đoạn”.
Theo Ngoại trưởng del Rosario, các bước đi hiếu chiến của Trung Quốc bao gồm ngăn cản Philippines khai thác dầu, khí đốt tại những vùng biển thuộc chủ quyền, ngăn cấm ngư dân nước này đánh bắt hải sản tại bãi cạn Scarborough. Manila đã cố gắng giải quyết các tranh chấp thông qua đối thoại, nhưng đều không đem lại hiệu quả. Ông bình luận Philippines quyết theo đuổi vụ kiện là bởi UNCLOS có các điều khoản cho phép một nước nhỏ có thể buộc một nước lớn dừng hành động xâm chiếm lãnh thổ bằng vũ lực dựa trên nền tảng công bằng, với sự tin tưởng về một phán quyết mà luật lệ sẽ chiến thắng vũ lực, lý lẽ không thể được quyết định bởi sức mạnh cơ bắp.
Về phần mình, Bắc Kinh thể hiện thái độ không muốn xử lý tranh chấp qua cơ chế trọng tài. Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Hoa Xuân Oánh nói rằng, nước này phản đối mọi hành động của Philippines theo đuổi tiến trình phân xử trọng tài, cho rằng Manila đã đi ngược lại “thỏa thuận” trước đó về việc không tiến hành các bước đi đơn phương trong giải quyết tranh chấp – điều mà ông del Rosario hoàn toàn phủ nhận ngay sau đó.