Hàng hóa tại cảng Dương Sơn, Thượng Hải, Trung Quốc ngày 15/4/2022. Ảnh: THX/TTXVN
Theo kênh CNN, các nhà phân tích đang gióng lên những hồi chuông cảnh báo, nhưng nói rằng các nhà đầu tư không đánh giá đúng mức độ nghiêm trọng của suy thoái kinh tế toàn cầu do các lệnh phong tỏa kéo dài này.
Ông Lu Ting, nhà kinh tế trưởng của Nomura, nhận xét vào tuần trước trong một lưu ý: “Các thị trường toàn cầu có thể vẫn đánh giá thấp tác động khi Trung Quốc phong tỏa nhiều nơi, bởi vì thế giới vẫn chủ yếu tập trung vào xung đột Nga-Ukraine và việc Ngân hàng Dự trữ Liên bang Mỹ tăng lãi suất”.
Đáng báo động nhất là tình trạng phong tỏa vô thời hạn ở Thượng Hải, thành phố 25 triệu dân và là một trong những trung tâm sản xuất và xuất khẩu hàng đầu của Trung Quốc.
Tình trạng phong tỏa ở Thượng Hải đã dẫn đến thiếu lương thực, không thể tiếp cận dịch vụ chăm sóc y tế. Phong tỏa cũng đã khiến cảng lớn nhất thế giới thiếu nhân lực.
Cảng Thượng Hải, nơi xử lý hơn 20% lưu lượng hàng hóa của Trung Quốc vào năm 2021, về cơ bản đang đình trệ. Thực phẩm bị mắc kẹt trong các container mà không được làm lạnh và đang thối rữa.
Hàng hóa đến cảng này đang bị mắc kẹt trung bình 8 ngày rồi mới được vận chuyển đi nơi khác, tăng 75% kể từ khi đợt phong tỏa gần đây bắt đầu.
Các hãng hàng không đã hủy tất cả các chuyến bay trong và ngoài thành phố. Hơn 90% xe tải hỗ trợ giao hàng xuất nhập khẩu hiện không hoạt động.
Thượng Hải sản xuất 6% hàng hóa xuất khẩu của Trung Quốc. Việc đóng cửa các nhà máy trong và xung quanh thành phố đang làm xáo trộn thêm chuỗi cung ứng.
Xét nghiệm COVID-19 cho nhân viên y tế tại bệnh viện dã chiến tại Thượng Hải, Trung Quốc, ngày 15/4/2022. Ảnh: THX/TTXVN
Các nhà máy cung cấp cho Sony và Apple ở trong và xung quanh Thượng Hải đều không hoạt động. Quanta, nhà sản xuất máy tính xách tay theo hợp đồng lớn nhất thế giới và là nhà sản xuất MacBook, đã ngừng sản xuất hoàn toàn. Nhà máy này chiếm khoảng 20% công suất sản xuất máy tính xách tay của Quanta và trước đó công ty ước tính sẽ xuất xưởng 72 triệu chiếc trong năm nay. Tesla đã đóng cửa nhà máy Giga ở Thượng Hải, nơi sản xuất khoảng 2.000 ô tô điện mỗi ngày.
Ngày 15/4, Bộ Công nghiệp và Công nghệ Thông tin Trung Quốc cho biết rằng họ đã cử một lực lượng đặc nhiệm đến Thượng Hải để nghiên cứu kế hoạch nối lại sản xuất tại 666 nhà sản xuất chủ chốt ở thành phố bị phong tỏa. Giám đốc điều hành Tesla hy vọng họ sẽ được phép mở cửa trở lại vào 25/4, chấm dứt thời gian tạm dừng lâu nhất của nhà máy kể từ khi mở cửa năm 2019. Theo Reuters, nhà sản xuất ô tô này đã mất hơn 50.000 đơn vị sản xuất cho đến nay.
Ông Michael Hirson, Giám đốc của Eurasia Group phụ trách Trung Quốc và Đông Bắc Á cho biết: “Tác động đối với Trung Quốc là rất lớn và tác động lên nền kinh tế toàn cầu là khá lớn. Tôi nghĩ rằng chúng ta sẽ có nhiều biến động và gián đoạn kinh tế, xã hội trong ít nhất sáu tháng tới”.
Tình trạng gián đoạn kéo dài đối với hoạt động sản xuất và vận chuyển của Trung Quốc có thể giúp thúc đẩy một sáng kiến quan trọng của chính quyền Mỹ nhằm giảm phụ thuộc của Mỹ vào các sản phẩm và chuỗi cung ứng của Trung Quốc.
Nhưng nhiệm vụ này đi kèm với những hậu quả kinh tế nghiêm trọng ngay lập tức.
Trong một báo cáo được công bố vào tuần trước, Tổ chức Thương mại Thế giới đã cảnh báo về trường hợp xấu nhất khi các nền kinh tế toàn cầu bị chia cắt, bắt nguồn từ cuộc chiến ở Ukraine, có thể làm giảm GDP toàn cầu dài hạn 5%.
Điều đó rất khó xảy ra nếu xét về mối quan hệ tài chính sâu sắc giữa Trung Quốc và Mỹ. Đầu tư vào cổ phiếu và trái phiếu của nhau đạt 3,3 nghìn tỷ USD vào cuối năm 2020
Ông Hirson nói: “Đây vẫn là những nền kinh tế rất gắn bó với nhau. Quá trình gắn kết không phải là điều gì đó sẽ dễ dàng bị đảo ngược bởi vì sẽ cực kỳ tốn kém cho Mỹ và cho nền kinh tế toàn cầu”.
Tuy nhiên, các nhà lãnh đạo kinh tế Mỹ tin rằng quá trình phân tách giữa hai nền kinh tế đã diễn ra. Người đồng sáng lập Oaktree, ông Howard Marks, đã viết vào cuối tháng 3 rằng xu hướng là tìm nguồn cung ứng tại chỗ và tránh xa toàn cầu hóa.
Toàn cảnh cảng hàng hoá Dương Sơn ở Thượng Hải, Trung Quốc ngày 15/4/2022. Ảnh: THX/TTXVN
Chủ tịch Blackrock, ông Larry Fink, đã nhắc lại tâm lý này trong một bức thư gửi cho các cổ đông của công ty. Ông viết: “Cuộc chiến ở Ukraine đã đặt dấu chấm hết cho quá trình toàn cầu hóa mà chúng ta đã trải qua trong ba thập kỷ qua”.
Trong bài phát biểu trước Hội đồng Đại Tây Dương vào tuần trước, Bộ trưởng Tài chính Janet Yellen cho biết Mỹ đang theo dõi chặt chẽ các mối liên hệ chính trị và kinh tế của Trung Quốc với Nga. Bà nói: “Trong tương lai, sẽ ngày càng khó khăn để tách các vấn đề kinh tế ra khỏi các vấn đề rộng lớn hơn là lợi ích quốc gia, bao gồm cả an ninh quốc gia”.
Trong khi đó, một phần ba Trung Quốc đang bị phong tỏa để chống COVID-19 và nền kinh tế nước này đang gặp khó khăn.
Theo nghiên cứu từ Đại học Hong Kong, biện pháp chống dịch gần đây của Trung Quốc có thể khiến nước này thiệt hại ít nhất 46 tỷ USD sản lượng kinh tế bị mất mỗi tháng, tương đương 3,1% GDP.
Các nhà phân tích cho rằng mục tiêu tăng trưởng kinh tế 5,5% vào năm 2022 của Trung Quốc là không khả thi. Ngân hàng Thế giới đã điều chỉnh ước tính tăng trưởng kinh tế Trung Quốc trong tuần này là 5% nhưng lưu ý rằng nếu các chính sách phòng dịch tiếp tục, con số có thể giảm xuống 4%.