Tuy Ethiopia là quốc gia đầu tiên cấm nhập khẩu xe chạy bằng xăng và dầu diesel, nhưng với những bước tiến quyết liệt và chiến lược hợp lý, nước này có thể sớm thấy được những lợi ích lớn từ cuộc cách mạng xanh trong ngành giao thông. Ảnh: THX/TTXVN
Theo tờ Le Monde của Pháp (lemonde.fr/en) mới đây, Ethiopia đã gây chấn động toàn cầu khi trở thành quốc gia đầu tiên trên thế giới cấm nhập khẩu xe chạy bằng xăng và dầu diesel, một quyết định táo bạo với mục tiêu thúc đẩy việc sử dụng xe điện trong nước. Quy định này được ban hành giữa lúc quốc gia vùng Sừng Châu Phi này đang đối mặt với nhiều thách thức kinh tế và môi trường, nhưng cũng đồng thời mở ra một hướng đi mới trong cuộc chiến chống biến đổi khí hậu.
Mục tiêu kinh tế
Ethiopia, với dân số 120 triệu người, đã thực hiện bước đi quyết liệt nhằm giảm bớt sự phụ thuộc vào việc nhập khẩu nhiên liệu hóa thạch. Năm 2023, quốc gia này đã tiêu tốn hơn 6 tỷ euro cho việc nhập khẩu xăng và dầu diesel, con số này đã góp phần lớn vào tình trạng thiếu hụt ngoại tệ nghiêm trọng. Chính vì vậy, động thái cấm nhập khẩu xe chạy bằng động cơ đốt trong không chỉ là một chiến lược bảo vệ môi trường mà còn là một biện pháp kinh tế nhằm cắt giảm chi phí ngoại tệ. Yizengaw Yitayih, chuyên gia khí hậu cấp cao tại Bộ Giao thông và Hậu cần Ethiopia, nhấn mạnh rằng đây là một bước đi nhằm hợp lý hóa chi tiêu ngoại tệ và thúc đẩy nền kinh tế xanh.
Chính phủ Ethiopia cũng đã thực hiện các biện pháp hỗ trợ mạnh mẽ cho xe điện (EV) bằng cách giảm mạnh thuế nhập khẩu. Trước khi có lệnh cấm, thuế đối với xe chạy bằng xăng có thể lên tới 200%, trong khi thuế đối với xe điện lắp ráp hoàn chỉnh chỉ còn 15%. Điều này đã khuyến khích sự phát triển của ngành công nghiệp xe điện nội địa, với các doanh nghiệp như Belayneh Kindie Group đang lắp ráp hàng trăm chiếc xe điện từ các bộ phận nhập khẩu từ Trung Quốc.
Thách thức cơ sở hạ tầng và nguồn điện
Mặc dù Ethiopia đã thực hiện bước đi táo bạo này, quốc gia này vẫn đối mặt với nhiều thách thức lớn, đặc biệt là về cơ sở hạ tầng. Hiện tại, Ethiopia chỉ có khoảng 50 trạm sạc công cộng cho xe điện, một con số rất nhỏ so với nhu cầu tiềm năng trong tương lai. Ngoài ra, chưa đến một nửa dân số Ethiopia có thể tiếp cận điện, khiến việc chuyển đổi sang xe điện trở nên khó khăn hơn.
Tuy nhiên, Chính phủ Ethiopia của Thủ tướng Abiy Ahmed đã cam kết thúc đẩy năng lượng xanh, đặc biệt là thủy điện. Năm 2022, đập Phục hưng Ethiopia trên sông Nile đã đi vào hoạt động và hiện đang tạo ra 1.550 megawatt giờ (MWh) điện, với kế hoạch mở rộng lên tới 5.000 MWh trong tương lai. Với 96% nguồn điện của Ethiopia đến từ thủy điện sạch, việc chuyển đổi sang xe điện mang lại lợi ích kép cho cả tài chính và môi trường.
Người dân Ethiopia cũng đã bắt đầu cảm nhận những thay đổi từ chính sách mới này. Mikial Belayneh, một cư dân của thủ đô Addis Ababa, đã chuyển sang sử dụng xe điện từ đầu năm 2024 nói: "Tôi không còn phải xếp hàng mua xăng trên đường nữa". Đối với Belayneh và nhiều người khác, việc chuyển sang xe điện không chỉ giúp họ tiết kiệm chi phí nhiên liệu mà còn giải quyết tình trạng thiếu hụt nhiên liệu đã gây khó khăn cho nhiều tài xế ở thủ đô Addis Ababa.
Tuy nhiên, việc sở hữu xe điện hiện vẫn còn giới hạn trong nhóm người có thu nhập cao, do chi phí mua xe vẫn còn đắt đỏ. Mặc dù chính phủ đã giảm thuế nhập khẩu, giá của một chiếc xe điện vẫn còn quá cao so với thu nhập của phần lớn người dân. Để giải quyết vấn đề này, nhiều chuyên gia đã kêu gọi chính phủ đầu tư nhiều hơn vào các phương tiện giao thông công cộng chạy bằng điện, như xe buýt điện, để mọi người dân có thể tiếp cận với các phương tiện giao thông sạch và hiệu quả hơn.
Ethiopia đang kỳ vọng rằng đến năm 2032, số lượng xe điện sẽ tăng gấp bốn lần, đạt hơn 400.000 xe. Mặc dù quốc gia này vẫn còn nhiều thách thức phải đối mặt, nhưng chính phủ của Thủ tướng Abiy Ahmed đã thể hiện sự quyết tâm trong việc thúc đẩy năng lượng tái tạo và xe điện. Với những chính sách và hỗ trợ phù hợp, Ethiopia có thể trở thành hình mẫu cho các quốc gia khác trong việc chuyển đổi sang giao thông bền vững, đồng thời giảm thiểu sự phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch.
Tuy Ethiopia là quốc gia đầu tiên cấm nhập khẩu xe chạy bằng xăng và dầu diesel, nhưng với những bước tiến quyết liệt và chiến lược hợp lý, nước này có thể sớm thấy được những lợi ích lớn từ cuộc cách mạng xanh trong ngành giao thông.