Khói lửa bốc lên từ đám cháy rừng Amazon tại Itaituba, bang Para, Brazil. Ảnh tư liệu: AFP/TTXVN
Giới chuyên gia cho rằng số vụ cháy rừng tăng mạnh ở Amazon trong 6 tháng đầu năm nay là do đợt hạn hán lịch sử tại rừng mưa nhiệt đới lớn nhất thế giới này hồi năm ngoái. Kể từ khi Viện Nghiên cứu không gian quốc gia (INPE) Brazil bắt đầu lưu dữ liệu vào năm 1998, chỉ có 6 tháng đầu năm của năm 2003 và năm 2004 ghi nhận nhiều vụ cháy rừng hơn 6 tháng vừa qua, với lần lượt là 17.143 vụ và 17.340 vụ.
Dữ liệu của INPE cũng cho thấy nạn phá rừng Amazon tại Brazil đang giảm. Theo đó, diện tích rừng bị phá trong thời gian từ ngày 1/1-21/6 năm nay giảm 42% so với cùng kỳ năm ngoái.
Rừng Amazon được coi là "lá phổi xanh của Trái Đất" giúp giảm tình trạng ấm lên toàn cầu bằng cách hấp thu khí CO2.
Trong 6 tháng đầu năm nay, 2 hệ sinh thái khác ở phía Nam rừng Amazon - gồm đầm lầy nhiệt đới Pantanal và thảo nguyên Cerrado - cũng ghi nhận số vụ cháy rừng kỷ lục. Pantanal là một trong những vùng đầm lầy nhiệt đới lớn nhất thế giới, phần lớn diện tích thuộc bang Mato Grosso của Brazil, trong khi thảo nguyên Cerrado chủ yếu nằm ở Brazil. Tại Pantanal, nơi sinh sống của hàng triệu con cá sấu caiman, vẹt, rái cá lớn và là nơi có mật độ báo đốm cao nhất thế giới, đã xảy ra 3.5 vụ cháy rừng trong nửa đầu năm nay, tăng hơn 2.000% so với cùng kỳ năm ngoái. Chỉ riêng trong tháng 6 vừa qua, 2.639 vụ cháy đã được phát hiện, gấp 6 lần con số cao nhất từng được ghi nhận. Giới chuyên gia cho rằng tình hình này rất đáng quan ngại vì đỉnh điểm mùa cháy rừng thường diễn ra vào nửa cuối năm, đặc biệt là tháng 9 hằng năm khi thời tiết khô nhất. Tuần trước, bang Mato Grosso đã ban bố tình trạng khẩn cấp và chính quyền cho biết phải huy động lực lượng cứu hỏa từ các khu vực khác để dập tắt các đám cháy.
Trong khi đó, tại Cerrado, một trong 3 thảo nguyên lớn nhất thế giới, đã ghi nhận 13.229 vụ cháy rừng trong 6 tháng đầu năm nay, gần bằng số vụ cháy rừng ở Amazon. Thảo nguyên Cerrado bao phủ khu vực bằng diện tích của nước Pháp, Đức, Italy, Tây Ban Nha và Anh cộng lại.
Người phát ngôn tổ chức môi trường Greenpeace chi nhánh Brazil, chuyên gia Romulo Batista cho rằng biến đổi khí hậu đang làm gia tăng số vụ cháy rừng. Theo ông Batista, hầu hết các quần xã sinh vật ở Brazil đều đang chịu áp lực do thiếu mưa. Môi trường khô hơn khiến thảm thực vật cũng trở nên khô cằn hơn và dễ bị cháy hơn. Tuy nhiên, chuyên gia này cho rằng hầu hết các vụ cháy rừng không phải do tự phát như sét đánh mà là do hoạt động của con người, đặc biệt là đốt rừng lấy đất canh tác nông nghiệp.