60% các nhà hàng, cửa tiệm gần nhà máy Samsung Huệ Châu đóng cửa. Ảnh: SCMP
Trước đó, Samsung đã ra chính sách tái di dời dây chuyền sản xuất sang Việt Nam và Ấn Độ - một động thái đối phó cuộc chiến thương mại Mỹ-Trung.
Nhìn về nhà hàng nhỏ của mình tại thành phố Huệ Châu – được biết đến với biệt danh “trái tim sống” của ngành sản xuất Trung Quốc, bà Li Bing thở dài trước tương lai u ám khi mất lượng khách đến mỗi ngày từ nhà máy gần đó.
Theo báo Bưu điện Hoa Nam Buổi sáng (SCMP), lý do nhà hàng của bà Li Bing mất khách rất đơn giản. Công ty công nghệ Samsung của Hàn Quốc đã đóng cửa nhà máy cuối cùng tại Huệ Châu từ tháng 10. Trước đó, trong gần 30 năm, nhà hàng của bà Li có nguồn doanh thu khổng lồ từ hàng nghìn công nhân nhập cư sinh hoạt trong phạm vi của cơ sở nhà máy rộng 120.000 mét vuông.
Trước khi Samsung đóng cửa nhà máy, doanh thu cửa hàng chúng tôi có thể lên tới 60.000 – 70.000 nhân dân tệ/tháng (228 triệu đồng). Nhưng giờ, chúng tôi chỉ kiếm được một vài trăm NDT/ngày, mỗi tối chỉ tiếp 2-3 bàn, bà Li chia sẻ.
Chưa có nhà sản xuất mới thay thế hoạt động, ít nhất 60% cửa hàng kinh doan quanh khu vực đã đóng cửa.
“Samsung là đế chế sản xuất dẫn đầu thế giới. Nhà máy Samsung Huệ Châu đã xây dựng một hệ sinh thái kín của chuỗi cung ứng ở Quảng Đông và những tỉnh lân cận trong 20 năm qua”, ông Liu Kaiming – người đứng đầu Viện Giám sát Đương đại, nơi giám sát điều kiện làm việc tại hàng trăm nhà máy ở Trung Quốc – giải thích. Ông nói: “Ít nhất 100 nhà máy ở Quảng Đông đang chuẩn bị đóng cửa. Họ không thể sống sót nếu không có nhà máy Samsung Huệ Châu. Đó là chưa kể đến các cửa hàng nhỏ và nhà hàng tại khu vực lân cận”.
Tác động từ việc đóng cửa nhà máy Samsung cũng lan rộng sang thị trấn Changan thuộc thành phố Đông Quan, cách Huệ Châu 100km về phía Tây. Một số nhân viên thuộc nhà máy robot Janus Intelligent Group đã được yêu cầu nghỉ phép 3 tháng trong khi có người chỉ cần làm việc 1-2 ngày/tuần, do Samsung là khách hàng lớn nhất của công ty này kể từ năm 2000 đã rời khỏi khu vực.
Năm ngoái, Janus lỗ ròng 2,86 tỷ Nhân dân tệ, doanh thu giảm 14,25%, vì Samsung đã tạm ngừng đặt hàng từ quý IV năm 2018. Tháng 9 năm nay, Janus bán phần lớn vốn chủ sở hữu của nhà máy Đông Quan cho công ty Firstar Panel Technology.
“Nhà máy không còn hoạt động theo đơn đặt hàng của Samsung. Việc cho nhân viên nghỉ là một phần của chương trình tối ưu hóa năng suất của nhân viên”, ông Liu nhận định.
Vào ngày làm việc đầu tiên của tháng 12, mặc dù trong giờ làm song nhiều công nhân vẫn thảnh thơi ngồi chơi dưới gốc cây. “Ngày hôm nay, chúng tôi mới làm được 4 tiếng và sau đó họ thông báo có ngày nghỉ, họ không cần phải làm việc. Các nhà quản lý cho biết không có đủ vật liệu sản xuất”, một nữ công nhân ở tỉnh Tứ Xuyên cho hay.
Từ tháng trước, 2/3 trong tổng số hơn 3.000 nhân viên nhà máy đã được ban quản lý thông báo không cần phải làm việc vì nhiều lý do.
Theo luật lao động địa phương, công nhân phải làm việc 22 ngày/tháng để nhận mức lương cơ bản hàng tháng là 1.800 NDT.
“Nhiều công nhân chỉ làm việc từ 15-16 ngày trong tháng trước. Vì không làm đủ số ngày quy định nên nhà máy thậm chí còn cắt giảm lương cơ bản”, ông Liu Fang đến từ tỉnh Hà Nam làm việc trong nhà máy đã 5 năm.
Quay trở lại câu chuyện ở Huệ Châu, chính quyền địa phương vẫn chưa xác nhận kế hoạch mới cho phần đất bị Samsung bỏ hoang. Người dân địa phương mong muốn sớm chứng kiến một sự thay thế mới.
Li Hua, một chủ cửa hàng tiện lợi cho biết: “Kinh doanh của chúng tôi đã giảm ít nhất 80% so với tháng 8. Mỗi cửa hàng ở đây - từ nhà thuốc, siêu thị, nhà hàng đến cửa hàng tiện lợi, quán cà phê Internet, nhà cho thuê, khách sạn và thậm chí là cửa hàng dành cho người lớn – đều phụ thuộc vào lượng tiêu thụ tiêu dùng từ nhân viên và công nhân của Samsung”.
Từ tháng 8/1992, nhà máy Samsung Huệ Châu bắt đầu đi vào hoạt động. Ông Huang Fumin – quản lý bất động sản thuộc công ty bất động sản Huệ Châu – cho hay: “Có khoảng 100 tòa chung cư, mỗi tòa cao 6-7 tầng rộng khoảng 1.000 m2 ở khu phức hợp Jinxinda. Phần lớn các căn hộ đều được công nhân viên của Samsung thuê ở. Ngay sau khi Samsung đóng cửa nhà máy, giá bất động sản ở đây lập tức giảm từ 4,8 triệu NDT xuống còn 3,8 triệu NDT. Hiện vẫn chưa có nhà đầu tư nào bị thu hút bởi mức giá này. Ngày trước, các tòa nhà dân cư quanh đây có rất nhiều công nhân nhà máy Samsung và những nhà máy linh kiện gần đó. Dù có muộn đến đâu, những người lao động trẻ tuổi vẫn đến và ăn đêm tại các nhà hàng, chơi điện tử trong các quán Internet. Giờ nơi đây như biến thành thị trấn ma vậy, vì các căn hộ đều trống”.
Chia sẻ với phóng viên tờ SCMP, bà Li Bing bày tỏ nhà hàng của bà và các cửa hàng xung quanh đều đang đối mặt với nguy cơ phải đóng cửa nếu như không tìm đượcc giải pháp. Bà nói: “Chúng tôi hy vọng chính quyền địa phương có thể đưa một nhà máy khác với 2.000-3.000 công nhân tới đây sớm nhất có thể. Chỉ có công nhân mới khiến công việc kinh doanh của người dân địa phương khởi sắc”.