Vào năm 2009, tức là một năm trước khi diễn ra Đại hội thể thao Olympics mùa đông tại Vancouver, Canada, nhà tài phiệt Nga Mikhail Prokhorov đã đặt cho mình một mục tiêu: biến Nga thành đất nước của các nhà vô địch môn biathlon.
Pháo hoa tưng bừng trong lễ khai mạc Thế vận hội mùa đông 2014. Ảnh:Kyodo/TTXVN |
Và trong suốt năm đó, ông Prokhorov cùng các cố vấn của mình đã miệt mài phân tích bộ môn thể thao mùa đông lạ lùng kết hợp giữa trượt tuyết việt dã và bắn súng để rồi vạch ra một kế hoạch phát triển môn biathlon trong 10 năm có nhan đề "Chiến lược 2020". Nhà tài phiệt phất lên từ khai thác kim loại và kinh doanh ngân hàng, đồng thời là chủ sở hữu đội bóng rổ Brooklyn Nets này bắt đầu kế hoạch của mình bằng việc bỏ ra 2 triệu USD/năm để mua sắm quần áo và trang thiết bị thi đấu cho vận động viên. Ông tổ chức các hội thảo về biatholon trên khắp nước Nga và thuê huấn luyện viên nổi tiếng của Đức, Wolfgang Pichler, để huấn luyện cho đội tuyển biathlon nữ.
Prokhorov là một trong nhiều doanh nhân Nga đang nỗ lực cùng với các công ty nhà nước xây dựng lại các đội tuyển thể thao của Nga với tham vọng khôi phục thời hoàng kim của điền kinh nước nhà vốn đã thoái trào sau sự sụp đổ của Liên Xô cũ.
Megafon - nhà mạng di động thuộc sở hữu của tỉ phú Alisher Usmanov, cổ đông của câu lạc bộ bóng đá Anh Arsenal - hiện là nhà tài trợ của Liên đoàn Hockey Nga. Môn trượt tuyết Alpine được Công ty dầu mỏ Lukoil của nhà tài phiệt Vagit Alekperov đỡ đầu, trong khi công ty Bosco của tỉ phú hàng dệt may Mikhail Kusnirovich bảo trợ môn đánh bi trên tuyết .
Về phía chính phủ, công ty vận hành đường ống dầu khí lớn nhất quốc gia Transneft đã nhận bảo trợ môn bobsleigh và skeleton racing trong khi tập đoàn viễn thông Rostelecom nhận tài trợ môn trượt băng nghệ thuật.
Sự tập trung bảo trợ của các doanh nghiệp Nga đối với các môn thể thao mùa đông sẽ được thể hiện tại Đại hội thể thao Olympics mùa đông 2014 đang diễn ra tại thành phố Sochi của Nga. Các doanh nghiệp nói rằng họ ủng hộ các đội tuyển quốc gia để thể hiện lòng yêu nước nhưng rõ ràng đó cũng là một cách để giới doanh nghiệp "ghi điểm" với Tổng thống Vladimir Putin, người đã tỏ rõ quyết tâm khôi phục sự vĩ đại của dân tộc Nga.
Tuy vậy, kết quả của sự đầu tư này sẽ không thể thấy ngay được tại kỳ Olympics diễn ra trên chính đất nước Nga bởi chỉ trong vài năm ngắn ngủi vừa qua thì việc tạo ra được một lứa động viên mới đã là thành công. "Chúng tôi đang trải qua giai đoạn mà thế hệ vận động viên trưởng thành hơn thì đã đến tuổi nghỉ hưu trong khi thế hệ trẻ thì chưa đạt đến mức thi đấu ổn định", bà Maria Baydina, một phóng viên thể thao kỳ cựu hiện làm việc cho Liên đoàn Biathlon Nga nói.
Tuổi trung bình của các vận động viên Nga tham dự Olympics Sochi là 22, nhưng có tới 2/3 trong số họ lần đầu tiên dự Olympics. Trong khi vận động viên trẻ nhất mới 15 tuổi thì cũng có những vận động viên đã đến tuổi nghỉ hưu mà vẫn thi đấu. Ví dụ, vận động viên trượt băng nghệ thuật Evgeny Plushenko trở lại sân băng ở tuổi 31, tuổi mà nhiều bạn diễn của anh đã "gác giày" từ lâu. Hay như Alexander Zubkov, một trong những vận động viên đi xe trượt tuyết xuất sắc nhất của Nga, tham gia thi đấu tại Olympics Sochi khi đã bước sang tuổi 40.
Với bất cập như vậy nên Nga không kỳ vọng sẽ lặp lại được thời khắc huy hoàng của Thế vận hội mùa đông Lillehammer 1994 (Na Uy), khi đoàn Nga hiên ngang ở vị trí đứng đầu bảng tổng sắp huy chương. Tuy nhiên, họ cũng không nghĩ sẽ vấp phải thất bại đáng hổ thẹn của kỳ Olympics gần đây nhất vào năm 2010 khi Nga rơi xuống vị trí 11 với vỏn vẹn 3 huy chương vàng - thành tích tồi tệ nhất trong lịch sử Olympics của cả Liên Xô trước đây và Nga hiện nay.
Với chi phí đầu tư “khủng” tới 51 tỉ USD cho Sochi 2014 cùng với sự góp sức mạnh mẽ của các mạnh thường quân cho các đội tuyển Olympics, giới chức Nga tràn đầy hy vọng rằng Sochi 2014 sẽ tạo đà để nước Nga tìm lại vị trí cường quốc của mình ở đấu trường Olympics mùa đông. Bộ trưởng Thể thao Nga Vitaly Mutko nêu rõ nhờ đăng cai Sochi 2014, Nga giờ đây đã có đủ cơ sở tập luyện, thi đấu hiện đại cho cả 14 môn thi đấu Olympics mùa đông thay vì chỉ có 3 môn như vài năm trước đây. Ông Mutko tự tin rằng sự đầu tư này sẽ giúp điền kinh Nga đơm hoa kết trái tại Thế vận hội mùa đông 2018 tại Pyeongchang (Hàn Quốc).
Đỗ Sinh