Johannes Gemmrich, một trong những nhà nghiên cứu chính về sóng bất thường tại Đại học Victoria, cho biết: "Cho đến nay, họ mới chỉ quan sát trực tiếp được một vài con sóng bất thường như vậy. Với chiều cao của sóng như lần này, xác suất xảy ra là 1.300 năm mới có một lần”.
Kênh truyền hình CNN đưa tin cơn sóng này đã gây chấn động trong cộng đồng khoa học vì nó là cơn sóng sát thủ mạnh nhất từng được ghi nhận. Mặc dù cơn sóng xảy ra vào tháng 11/2020, nhưng nghiên cứu về nó đến tận ngày 2/2/2022 mới được công bố.
Ảnh minh họa: CNN
Sóng sát thủ (hay còn gọi là sóng độc) có đặc điểm chính xác như tên gọi khoa học: bất ngờ và đáng sợ. Giám đốc điều hành công ty vận hành phao đo sóng MarineLabs, ông Scott Beatty, miêu tả với CNN: "Chúng trông giống như một tòa nhà cao bốn tầng nhô lên khỏi mặt nước".
Từ vài thập kỷ trước, các nhà khoa học đã bắt đầu công nhận sóng độc là có thật, chứ không phải câu chuyện truyền miệng của dân đi biển.
"Sóng độc là những sóng lớn hơn gấp đôi kích thước của sóng xung quanh, rất khó đoán và thường ập đến bất ngờ từ các hướng khác so với hướng gió và sóng hiện tại", Hiệp hội Khí quyển và Đại dương Quốc gia (NOAA) giải thích.
Kích thước tổng thể của con sóng bất thường xảy ra năm 2020 có thể không quan trọng, nhưng khi so sánh kích thước của nó với các sóng xung quanh khác thì lại là điều đáng chú ý.
Vì vậy, trong khi một con sóng đạt được chiều cao tương đương tòa nhà bốn tầng là rất ấn tượng, thì cường độ gấp ba lần sóng xung quanh chính là điều đưa nó vào sách kỷ lục.
"Sóng Draupner" là cơn sóng bất thường đầu tiên được ghi chép lại trên thế giới. Nó xảy ra năm 1995 ngoài khơi bờ biển Na Uy, cao 25,6 mét, cao gấp đôi các con sóng xung quanh.
Sóng độc lập kỷ lục thế giới được ghi nhận vào tháng 11/2020 đo được ở độ cao 17,6 mét, gần gấp ba những con sóng cao 6 mét xung quanh, “thổi bay” các kỷ lục trước đó.
Việc đo lường những "làn sóng sát thủ" này không phải là điều dễ dàng. Sóng bất thường được đo bằng hệ thống phao MarineLabs cách bờ biển Ucluelet, British Columbia khoảng 7 km.
Ông Beatty cho hay: “Chúng tôi cung cấp thông tin cập nhật theo thời gian thực về những gì đang diễn ra dọc theo bờ biển, bao gồm cả gió, sóng và các dữ liệu khác”.
Công ty này đã dựng một đoạn video mô phỏng chiếc phao vào khoảng thời gian sóng độc đi qua, cho thấy độ trồi lên so với những con sóng nhỏ hơn xung quanh. (Xem video dưới đây)
Những con sóng này tiềm ẩn mối đe dọa đáng kể cho con người vì chúng có sức mạnh to lớn và khó dự đoán. Chúng ập đến bất ngờ nên người điều khiển tàu có thể không được cảnh báo kịp thời.
Cần lưu rằng sóng độc không phải là sóng thần. Mặc dù cả hai đều là những con sóng lớn, nhưng cách chúng xuất hiện lại hoàn toàn khác nhau. Sóng thần thường được tạo ra bởi động đất, động đất dưới nước hoặc phun trào núi lửa.
Các cộng đồng sống ven biển ở khắp mọi nơi đều có nguy cơ bị ảnh hưởng bởi những đợt sóng độc, mặc dù những nơi có dòng chảy mạnh sẽ dễ dàng quan sát được chúng hơn.
Đối với đảo Vancouver, cơn sóng độc tháng 11/2020 không gây ra bất kỷ thiệt hại nào vì nó xảy ra quá xa ngoài khơi. Tuy nhiên, chúng có thể gây nguy hiểm trên đất liền nếu chúng xuất phát gần bờ biển hơn.
Để đảm bảo an toàn tốt hơn trong tương lai, cộng đồng khoa học đang thúc đẩy các nghiên cứu và dự báo tốt hơn để giúp ngăn ngừa sóng độc gây thiệt hại cho các hoạt động hàng hải và con người.