Tỷ phú Elon Musk tại một sự kiện ở Berlin, Đức ngày 1/12/2020. Ảnh: AFP/TTXVN
Câu chuyện về sự chuyển đổi chính trị của Quận Cameron, một cộng đồng biên giới đa số là người gốc Tây Ban Nha ở cực Nam của Texas, bắt đầu với sự xuất hiện của một tỷ phú.
Tên của ông không phải là Donald J. Trump, mà là Elon Musk.
Hơn một thập kỷ trước, ông Musk đã đưa công ty vũ trụ tư nhân SpaceX của mình đến Quận Cameron, nơi những vụ nổ từ bãi thử và phóng tên lửa của ông trên Bãi biển Boca Chica làm rung chuyển những ngôi nhà cách đó nhiều kilomet. Dấu ấn của Musk, bao gồm cả hình ảnh khuôn mặt ông, giờ đây ở khắp mọi nơi.
Tỷ phú và dấu ấn giữa lòng quận nghèo
Trung tâm thành phố, tại quận lỵ Brownsville, nền văn hóa cũ - một phần là Mexico, một phần là Mỹ, một phần là Tejano – dường như xung đột với nền văn hóa mới: Hình ảnh vũ trụ, các phi hành gia và hình ảnh Elon Musk trang trí cho những tòa nhà có từ đầu những năm 1900, cách biên giới phía nam chỉ vài dãy nhà. Dọc theo các đầm lầy Bờ Vịnh trên con đường đến địa điểm phóng Starbase của ông, một bức tượng bán thân khổng lồ tạc ông Musk đang “canh chừng” gần 430.000 cư dân của quận Cameron. Người đàn ông giàu nhất thế giới được tôn vinh như một vị vua ở một trong những quận nghèo nhất nước Mỹ.
Một sự tôn vinh như vậy sẽ chỉ là sự tò mò nếu không có những gì đã xảy ra ở đây vào ngày 5/11, Ngày Bầu cử Mỹ.
Ông Trump đã làm một điều mà không một đảng viên Cộng hòa nào làm trong 20 năm qua: Ông đã đảo ngược thế trận ở quận Cameron. Ông Trump đã giành chiến thắng tại quận này với 53% số phiếu bầu, và lần đầu tiên một ứng cử viên tổng thống của đảng Cộng hòa tuyên bố chiến thắng tại đây kể từ thời cựu Thống đốc Texas George W. Bush (sau đó làm tổng thống) vào năm 2004. Đây là một trong các thành trì của cử tri đảng Dân chủ gốc Tây Ban Nha chủ yếu là các lao động chân tay ở phía Nam Texas, nơi ông Trump đã có những bước tiến lớn.
Ông Trump không phải vận động tranh cử quá vất vả tại quận Cameron. Elon Musk đã làm những công việc khó khăn thay ông, bằng cách thay đổi chậm rãi và tinh tế nền văn hóa, cảnh quan, nền kinh tế và cuối cùng là chính trị của quận Cameron trong suốt nhiều năm.
Tỷ phú Elon Musk phát biểu trong cuộc vận động tranh cử của cựu Tổng thống Donald Trump ở Butler, bang Pennsylvania (Mỹ), ngày 5/10/2024. Ảnh: REUTERS/TTXVN
Từ vai trò kinh tế đến ảnh hưởng chính trị
Các cuộc phỏng vấn với hơn hai chục cử tri, các nhà lãnh đạo địa phương và các quan chức được bầu từ cả hai đảng cũng như các chuyên gia khu vực cho thấy, người đại diện hàng đầu của ông Trump đã mang lại việc làm, du lịch và tinh thần cứng rắn "Nước Mỹ trên hết" đối phó tình trạng nhập cư bất hợp pháp cho quận Cameron. Tất cả đã đóng vai trò biến quận này từ “màu xanh” (ủng hộ đảng Dân chủ) sang “màu đỏ” (ủng hộ đảng Cộng hòa). Ông Musk đã mở ra một cánh cửa rộng mà ông Trump đã bước qua vào Ngày bầu cử.
“Elon gần như đã ra lệnh cho mọi thứ diễn ra ở đây”, Deborah Bell, chủ tịch của đảng Cộng hòa quận Cameron, cho biết.
Theo báo cáo của Quận Cameron, gần 25.000 việc làm có liên quan trực tiếp hoặc gián tiếp đến địa điểm phóng tên lửa của SpaceX. Các cuộc phỏng vấn cho thấy ảnh hưởng của ông Musk sâu rộng dù mơ hồ, biến ông từ một doanh nhân công nghệ thành người báo hiệu của chủ nghĩa Trump trong cộng đồng lao động và người Mỹ Latinh.
Tuy vậy, dấu ấn của ông Musk đối với quận Cameron là một mớ hỗn độn của những mâu thuẫn. Nhiều công nhân dầu khí trong khu vực phản đối ngành công nghiệp ô tô điện, nhưng họ lại ngưỡng mộ ông Musk và những chiếc Tesla của ông. Ông Musk, một người nhập cư từ Nam Phi, công khai chỉ trích tình trạng nhập cư bất hợp pháp. Các dự án kinh doanh của ông đã giúp thúc đẩy việc làm và du lịch, nhưng cũng làm gia tăng bất bình đẳng thu nhập.
Ở vùng đất ngập nước cách Brownsville vài dặm, bức tượng bán thân Musk thu hút sự chú ý của người qua lại và du khách. Gần cơ sở Starbase của SpaceX hơn, con đường rất nhộn nhịp khi các nhân viên và nhà thầu kéo hàng hóa vào ra. Cả những người ủng hộ và phản đối ông Musk đều cho biết các dự án của ông đã thúc đẩy việc làm và du lịch ở quận Cameron, nhưng cũng nới rộng bất bình đẳng thu nhập và cảm giác bị tước quyền khiến một số người ủng hộ Tổng thống đắc cử Donald J. Trump.
Sonia Rodriguez, 71 tuổi, một quản trị viên văn phòng luật đã nghỉ hưu, cho biết là một đảng viên Dân chủ, bà đã bỏ phiếu cho Phó Tổng thống Kamala Harris. Nhưng ngay cả bà cũng bày tỏ sự nghi ngờ về lòng trung thành của mình với đảng và cởi mở với những thay đổi có thể xảy ra trong nhiệm kỳ thứ hai của Trump. "Chúng tôi hy vọng rằng những gì ông ấy sẽ mang lại là giúp ích cho nền kinh tế và giúp đỡ những người thực sự đang gặp khó khăn ở đây", bà Rodriguez cho biết.
Các nhà lãnh đạo doanh nghiệp và quan chức địa phương hiện cho biết các dự án của ông Musk là một phần của sự phát triển kinh tế nhanh chóng đã tạo ra hàng triệu đô la doanh số bán hàng và du lịch cho quận, khi mọi người từ khắp nơi trên thế giới đổ về một khu vực được gọi là Thung lũng Rio Grande để phóng tàu SpaceX. Ngay cả ông Trump cũng đã tham dự một lần gần đây.
Vụ phóng thử tên lửa Starship của SpaceX từ cơ sở Starbase tại Boca Chica, Texas, Mỹ, ngày 20/4/2023. Ảnh: THX/TTXVN
Theo báo cáo từ thẩm phán Quận Cameron, Eddie Treviño Jr., hơn 3.400 việc làm toàn thời gian và nhà thầu có liên quan trực tiếp đến Starbase và hơn 21.400 việc làm khác có liên quan gián tiếp đến cơ sở này.
Tốc độ tăng trưởng nhanh của SpaceX đã giúp thúc đẩy giá thuê nhà và nhà ở cho những cư dân lâu năm. Các chuyên gia trong khu vực cho biết sự chuyển đổi kinh tế đã giúp thay đổi chính trị của Thung lũng Rio Grande: Khi một số gia đình gốc Tây Ban Nha thuộc tầng lớp lao động chuyển sang tầng lớp trung lưu, họ trở nên bảo vệ quyền lợi tài chính của mình hơn và bắt đầu bỏ phiếu cho Đảng Cộng hòa.
“Có một khát vọng, một ý tưởng rằng ông ấy sẽ lên sao Hỏa và mang theo quận Cameron, một trong những quận nghèo nhất nước Mỹ”, Guadalupe Correa-Cabrera, giáo sư khoa học chính trị tại Đại học George Mason, bình luận.