Các nhà lãnh đạo chụp ảnh chung tại Hội nghị Cấp cao Nhóm BRICS ở Kazan, Nga, ngày 23/10/2024. Ảnh: IRNA/TTXVN
Gần một năm kể từ khi Ai Cập chính thức gia nhập BRICS, trở thành thành viên mới cùng với Iran, Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất (UAE) và Ethiopia, một câu hỏi quan trọng đặt ra là: tư cách thành viên của Ai Cập trong khối BRICS sẽ tác động như thế nào đến trật tự thế giới và chính sách đối ngoại của quốc gia này?
Động thái này không chỉ là một quyết định chiến lược đối với Ai Cập mà còn phản ánh những thay đổi lớn trong cơ cấu quyền lực toàn cầu.
Cơ hội và thách thức đối với Ai Cập khi gia nhập BRICS
Ai Cập, một quốc gia có hơn 100 triệu dân và nền kinh tế đang trong quá trình đa dạng hóa, đã gia nhập BRICS với mục tiêu tăng cường ảnh hưởng quốc tế, đặc biệt là trong lĩnh vực kinh tế. Sự gia nhập của Ai Cập vào BRICS mang lại nhiều cơ hội song song với những thách thức cần phải đối mặt.
Một trong những lợi ích rõ rệt của việc gia nhập BRICS là mở rộng cơ hội thương mại. Thực tế, trong năm 2022, tổng kim ngạch thương mại giữa Ai Cập và các quốc gia BRICS đã vượt quá 31 tỷ USD, chủ yếu là nhập khẩu từ các quốc gia này.
Trung Quốc, Ấn Độ và Nga là những đối tác thương mại quan trọng, với kim ngạch lần lượt là 15 tỷ USD, 5 tỷ USD và 4,5 tỷ USD.
Việc trở thành thành viên của BRICS không chỉ củng cố quan hệ đối tác này mà còn mở ra các cơ hội mới trong việc tiếp cận các thị trường quốc tế.
Một yếu tố đáng chú ý là sự gia nhập của Ai Cập vào Ngân hàng Phát triển Mới (NDB) của BRICS, cung cấp cho quốc gia này những nguồn tài chính quan trọng cho các dự án cơ sở hạ tầng quy mô lớn.
Một trong những sáng kiến đáng chú ý là việc xây dựng thủ đô hành chính mới trị giá 58 tỷ USD. Sự hỗ trợ tài chính từ NDB có thể giúp đẩy nhanh tiến độ của các dự án cơ sở hạ tầng quan trọng như giao thông, năng lượng và viễn thông, từ đó thúc đẩy sự hiện đại hóa của nền kinh tế Ai Cập.
Sự chuyển giao công nghệ và thu hút đầu tư
BRICS là một khối tập hợp những nền kinh tế đang phát triển với tiềm năng công nghệ đáng kể. Ai Cập, với tham vọng hiện đại hóa nền kinh tế và nâng cao năng lực sản xuất, có thể tận dụng cơ hội hợp tác với các cường quốc công nghệ như Trung Quốc và Ấn Độ.
Sự chuyển giao công nghệ từ các quốc gia này không chỉ giúp cải thiện cơ sở hạ tầng mà còn góp phần nâng cao khả năng cạnh tranh toàn cầu của Ai Cập.
Bên cạnh đó, đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy sự phát triển kinh tế của Ai Cập. Trong năm 2022, tổng FDI vào Ai Cập đạt khoảng 8,9 tỷ USD, trong đó một phần đáng kể đến từ các quốc gia BRICS.
Việc gia nhập BRICS có thể gia tăng niềm tin của nhà đầu tư quốc tế, qua đó thu hút thêm nguồn vốn vào các ngành công nghiệp, nông nghiệp và công nghệ mới của Ai Cập.
Tổng thống Nga Vladimir Putin và Tổng thống Ai Cập Abdel Fattah El-Sisi trong cuộc gặp bên lề Hội nghị thượng đỉnh BRICS lần thứ 16 tại Kazan. Ảnh: Sputnik
Tăng cường vị thế quốc tế và chính sách đối ngoại độc lập
Tư cách thành viên BRICS giúp Ai Cập củng cố vị thế quốc tế và mở ra cơ hội tham gia vào các tiến trình toàn cầu, đặc biệt là các sáng kiến cải cách tổ chức tài chính quốc tế như Quỹ tiền tệ quốc tế (IMF) và Ngân hàng Thế giới (WB), vốn thường được các quốc gia BRICS ủng hộ.
Việc tham gia vào các nỗ lực này sẽ tạo cơ hội để Ai Cập thúc đẩy lợi ích của các nước đang phát triển, từ đó tăng cường sức mạnh ngoại giao và chính trị của quốc gia.
Bên cạnh đó, BRICS cũng tạo ra nền tảng để Ai Cập đa dạng hóa chính sách đối ngoại. Với một thế giới đang chuyển dần sang đa cực, Ai Cập có thể cân bằng các mối quan hệ với các đối tác phương Tây truyền thống bằng cách mở rộng hợp tác với các quốc gia phía Đông và Nam.
Điều này có ý nghĩa chiến lược trong việc giảm thiểu rủi ro và phụ thuộc vào các đối tác phương Tây.
Những thách thức tồn tại và mối quan hệ với các đối tác phương Tây
Tuy nhiên, gia nhập BRICS cũng không thiếu thách thức. Một trong những vấn đề nổi bật là thâm hụt thương mại lớn của Ai Cập. Vào năm 2022, thâm hụt thương mại của Ai Cập đạt khoảng 25 tỷ USD, điều này phản ánh sự phụ thuộc vào hàng nhập khẩu từ các quốc gia BRICS.
Do đó, Ai Cập cần phải tập trung vào việc thúc đẩy năng lực sản xuất trong nước và nâng cao tính cạnh tranh của hàng hóa, từ đó giảm thiểu thâm hụt thương mại.
Một rủi ro khác mà Ai Cập có thể gặp phải là sự căng thẳng với các đối tác phương Tây. Mối quan hệ giữa Ai Cập và các quốc gia phương Tây, đặc biệt là Mỹ và Liên minh châu Âu (EU), có thể bị ảnh hưởng khi Ai Cập gia tăng quan hệ với các quốc gia trong BRICS.
Mỹ, với sự viện trợ quân sự hàng năm vào khoảng 1,3 tỷ USD, có thể cảm thấy lo ngại khi Ai Cập tăng cường quan hệ với các đối thủ của Mỹ như Trung Quốc và Nga.
Lợi ích của BRICS từ việc Ai Cập gia nhập
Việc Ai Cập gia nhập BRICS không chỉ có lợi cho Cairo mà còn mang lại nhiều lợi ích cho toàn khối. Đầu tiên, Ai Cập nằm ở vị trí chiến lược tại giao lộ giữa châu Phi và Trung Đông, một khu vực quan trọng đối với chính trị và kinh tế toàn cầu.
Kênh đào Suez, nối liền Địa Trung Hải với Biển Đỏ, là một tuyến vận chuyển quan trọng, với hơn 22.000 tàu qua lại mỗi năm, chiếm khoảng 9% thương mại hàng hải toàn cầu. Điều này tạo ra một cơ hội chiến lược cho BRICS trong việc thúc đẩy thương mại và vận chuyển toàn cầu.
Ai Cập cũng là một thị trường hấp dẫn cho đầu tư và thương mại với GDP lên tới 7 tỷ USD vào năm 2022.
Tư cách thành viên BRICS giúp gia tăng cơ hội hợp tác kinh tế, đầu tư và thương mại giữa Ai Cập và các quốc gia thành viên.
Ngoài ra, Ai Cập nắm giữ trữ lượng khí đốt tự nhiên đáng kể, đặc biệt là mỏ khí đốt Zohr, lớn nhất ở Địa Trung Hải. Điều này mang lại cơ hội hợp tác chiến lược trong lĩnh vực năng lượng, giúp BRICS củng cố vị thế trên thị trường năng lượng toàn cầu.
Ai Cập và BRICS: Tạo ra một trật tự thế giới mới
Ai Cập gia nhập BRICS không chỉ giúp quốc gia này đạt được mục tiêu tăng trưởng kinh tế và cải thiện vị thế quốc tế mà còn đóng góp vào việc xây dựng một trật tự thế giới mới.
Trong một thế giới đang chuyển dần sang đa cực, BRICS có thể trở thành một nền tảng quan trọng trong việc thúc đẩy hợp tác bình đẳng giữa các quốc gia, không có sự thống trị của các cường quốc phương Tây.
Với vai trò là cầu nối giữa châu Phi, Trung Đông và các quốc gia BRICS, Ai Cập có thể thúc đẩy một khuôn khổ hợp tác đa phương, tạo cơ hội phát triển bền vững cho tất cả các quốc gia thành viên.
Sự tham gia của Ai Cập vào BRICS giúp tăng cường ảnh hưởng của khối này, mở ra một chương mới trong việc tạo dựng một trật tự thế giới công bằng và bình đẳng hơn.