Phó Tổng thống Mỹ Kamala Harris (trái) và cựu Tổng thống Donald Trump. Ảnh: Reuters/TTXVN
Tại Mỹ, không phải bất kỳ ứng viên nào giành được tổng số phiếu phổ thông nhiều nhất là đảm bảo giành chiến thắng trong cuộc đua vào Nhà Trắng. Hãy nhìn vào bài học năm 2016, khi ứng viên Dân chủ Hillary Clinton hơn ông Donald Trump tới gần 2,9 triệu phiếu bầu nhưng vẫn thua cuộc. Chiến thuật ở đây là giành được số phiếu nhiều hơn tại các bang được coi là “đúng nơi đúng chỗ”.
Rõ ràng trong các chiến dịch tranh cử, các ứng viên đều đặt cược vào việc giành được số phiếu tại các bang dao động then chốt, bên cạnh những bang vốn dĩ có truyền thống trung thành với đảng của mình.
Vậy làm thế nào để biết chính xác bang nào sẽ đóng vai trò là bang chiến trường trong tháng 11 tới?
Thông thường, các nhà chiến lược sẽ nhìn vào bản đồ lịch sử. Một số nhóm nhân khẩu học có xu hướng bỏ phiếu cho đảng Dân chủ hoặc đảng Cộng hòa, trong khi một số bang có tỷ lệ 50/50 giữa các nhóm thiên về đảng Dân chủ và đảng Cộng hòa.
Tuy nhiên, nhân khẩu học của những tiểu bang này có thể thay đổi theo thời gian. Các ưu tiên chính trị trong mỗi nhóm nhân khẩu học cũng có thể thay đổi. Kết quả là, một bang trước đây từng được coi là bang dao động có thể chuyển sang hoàn toàn là bang nhuộm “xanh” hoặc bang nhuộm “đỏ”.
Bang Ohio là một ví dụ điển hình. Từ năm 1900 đến năm 2012, bang này đã chọn chính xác ứng cử viên tổng thống chiến thắng với tỷ lệ 93%. Nhưng khi các cử tri da trắng thuộc tầng lớp lao động ngày càng hướng về đảng Cộng hòa thì bang Ohio cũng vậy. Vào năm 2020, ứng viên Trump đã giành chiến thắng ở bang này với cách biệt 8 điểm mặc dù vào năm đó, ông Joe Biden đắc cử.
Missouri và Florida dường như cũng đang có xu hướng tương tự. Trong khi New Mexico, Colorado và Virginia lại bất ngờ chuyển sự ủng hộ sang đảng Dân chủ.
Vì vậy, để tìm ra bang chiến trường năm nay, các nhà chiến lược cần tham khảo các cuộc thăm dò mới nhất.
Với các cuộc thăm dò toàn quốc, mức độ tin cậy vào kết quả có vẻ cao hơn so với các cuộc thăm dò cấp bang. Tuy nhiên, các nhà chiến lược vẫn có thể có cái nhìn bao quát từ điểm trung bình các cuộc thăm dò cấp bang đáng tin cậy nhất và kết hợp với một mô hình thống kê.
Nhà báo phân tích dữ liệu Nate Silver, từng làm việc ở tòa soạn New York Times và FiveThirtyEight, gần đây đã đưa ra một bảng xếp hạng được Yahoo News đánh giá là toàn diện nhất về các bang chiến trường của năm 2024. Theo kết quả bảng thăm dò, trong tổng số 7 bang dao động, ứng viên Trump giành được lợi thế tại 3 bang, bao gồm Arizona, Georgia và North Carolina: trong khi Phó Tổng thống Kamala Harris giành ưu thế tại 4 bang còn lại là Pennsylvania, Nevada, Wisconsin và Michigan.
Bảy bang nói trên cũng từng là 7 bang có tỷ lệ bỏ phiếu sít sao nhất trong cuộc bầu cử năm 2020.
Ai sẽ thắng nếu cuộc bầu cử được tổ chức hôm nay?
Các cuộc thăm dò toàn quốc hiện cho thấy bà Harris đang dẫn trước đối thủ Trump với trung bình khoảng 2 đến 3 điểm phần trăm.
Vào năm 2020, Tổng thống Biden đã đánh bại ông Trump với chênh lệch số phiếu đại cử tri là 306-232. Nếu kết quả cuối cùng của năm 2024 khớp với dự báo của nhà báo Silver, với các bang Arizona và Georgia nghiêng về ông Trump; North Carolina vẫn là màu đỏ; Wisconsin, Michigan, Nevada và Pennsylvania giữ nguyên màu xanh thì bà Harris sẽ giành chiến thắng với 279 phiếu đại cử tri.
Tuy nhiên, mọi thứ đều chỉ là suy đoán. Nhìn chung, nhân khẩu học và phân bổ cử tri quyết định phần lớn kết quả cuối cùng của mỗi bang. Ví dụ, những người da trắng bang Pennsylvania có trình độ đại học bỏ phiếu theo cách hoàn toàn khác so với những người da trắng bang Arizona có trình độ đại học. Câu hỏi đặt ra là có bao nhiêu người trong số họ sống và bỏ phiếu ở mỗi bang.
Khi tỷ suất cách biệt không quá lớn, giống như năm 2020, các yếu tố địa phương có thể tạo ra sự khác biệt.
Tại các bang chiến trường có các cuộc bầu cử Thượng viện và thống đốc quan trọng, bao gồm Arizona, Michigan, Nevada, Wisconsin, Pennsylvania và North Carolina, kết quả các cuộc bầu cử cấp bang này có thể ảnh hưởng đến việc ai sẽ bỏ phiếu bầu tổng thống.
Hay như các bang chiến trường có đặc điểm riêng, như Michigan là ví dụ điển hình. Là quê hương của nhóm người Mỹ gốc Arab lớn nhất nước Mỹ, Michigan có thể là một ẩn số nếu sự phản đối đối với chính sách chiến tranh Gaza của chính quyền Biden-Harris làm gián đoạn mô hình bỏ phiếu Dân chủ thông thường của bang đó.