Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump. Ảnh: REUTERS/TTXVN
Việc áp mức thuế 25% lên mặt hàng dầu khí từ hai đối tác thương mại hàng đầu của Mỹ sẽ làm tăng giá xăng tại khu vực Trung Tây nước Mỹ, đẩy giá điện tại Mỹ lên cao và ảnh hưởng nghiêm trọng đến lợi nhuận của các nhà máy lọc dầu nước này.
Thuế quan có thể gây xáo trộn bất kỳ thị trường nào, nhưng đặc biệt nguy hiểm đối với ngành năng lượng Bắc Mỹ, vốn đã được liên kết chặt chẽ trong nhiều thập kỷ và phần lớn có lợi cho Mỹ.
Ông Joe DeLaura, chiến lược gia năng lượng toàn cầu tại Rabobank, nhận định: “Không ai thắng trong một cuộc chiến thuế quan khiến giá nguyên liệu thô leo thang”. Ông cho rằng dầu thô từ Canada có thể được miễn thuế hoặc chỉ chịu mức thuế 1-2%.
Ông Brad Corson, CEO của Imperial Oil - công ty khai thác dầu cát thuộc Exxon Mobil, nhấn mạnh rằng việc vận chuyển dầu thô từ Canada sang Mỹ mang lại lợi ích lớn cho cả hai bên.
Ông Trump từng tuyên bố các chính sách thuế trong nhiệm kỳ trước đã tạo việc làm và thúc đẩy đầu tư mà không làm gia tăng lạm phát. Tuy nhiên, nếu áp thuế năng lượng, khu vực chịu tác động nặng nề nhất sẽ là vùng Trung Tây nước Mỹ - nơi các nhà máy lọc dầu phụ thuộc 46% nguồn dầu thô từ Canada. Giá dầu thô Canada hiện thấp hơn 12 USD mỗi thùng so với giá dầu tiêu chuẩn Mỹ, mang lại lợi thế chi phí cho khu vực này.
Ông DeLaura nhận định: “Việc áp thuế có thể khiến các nhà máy lọc dầu tại khu vực Trung Tây phải giảm sản xuất hoặc đóng cửa, dẫn đến giá xăng và dầu diesel tăng cao”. Ngoài ra, giá điện tại các vùng Đông Bắc và Tây Bắc Mỹ cũng có thể tăng do các khu vực này nhập khẩu điện và khí đốt tự nhiên từ Canada. Thủ hiến tỉnh Ontario, ông Doug Ford, cảnh báo rằng Canada sẽ đáp trả mạnh mẽ nếu bị áp thuế, bao gồm cắt nguồn cung năng lượng đến các bang như Michigan, New York và Wisconsin.
Canada, nơi năng lượng chiếm 30% giá trị xuất khẩu sang Mỹ, sẽ chịu thiệt hại lớn nếu các sản phẩm dầu thô bị áp thuế. Chỉ khoảng 16% dầu xuất khẩu của Canada có thể chuyển hướng sang thị trường châu Á qua đường ống Trans Mountain, trong khi phần lớn vẫn phải phụ thuộc vào Mỹ. Còn đối với Mexico, quốc gia đang nhập khẩu gần gấp đôi lượng dầu từ Mỹ so với lượng xuất khẩu, mức thuế sẽ làm tổn thương cả nguồn cung lẫn nhu cầu tại nước này. Nếu các mức thuế áp dụng không chỉ với dầu tiêu thụ tại Mỹ mà còn cả dầu thô vận chuyển qua lãnh thổ Mỹ, các nhà máy lọc dầu ở Canada cũng sẽ phải đối mặt với chi phí tăng cao, cộng thêm gánh nặng cho cả hai bên.
Mặc dù trong nhiệm kỳ trước của mình, ông Trump đã miễn thuế năng lượng cho hai quốc gia láng giềng. Nhưng lần này ông tuyên bố mức thuế mới sẽ áp dụng cho “tất cả sản phẩm” từ Canada và Mexico. Điều này có thể gây ra những tác động dây chuyền lớn, từ giá xăng dầu trong nước đến quan hệ thương mại giữa ba quốc gia Bắc Mỹ này.