Điện gió là một trong những nguồn năng lượng xanh, hiệu quả và thân thiện với môi trường. Ảnh: AFP/TTXVN
Chương trình này đề xuất kết hợp nhiều công cụ để đạt được các mục tiêu cần theo đuổi nhằm xây dựng một nền năng lượng hiệu quả.
Người Bỉ chủ trương thực hiện chính sách năng lượng cân bằng giữa các mục tiêu khác nhau: chính sách công nghiệp, chính sách xã hội, bảo đảm nguồn cung, giảm thiểu chi phí của hệ thống năng lượng và tuân thủ các cam kết môi trường. Trong Tầm nhìn năng lượng mới này, mục tiêu được thiết lập cho từng lĩnh vực như nhà ở, giao thông vận tải, công nghiệp...
Tham vọng của Tầm nhìn năng lượng muốn đưa Bỉ trở thành một đất nước có các tòa nhà trung lập về khí thải. Theo đó, mọi tòa nhà xây dựng mới hoặc được cải tạo lại đều phải đáp ứng các tiêu chuẩn nghiêm ngặt về hiệu suất sử dụng năng lượng phù hợp với tiêu chuẩn yêu cầu của Liên minh châu Âu (EU), có hệ thống quản lý năng lượng tiên tiến và lắp đặt các hệ thống sản xuất năng lượng hiệu quả, có thể tái tạo hoặc lưu trữ được.
Đến năm 2021, các tòa nhà mới xây dựng sẽ hầu như tự cung tự cấp được về năng lượng. Trụ sở mới của các cơ quan công quyền sẽ phải đạt tiêu chuẩn này ngay từ năm 2020. Những ngôi nhà xây dựng mới sẽ phải tập trung vào tối ưu việc điều hòa về sinh học để hạn chế sự thất thoát cũng như tối ưu hóa các đặc tính về cách và giữ nhiệt của vật liệu cấu thành.
Các tòa nhà sẽ phải tối ưu hóa việc tự đảm bảo về năng lượng trong khi giảm mạnh lượng khí thải tạo ra với các biện pháp cụ thể như: xác định chính xác các nhu cầu về năng lượng để giữ nóng/lạnh và khả năng công nghệ để đáp ứng chúng, bao gồm cả việc tái tạo và lưu trữ; việc áp dụng các tiêu chuẩn khí thải nghiêm ngặt hoặc thậm chí các biện pháp cấm một số loại hình sưởi ấm không thân thiện với môi trường (ví dụ ở một số thành phố hoặc khu vực có vấn đề về chất lượng không khí); khuyến khích sử dụng các hệ thống sưởi bền vững; giới thiệu các ưu đãi để thay thế hệ thống sưởi mới nhằm giảm nguy cơ gây ô nhiễm và tiết kiệm năng lượng.
Hệ thống sưởi cũng như hồ sơ tiêu thụ năng lượng của các tòa nhà như bệnh viện, trường học, cửa hàng, khách sạn hoặc nhà hàng phải được thể hiện rất cụ thể. Đối với mỗi công trình loại này, việc áp dụng các chương trình cải thiện hiệu quả sử dụng và quản lý năng lượng là bắt buộc. Những tòa nhà này sẽ phải trở thành những ví dụ tốt trong việc tối ưu hóa về sử dụng năng lượng.
Các mục tiêu năng lượng đầy tham vọng cũng được xác định cho hệ thống nhà ở xã hội, đây sẽ là những mẫu hình về hiệu quả, cả trong quản lý cũng như sản xuất năng lượng tái tạo và tích trữ chúng.
Sự phát triển của tầm nhìn năng lượng cũng được xây dựng cùng với sự phát triển của "tầm nhìn giao thông". Giao thông có tác động trực tiếp tới mức tiêu thụ nhiên liệu và hệ thống điện khi tại Bỉ đang vận hành mạng lưới tàu điện rộng khắp cùng số lượng không nhỏ xe ô tô không dùng nhiên liệu hóa thạch.
Để thực hiện được tầm nhìn giao thông của mình, Bỉ xác định nhiều biện pháp như phát triển cơ sở hạ tầng thông minh, linh hoạt và kết nối; tuyên truyền vận động người dân lựa chọn phương tiện giao thông phù hợp cho mỗi chuyến đi; tối ưu hóa việc sử dụng phương tiện thông qua hình thức chia sẻ; đảm bảo duy trì hệ thống giao thông thông suốt và an toàn hơn với các công nghệ mới; xây dựng các đội xe "xanh hơn" nhờ công nghệ sáng tạo; cải thiện cung cấp dịch vụ về giao thông công cộng; tối ưu hóa việc đi lại vào thành phố và hạn chế số lượng các chuyến đi nhờ áp dụng công nghệ mới.
Kết quả cải thiện về tiêu thụ năng lượng chủ yếu đến từ các tiến bộ về công nghệ hoặc sự thay đổi trong mô hình tiêu thụ. Bỉ chú trọng tuyên truyền cho mô hình kinh tế xoay vòng nhằm mục đích bảo tồn và tái sử dụng các vật liệu khác nhau. Điều này cho phép tăng tính độc lập của đất nước đối với một số loại nguyên liệu và hàng hóa hiếm hoặc phải nhập khẩu và cho phép giảm đáng để lượng năng lượng cần thiết trong quá trình sản xuất.
Người dân được kêu gọi đóng góp tích cực hơn vào việc chuyển đổi trong quá trình sử dụng năng lượng. Từ việc trước đây chỉ chú trọng thực hiện tiếp kiệm năng lượng thì nay họ đang chuyển sang đầu tư vào phương tiện tái tạo năng lượng ngay trong ngôi nhà của mình, thậm chí ở quy mô lớn hơn. Chính sách mới cũng đưa người dân tham gia sâu hơn vào quá trình chuyển đổi năng lượng.
Theo các nghiên cứu mới nhất, 21% dân số có thể được coi là nghèo và gặp khó khăn trong vấn đề chi trả cho việc sử dụng năng lượng. Con số trên được đưa ra dựa trên việc theo dõi hóa đơn tiền điện và gas của các hộ gia đình. Từ đó, tầm nhìn đề xuất các biện pháp hỗ trợ như giúp đỡ chuyển đổi sang thiết bị tiết kiệm năng lượng hơn hay cải thiện khả năng cách nhiệt nhà cửa. Trong mục tiêu và nguyên tắc chung của tầm nhìn mới, việc cải thiện tính năng năng lượng cho nhà ở và xây dựng các chính sách xã hội phù hợp được đặc biệt quan tâm.
Tầm nhìn năng lượng của Bỉ cũng tập trung vào tăng cường các chương trình truyền thông, nhất là tại các trường học để tuyên truyền cho các đối tượng là học sinh, từ đó tạo ảnh hưởng tới các gia đình.
Bỉ cũng khuyến khích và tạo điều kiện để công dân được tham gia vào các dự án năng lượng. Các cơ quan quản lý và cơ quan chức năng liên quan cần phải xác định một khuôn khổ cho sự tham gia này để chương trình rõ ràng và minh bạch. Công dân có thể đóng góp tích cực vào quá trình chuyển đổi năng lượng thông qua các nỗ lực trong việc sử dụng năng lượng hiệu quả và thông minh hơn. Các trường học đưa ra chương trình đào tạo được điều chỉnh phù hợp với mục đích thông qua, hợp tác giữa doanh nghiệp với các trung tâm đào tạo và trường học, từ đó cho phép đánh giá lại một loạt các ngành nghề liên quan đến năng lượng.
Dù công nghệ nào được chọn, đều cần cải cách chính sách của mình trong phát triển các dự án cơ sở hạ tầng như hệ thống đường dây cao thế, mạng lưới đường ống phân phối năng lượng, các nhà máy điện, tua bin gió... Điều quan trọng là cần tạo điều kiện để công dân có tiếng nói trong các dự án cơ sở hạ tầng và thực hiện việc phân tích chi phí-lợi nhuận theo nghĩa rộng (an toàn về cung ứng, đảm bảo môi trường và sức khỏe, tiết giảm chi phí...).
Xác định Tầm nhìn năng lượng cho nước Bỉ là một điều vô cùng cần thiết, nhất là trong bối cảnh biến đổi khí hậu đang là chủ đề nóng hiện nay, nhằm hướng tới một nền năng lượng xanh và hiệu quả, thân thiện với môi trường hơn.