Tổng thống Mỹ Joe Biden: Sẽ có lệnh ngừng bắn ở Gaza trong vòng một tuần

Tổng thống Biden ngày 26/2 (theo giờ địa phương) cho biết ông tin rằng các nhà đàm phán đang tiến gần đến một thỏa thuận sẽ tạm dừng các hoạt động quân sự của Israel ở Gaza trong vòng một tuần để đổi lấy việc thả một phần trong số hơn 100 con tin đang bị Hamas bắt giữ.

Phát biểu với các phóng viên khi dừng chân ở New York, ông Biden đưa ra đánh giá đầy hy vọng về cuộc đàm phán con tin trong nhiều ngày qua, cho thấy cuộc chiến có thể sắp đạt đến một bước ngoặt lớn.

“Tôi hy vọng vào cuối tuần này”, ông Biden nói khi được các phóng viên hỏi ông dự kiến khi nào lệnh ngừng bắn sẽ bắt đầu. “Cố vấn an ninh quốc gia của tôi nói với tôi rằng chúng tôi đã đến gần. Chúng tôi đã gần, [nhưng] chúng tôi vẫn chưa xong. Hy vọng của tôi là vào thứ Hai tới, chúng ta sẽ có lệnh ngừng bắn.”

Những bình luận của Tổng thống Mỹ được đưa ra trong bối cảnh các cuộc đàm phán sôi động trong khu vực. Nội các chiến tranh của Israel cuối tuần qua đã thông qua các điều khoản rộng rãi của một thỏa thuận bao gồm lệnh ngừng bắn kéo dài 6 tuần để thả khoảng 40 con tin và một phái đoàn Israel dự kiến gặp gỡ các bên trung gian từ Mỹ, Ai Cập và Qatar tại Qatar.

Các quan chức cho biết, trong một sự thay đổi lớn, các nhà đàm phán Israel đã ra tín hiệu rằng Israel có thể thả một nhóm tù nhân Palestine cấp cao đang phải chịu án tù dài hạn để đổi lấy tự do cho một số con tin Israel vẫn đang bị giam giữ ở Gaza.

Sự thay đổi trong chiến lược đàm phán của Israel, vốn chưa được công bố công khai, rất có ý nghĩa vì nó có thể giúp thuyết phục Hamas thả những binh sĩ Israel bị bắt làm con tin vào tháng 10 năm ngoái và đồng ý với một thỏa thuận tạm dừng giao tranh ở Dải Gaza.

Các nỗ lực quốc tế nhằm đạt được thỏa thuận ngừng bắn đã bị đình trệ do Israel từ chối thả những người Palestine bị kết tội giết người và cam kết ngừng bắn vĩnh viễn - là hai trong số các điều khoản mà Hamas đang ủng hộ.

Giờ đây, theo hai quan chức am hiểu về các nỗ lực hòa giải đang diễn ra, các nhà đàm phán Israel đã kín đáo đồng ý với một đề xuất của Mỹ mà theo đó Hamas sẽ thả 5 nữ quân nhân Israel để đổi lấy 15 người Palestine bị kết tội khủng bố nghiêm trọng. Các quan chức này phát biểu với điều kiện giấu tên vì tính nhạy cảm của các cuộc thảo luận diễn ra trong cuộc gặp với giới chức Ai Cập, Qatar và Mỹ tại Paris vào tuần trước.

Ý tưởng trên được coi là cơ sở để đàm phán với Hamas nhưng tổ chức này chưa phản hồi đề xuất này. Chính phủ Israel trước đây đã tránh nhượng bộ như vậy một phần vì việc thả những người Palestine bị kết án về các hành động khủng bố lớn, ngay cả để đổi lấy con tin Israel, sẽ gây ra sự chỉ trích đáng kể trong nước.

Khi được hỏi về quan điểm của các nhà đàm phán, văn phòng Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu đã từ chối bình luận.

Các yếu tố khác của một thỏa thuận tiềm năng - bao gồm thời gian ngừng bắn và yêu cầu của Hamas về việc rút hoàn toàn lực lượng quân sự Israel khỏi Gaza - vẫn đang được thảo luận.

Tuy nhiên, ý tưởng này có thể tạo thêm động lực cho các cuộc đàm phán, khi các quan chức chạy đua để hoàn tất thỏa thuận trước khi bắt đầu tháng chay Ramadan của người Hồi giáo trong khoảng hai tuần. Một phái đoàn Israel dự kiến đến Qatar trong ngày 27/2 để tiếp tục thảo luận.

Theo một trong các quan chức, các sĩ quan tình báo Israel tin rằng lãnh đạo Hamas ở Gaza, Yahya Sinwar, trong những tuần gần đây đã trở nên thoả hiệp hơn với một thỏa thuận mà về mặt lý thuyết sẽ chỉ cho phép một lệnh ngừng bắn tạm thời – với hy vọng rằng nó có thể sẽ trở thành lâu dài khi được thực thi.

Đây là một phần trong đề xuất lớn hơn của Mỹ cho phép thả 40 trong số khoảng 100 con tin bị bắt trong các cuộc tấn công do Hamas lãnh đạo ngày 7/10/2023 và được cho là vẫn còn sống ở Gaza. Họ bao gồm 5 nữ quân nhân cùng với các dân thường Israel, bao gồm cả người bệnh, người bị thương và người già. Một quan chức cho biết, 40 con tin sẽ không bao gồm các nam binh sĩ Israel, việc trả tự do cho họ sẽ là chủ đề của một cuộc đàm phán riêng.

Bảy trong số 35 tù nhân dân sự được đề cập trong đề xuất của Mỹ là phụ nữ, những người mà Israel cho rằng đáng lẽ phải được thả trong đợt trao đổi tù nhân gần đây nhất vào tháng 11/2023. Để trả tự do cho 7 phụ nữ đó, lần này Israel đề xuất thả 21 người Palestine bị giam giữ, tỷ lệ 3-1 tương tự như cuộc trao đổi trước đó.

Với mỗi con tin Israel còn lại, sẽ có nhiều người Palestine hơn được trả tự do: cụ thể là 6 người Palestine cho mỗi con tin dân thường từ 50 tuổi trở lên và 12 người cho mỗi người bị bệnh hoặc bị thương. Với mỗi người trong số 5 nữ binh sĩ Israel bị giam giữ, Israel sẽ thả 3 tù nhân “phạm tội nghiêm trọng” cùng 15 người khác.

Israel thường đồng ý trao đổi tù nhân không cân xứng trong các cuộc xung đột với Hamas. Năm 2011, nước này đã thả hơn 1.000 tù nhân Palestine để đảm bảo tự do cho một người lính bị bắt là Gilad Shalit.