Tổng thống Nam Phi Cyril Ramaphosa phát biểu tại Cape Town. Ảnh: AFP/TTXVN
Theo phóng viên TTXVN tại Pretoria, đây là lần thứ hai Tổng thống Ramaphosa xuất hiện trước ban hội thẩm - do Phó Chánh án Tòa án Hiến pháp Nam Phi Raymond Zondo dẫn đầu - để cung cấp lời khai về một loạt cáo buộc án tham nhũng và lũng đoạn nhà nước trong nhiệm kỳ 2009-2018 của cựu tổng thống Zuma. Ông Ramaphosa sẽ trả lời các câu hỏi với tư cách là cựu phó tổng thống dưới thời kỳ của ông Zuma và là nguyên thủ quốc gia hiện tại.
Trong lần xuất hiện đầu tiên trước ủy ban điều tra vào tháng 4 năm nay, Tổng thống Ramaphosa thừa nhận rằng nạn tham nhũng đã diễn ra trong nội bộ đảng Đại hội dân tộc Phi (ANC) kể từ khi đảng này lên cầm quyền sau khi chế độ phân biệt chủng tộc kết thúc vào năm 1994. Ông cho biết tình trạng lũng đoạn nhà nước đã diễn ra ngay dưới sự giám sát của ANC với tư cách là đảng cầm quyền và nói thêm rằng việc này có sự tham gia của một số thành viên và lãnh đạo ANC.
Cựu Tổng thống Zuma bắt đầu thụ án 15 tháng tù vào tháng trước vì tội khinh thường tòa án sau khi ông từ chối xuất hiện trước ủy ban điều tra, với các cáo buộc ông Zuma đã cấu kết và tạo điều kiện cho 3 anh em doanh nhân gốc Ấn Độ là Atul, Ajay và Rajesh Gupta lũng đoạn khai thác tài nguyên và giao thông Nam Phi bằng cách giành được các hợp đồng béo bở với các công ty nhà nước và có ảnh hưởng quá mức đối với chính phủ.
Đầu tháng 7/2021, chính quyền Nam Phi thông báo Interpol đã phát truy nã đỏ với các thành viên đang lẩn trốn của gia đình Gupta. Ngoài ra, cựu Tổng thống Zuma cũng đối mặt với cáo buộc thu lời bất chính từ một hợp đồng mua bán vũ khí trị giá 2 tỷ USD vào năm 1999, giai đoạn ông vẫn còn là phó tổng thống.
Vào thời kỳ ông Zuma đương nhiệm, Tổng thống Ramaphosa hiện giờ giữ chức vụ phó Tổng thống trong 4 năm kể từ năm 2014 trước khi kế nhiệm ông Zuma vào tháng 2/2018. Trong bài phát biểu nhậm chức của mình, ông Ramaphosa đã cam kết sẽ đẩy mạnh cuộc chiến chống nạn tham nhũng.
Ủy ban điều tra sẽ đưa ra khuyến nghị cho các công tố viên khi ban hội thẩm hoàn thành việc lấy lời khai và điều tra vào cuối tháng 9.
Mặc dù số người tham dự phiên điều trần bị hạn chế do các quy định về phòng chống dịch bệnh COVID-19, lãnh đạo đảng Liên minh Dân chủ đối lập John Steenhuisen và vợ của Tổng thống Ramaphosa là Tshepo Motsepe vẫn nằm trong số những người có mặt tại phiên tòa.