Mô hình Trái Đất. Ảnh: AFP/TTXVN
Từ những thảm họa thiên nhiên ngày càng gia tăng đến những đại dịch ngày càng trầm trọng, các triệu chứng “đau ốm” trên hành tinh ngày càng trở nên tồi tệ hơn. Và giờ đây, các nhà khoa học đã phát hiện ra rằng tác động của biến đổi khí hậu đang làm rung chuyển thế giới chúng ta đang sống theo đúng nghĩa đen!
Một nghiên cứu mới đã phát hiện ra rằng những thay đổi do khí hậu gây ra đã ảnh hưởng đến hoạt động của sóng biển, đặc biệt là những sóng do bão gây ra. Trong bốn thập kỷ qua, những con sóng này không chỉ khiến mực nước biển dâng cao mà còn làm rung chuyển Trái đất.
Khi các con sóng đại dương dâng lên và hạ xuống, chúng tác động lực xuống đáy biển và gây ra sóng địa chấn. Những sóng này mạnh mẽ và lan rộng đến mức tạo thành những tiếng đập đều đặn trên máy ghi địa chấn - công cụ dùng để theo dõi và nghiên cứu động đất.
Tín hiệu sóng địa chấn đã trở nên dữ dội hơn trong những thập kỷ gần đây. Bằng chứng là những vùng biển ngày càng xuất hiện nhiều cơn bão và sóng biển dâng cao hơn.
Trong nghiên cứu vừa được công bố trên tạp chí Nature Communications, nhóm chuyên gia cho biết họ đã theo dõi sự gia tăng đó trên khắp thế giới trong vòng bốn thập kỷ qua.
Mạng lưới địa chấn toàn cầu được biết đến nhiều nhất trong việc theo dõi và nghiên cứu các trận động đất, cũng như cho phép các nhà khoa học tạo ra những hình ảnh về lõi sâu bên trong hành tinh của chúng ta.
Những thiết bị có độ nhạy cao này liên tục ghi lại rất nhiều hiện tượng địa chấn tự nhiên và do con người gây ra, bao gồm phun trào núi lửa, nổ hạt nhân, thiên thạch tấn công, lở đất và động đất trên sông băng.
Vết nứt tại thềm băng Larsen C ở Nam Cực. Ảnh: AFP/TTXVN
Chúng cũng thu được các tín hiệu địa chấn dai dẳng từ gió, nước và hoạt động của con người. Ví dụ, các mạng lưới địa chấn đã quan sát thấy tiếng ồn địa chấn do con người gây ra trên toàn cầu khi nhiều quốc gia áp dụng biện pháp phong tỏa vào thời đại dịch COVID-19.
Tuy nhiên, tín hiệu nền địa chấn phổ biến nhất trên toàn cầu là tiếng đập không ngừng được tạo ra bởi những con sóng biển do bão gây ra, được gọi là vi địa chấn toàn cầu.
Nhóm chuyên gia đã ước tính và phân tích cường độ vi địa chấn từ cuối những năm 1980 tại 52 địa điểm trên khắp thế giới với lịch sử ghi chép liên tục lâu dài.
Họ nhận thấy rằng 41 (79%) trong số các trạm này cho thấy mức năng lượng tăng dần và đáng kể trong nhiều thập kỷ.
Kết quả chỉ ra rằng năng lượng sóng biển trung bình trên toàn cầu kể từ cuối thế kỷ 20 đã tăng với tốc độ trung bình là 0,27% mỗi năm. Tuy nhiên, kể từ năm 2000, mức tăng tỷ lệ này trên toàn cầu là 0,35% mỗi năm.
Các khu vực có năng lượng vi địa chấn đáng kể nhất được tìm thấy ở Nam Đại Dương gần bán đảo Nam Cực. Đây là khu vực thường xảy ra nhiều bão tố trên thế giới. Tuy nhiên, nghiên cứu cũng nhấn mạnh rằng sóng Bắc Đại Tây Dương đã tăng cường nhanh nhất trong những thập kỷ gần đây. Dữ liệu đó phù hợp với những khám phá khác cho thấy sự gia tăng cường độ bão và các mối nguy hiểm ven biển ở Bắc Đại Tây Dương.
Nếu xu hướng này tiếp tục, nó sẽ gây thêm thảm họa cho các cộng đồng dân cư ven biển, nơi vốn dễ bị tổn thương bởi mực nước biển dâng cao. Độ cao sóng biển tăng vọt có thể gây ra mối đe dọa đáng kể, gây thiệt hại cho cơ sở hạ tầng và làm xói mòn bờ biển. Khi kết hợp với tình trạng mực nước biển dâng và sụt lún đang diễn ra, những tác động này càng trở nên rõ rệt hơn.
Dữ liệu địa chấn cũng cho thấy sự thay đổi theo mùa của các siêu bão mùa đông giữa bán cầu Bắc và Nam, cùng mối liên hệ của chúng với các hiện tượng như El Niño và La Niña.