Đảo Rắn có diện tích nhỏ, nhưng giữ vị trí chiến lược ở biển Đen. Ảnh: Reuters
Có diện tích chỉ gấp đôi đảo nhà tù Alcatrazn (Mỹ), đảo Rắn đột nhiên đóng vai trò then chốt trong cuộc chiến ở Ukraine. Cứ điểm này là mục tiêu đầu tiên mà Nga đánh chiếm sau khi Tổng thống Vladimir Putin công bố chiến dịch quân sự đặc biệt nhằm vào nước láng giềng. Ngày 22/4, soái hạm Moskva của Nga tiếp cận đảo Rắn, yêu cầu binh sĩ Ukraine trên đảo này phải đầu hàng.
Soái hạm Moskva bị chìm hồi tháng 4, nhưng chiến sự tại đây không hề suy giảm. Nga gia cố hệ thống phòng thủ bằng pháo, tên lửa phòng không cùng nhiều hệ thống radar. Đáp lại, Ukraine tấn công bằng mọi thứ vũ khí có trong tay: Từ máy bay tiêm kích, cho đến thiết bị bay không người lái (drone) Bayraktar hay tên lửa chống hạm.
Ukraine gần đây mở chiến dịch phản công mới nhằm chiếm lại đảo Rắn. Rạng sáng 20/6, quân đội Ukraine đã tấn công đảo và khu phức hợp khí đốt gần đó – địa điểm bị tình nghi đặt trạm radar và do thám của Nga. Vụ tấn công gây tiếng nổ lớn, làm cư dân tại vùng Vylkove cách đó 35 km vẫn nghe thấy được.
Ông Natalya Gumenyuk, phát ngôn viên Bộ Tư lệnh phương Nam của Ukraine xác nhận Kiev đang mở một chiến dịch quân sự nhằm vào đảo Rắn, nhưng không đề cập chi tiết. Vài ngày sau đó, Ukraine gia tăng cường độ tấn công, sử dụng pháo tầm xa. Nga đáp trả bằng cách phóng hàng chục tên lửa vào Odessa, như muốn phát đi thông điệp “không hài lòng” trước đòn tấn công của Kiev nhằm vào đảo Rắn.
Đảo Rắn chỉ cách Romania – một nước thành viên NATO khoảng 45 km. Vị trí nhìn ra đồng bằng sông Danube cũng như án ngữ hành lang vận tải đường biển tới Odessa và nhiều cảng cảng khác trên Biển Đen khiến hòn đảo này có giá trị chiến lược. Đảo Rắn cũng có thể là bàn đạp chiến lược để Nga mở một cuộc đổ bộ đường biển nhằm vào Odessa cách đó khoảng 140 km.
Vùng biển nằm quanh thị trấn Vylkove từ lâu đã được xem là điểm tiếp cận đầu cầu tiềm tàng cho bất kỳ một cuộc đổ bộ nào nhằm vòa Odessa. Quân đội Ukraine trong tuần qua đã đóng cửa biển, không cho cư dân địa phương được quyền ra vào một số đảo gần Vylkove để hái quả, đánh bắt cá. Họ không nêu lý do ban hành lệnh cấm.
Ukraine mở một số đợt đột kích vào đảo Rắn sau khi soái hạm Mosvka bị chìm. Trận đánh lớn nhất diễn ra hồi tháng 5, khi quân Ukraine sử dụng lực lượng hỗn hợp gồm máy bay, drone Bayraktar tấn công tàu đổ bộ và một trực thăng. Đến ngày 17/6, lộ thông tin phía Ukraine dùng tên lửa diệt hạm bắn chìm tàu tiếp tế kiêm tàu kéo Vasily Bekh.
Ảnh vệ tinh cho thấy Nga vẫn duy trì hiện diện quân sự hùng hậu trên đảo Rắn. Theo Brian Ramsey, cựu sĩ quan quân đội Anh, người chuyên nghiên cứu về ảnh vệ tinh, các tàu của Nga vẫn thực hiện tiếp tế tại khu vực này với tần suất ít nhất một lần/tuần và thường là vào buổi đêm.
Như nhiều chiến trường khác, trận đánh tại đảo Rắn có thể sẽ được quyết định bởi yếu tố hậu cần. Nói cách khác, đó là việc bên nào sẽ có được vũ khí trang bị phù hợp trước. Nga có được vị thế mạnh hơn trong phần lớn cuộc chiến. Nhưng Ukraine cũng bắt đầu triển khai một số hệ thống pháo, rocket tầm xa do phương Tây viện trợ.
Đây là những hệ thống di động, có độ chính xác cao, đủ sức tấn công đảo Rắn từ khu vực đất liền. Những vũ khí mới này cho phép Ukraine thực hiện đột kích mà không sợ phải mất thêm những máy bay tiêm kích như màn tấn công hôm 20/6. Lần đầu tiên Ukraine dùng vũ khí này để tập kích lực lượng Nga trên đảo là ngày 26/6, phá hủy một hệ thống phòng không của Nga.
Ở thời điểm hiện tại Ukraine không vội vàng đổ quân lên đảo Rắn. Thay vào đó, họ đơn giản chỉ hy vọng buộc Nga không thể phát huy giá trị chiến lược của hòn đảo này. “Với ưu thế vượt trội về hỏa lực phòng không và tàu chiến thuộc hạm đội Biển Đen, Nga dễ dàng tiêu diệt lực lượng Ukraine trên đảo Rắn hơn là chúng tôi tiêu diệt lực lượng Nga tại đây”, ông Ryzhenko, cựu sĩ quan Ukraine nhìn nhận.